1992-yilda diplomatik munosabatlar oʻrnatilganidan buyon ikki tomonlama hamkorlikda erishilgan yutuqlar, 1993-yil 27-oktabrda Parij shahrida imzolangan Oʻzbekiston Respublikasi bilan Fransiya Respublikasi oʻrtasida Doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi Shartnoma, shuningdek,
2022-yil 22-noyabr va 2023-yil 2-noyabrdagi Qoʻshma bayonotlarga asoslanib hamda yuqori darajadagi oʻzaro ishonchga va Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomida belgilangan tamoyillarga umumiy sodiqlikka tayanib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Janobi Oliylari Shavkat Mirziyoyev va Fransiya Respublikasi Prezidenti Janobi Oliylari Emmanuel Makron Fransiya Respublikasi Prezidentining 2023-yil 1-2-noyabr kunlari Samarqandga tashrifi chog‘ida belgilangan istiqbolga muvofiq ikki tomonlama munosabatlarni strategik sheriklik darajasiga ko‘tarishga kelishib oldilar.

 

I. Siyosiy hamkorlikni chuqurlashtirish

 

1. Ikki davlat oʻrtasidagi doʻstlik va hamkorlik munosabatlariga asoslanib, Oʻzbekiston va Fransiya haqiqiy uzoq muddatli strategik sheriklikni oʻrnatish maqsadida ishonch va hamjihatlik ruhida oʻzaro munosabatlarni chuqurlashtirish va diversifikatsiya qilishga intiladilar.

2. Ikki Tomon xalqaro huquqni hurmat qilish va har bir Tomon tenglik, suverenitet, mustaqillik, hududiy yaxlitlik, chegaralar daxlsizligi va o‘zaro ishonchni hurmat qilishi asosida o‘z munosabatlarini rivojlantiradilar.

3. Ikki Tomon tinchlik, xavfsizlik va mintaqaviy barqarorlikni saqlash tarafdori ekanini yana bir bor tasdiqlaydilar. Ular xalqaro huquqqa zid bo‘lgan har qanday kuch yoki kuch ishlatish tahdidiga qat’iy qarshi chiqadilar.

4. Fransiya O‘zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik, xavfsizlik, barqaror rivojlanish va yaxshi qo‘shnichilik munosabatlarini ta’minlash borasida olib borayotgan sa’y-harakatlarini qo‘llab-quvvatlaydi hamda Markaziy Osiyo Davlat rahbarlari Maslahat uchrashuvi ahamiyatini alohida ta’kidlaydi.

5. O‘zbekiston va Fransiya Birlashgan Millatlar Tashkiloti asosiy rol o‘ynaydigan ko‘p tomonlamalikning muhim rolini ta’kidlab, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomiga o‘zlarining sodiqligini, xususan, har bir mamlakatning rivojlanishi, inson huquqlari va asosiy erkinliklarini rag‘batlantirish hamda himoya qilish muhimligini yana bir bor tasdiqlaydilar. O‘zbekiston va Fransiya barcha sohalarda ko‘p tomonlama hamkorlikni mustahkamlash, xalqaro tashkilotlar doirasida, xususan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti, uning ixtisoslashgan muassasalari hamda Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti doirasidagi hamkorlikni kengaytirish istagini bildiradilar.

6. YuNESKO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining Samarqand shahrida o‘tkazilishini qo‘llab-quvvatlab, O‘zbekiston va Fransiya ushbu tashkilot doirasidagi hamkorlikni mustahkamlashga tayyorliklarini bildiradilar.

7. O‘zbekiston va Fransiya madaniy merosni qurolli to‘qnashuvlar, iqlim o‘zgarishi va tabiiy ofatlardan himoya qilishga sodiqligini ta’kidlaydilar. Ular o‘zlari imzolagan konvensiyalarni, xususan, 1954-yil 14-mayda Gaagada qabul qilingan Qurolli mojaro chiqqan hollarda madaniy boyliklarning himoya qilinishi to‘g‘risidagi konvensiyani va 1970-yil 14-noyabrda Parijda qabul qilingan Madaniy boyliklarni noqonuniy olib kelish, olib ketish va ularga bo‘lgan egalik huquqini o‘zgaga berishni  man etish va oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar to‘g‘risidagi Konvensiyani amalga oshirish orqali madaniy merosni himoya qilish majburiyatini oladilar. Ular ushbu yo‘nalishdagi hamkorlikni, xususan, Merosni muhofaza qilish bo‘yicha xalqaro alyans (ALIPH) doirasida davom ettiradilar.

8. “Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” birinchi sammitining O‘zbekiston Respublikasida o‘tkazilishini qutlab, ikki Tomon O‘zbekiston va Yevropa Ittifoqi o‘rtasidagi munosabatlarni rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlaydi hamda O‘zbekiston Respublikasi, bir tomondan, va Yevropa Ittifoqi hamda unga a’zo davlatlar, ikkinchi tomondan, o‘rtasidagi Kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim qisqa muddatlarda imzolanishi muhimligini ta’kidlaydilar.

9. Ikki tomonlama asosda, Tomonlar bir tomondan O‘zbekiston Hukumati va boshqa tomondan Fransiya Hukumati o‘rtasida barcha kanallar orqali muntazam yuqori darajadagi almashuv va aloqalarni davom ettirish; ikki tomonlama hamkorlik mexanizmlarining samaradorligini oshirish va yaxshilash; uning qamrovini kengaytirish toʻgʻrisida kelishib oldilar.

10. O‘zbekiston va Fransiya o‘zlarining tegishli idoralarini jalb qilish orqali qonun ustuvorligi sohasidagi o‘zaro almashinuvlarni chuqurlashtirish niyatini bildiradilar. 2023-yil 2-noyabrdagi Qo‘shma bayonotdan kelib chiqib, Fransiya tomoni “O‘zbekiston – 2030” Strategiyasini amalga oshirishga ko‘maklashishga hamda O‘zbekistonda demokratiya va qonun ustuvorligini mustahkamlashga qaratilgan islohotlarni qo‘llab-quvvatlashda davom etishga tayyorligini bildiradi. Ikki tomon Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti institutlarini mustahkamlash va qoʻshma tashabbuslar orqali qonun ustuvorligini rivojlantirishga koʻmaklashish uchun birgalikda harakat qilish istagini bildiradilar.

11. Ikki Tomon gender tenglik borasida olib borilayotgan uzoq istiqbolga qaratilgan islohotlarni qo‘llab-quvvatlaydilar hamda ayollarga nisbatan zo‘ravonlikning barcha shakllariga qarshi kurashishda sodiqliklarini yana bir bor tasdiqlaydilar.

12. O‘zbekiston va Fransiya davlat boshqaruvi, parlament hamkorligi, davlat xizmatchilarini tayyorlash, odil sudlov hamda korrupsiya va jazosizlikka qarshi kurash sohalarida hamkorlikni davom ettirish istagini bildirladilar.

 

II. Mudofaa va xavfsizlik masalalari bo‘yicha hamkorlikni kuchaytirish

 

13. Ikki Tomon o‘z ehtiyojlaridan kelib chiqib, o‘z salohiyati va mustaqilligini mustahkamlash uchun mudofaa sohasidagi munosabatlarni rivojlantirish niyatini bildiradilar. Shu maqsadda, ular muhim loyihalarni o‘rganish va amalga oshirish orqali mudofaa sanoati sohasida hamkorlikka yangi turtki beradilar.

14. Ikki Tomon mudofaa va xavfsizlikning umumiy manfaatlarga ega bo‘lgan barcha masalalari, xususan, siyosiy, harbiy va mudofaa sanoati sohalarida muntazam ravishda ikki tomonlama strategik muloqotlar o‘tkazishni qo‘llab-quvvatlaydilar. Maslahatlashuvlar global strategik muhit, mintaqaviy muammolar, terrorizmga qarshi kurash, ommaviy qirg‘in qurollarining tarqalishi, qurol-yarog‘ nazorati, energiya muammolari, fuqaro muhofazasi, gibrid tahdidlar, dezinformatsiya, buzg‘unchi texnologiyalar va sun’iy intellekt kabi umumiy manfaatlarga ega masalalarni qamrab oladi. Mudofaa texnologiyasi dasturlari bo‘yicha O‘zbekiston va Fransiya hamkorlikni davom ettiradilar hamda bu borada muntazam almashuvlarni rag‘batlantiradilar.

15. Ikki Tomon 1968-yil 1-iyuldagi Yadro qurolini tarqatmaslik to‘g‘risidagi Shartnomani samarali amalga oshirishni qo‘llab-quvvatlaydilar va yadro xavfsizligi muhimligini ta’kidlaydilar.

16. Ikki Tomon uyushgan jinoyatchilikka, xususan, giyohvand moddalar, qurol-yarog‘ va odam savdosiga qarshi kurashish sohasida hamkorlikni mustahkamlash istagini bildiradilar. O‘zbekiston va Fransiya mutaxassislar va malakali ishchilarning qonuniy va tashkillashtirilgan migratsiyasini shakllantirish hamda noqonuniy migratsiyaga qarshi kurashda hamkorlikni kuchaytirish niyatini bildiradilar. Shu munosabat bilan davlat rahbarlari mutaxassislar va talabalar mobilligi hamda readmissiya to‘g‘risidagi hukumatlararo bitimlar imzolanishining ahamiyatini ta’kidlaydilar.

17. O‘zbekiston va Fransiya jinoyatchilikka qarshi kurashda axborot almashuvini kuchaytirish va ikki davlat xavfsizlik tuzilmalari o‘rtasidagi aloqalarni faollashtirish istagini bildiradilar. Ular delegatsiyalar almashuvini, shuningdek, o‘quv faoliyatini chuqurlashtirish niyatini bildiradilar.

 

III. Iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlash va savdoni rivojlantirish

 

18. Ikki Tomon ikki tomonlama munosabatlarning muhim ustunini tashkil etuvchi iqtisodiy, savdo va investitsiyaviy hamkorlikni mustahkamlash bo‘yicha o‘zlarining umumiy qat’iyligini tasdiqlaydilar. 2023-yil 2-noyabrdagi Qo‘shma bayonotga asosanlanib, ular ikki tomonlama munosabatlarga doir strategik loyihalarni amalga oshirishni rag‘batlantiradilar.

19. Ikki Tomon Savdo-iqtisodiy hamkorlik bo‘yicha O‘zbekiston-Fransiya hukumatlararo komissiya doirasida muntazam maslahatlashuvlar o‘tkazishni qo‘llab-quvvatlaydilar hamda O‘zbek-Fransuz iqtisodiy palatasi faoliyatini rag‘batlantiradilar. Ular O‘zbekiston va Fransiyada iqtisodiy, tarmoq va moliyaviy forumlarni muntazam o‘tkazishni rag‘batlantiradilar.

20. Investitsiyalar nuqtai nazaridan, ikki Tomon o‘zaro investitsiya loyihalarini ilgari suradilar hamda shaffof va barqaror biznes muhitini yaratishga harakat qiladilar.

21. 2020–2030-yillarga mo‘ljallangan iqtisodiy “Yo‘l xaritasi”ga muvofiq hamda 2023-yil 2-noyabrdagi Qo‘shma bayonot asosida ikki Tomon quyidagi sohalarda strategik hamkorlikni mustahkamlash istagini bildiradilar:

- aeronavtika va koinot, energetika (energiya ishlab chiqarish, energiya kompleksini optimallashtirish, energetik o‘tish, elektr energiyasini tashish va taqsimlash, energiya samaradorligi) va sanoat;

- geologik qidiruv va tog‘-kon sanoati;

- shahar kommunal xizmatlari (shu jumladan, isitish, ichimlik suvi, kanalizatsiya, chiqindilarni boshqarish va boshqalar);

- suv resurslarini boshqarish; transport infratuzilmasi va uskunalari; logistika; turizm, merosni saqlash va tog‘li hududlarni rivojlantirish; moliyaviy xizmatlar.

Tomonlar sog‘liqni saqlash; qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat sanoati; ishlab chiqarish sanoati (shu jumladan, to‘qimachilik sanoati); shaharsozlik va qurilish (shu jumladan, Yangi Toshkent doirasida); madaniy va kreativ sanoat; innovatsion va ilg‘or texnologiyalar kabi sohalarda hamkorlikni chuqurlashtirish va rivojlantirish niyatini bildiradilar.

22. Ikki Tomon strategik foydali qazilmalar sohasida hamkorlik qilish istagini yana bir bor tasdiqlaydilar va 2024-yil aprel oyida Yevropa Ittifoqi va O‘zbekiston o‘rtasida o‘rnatilgan muhim xomashyo bo‘yicha strategik sheriklikning ahamiyatini eslatib o‘tadilar.

23. O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lish istiqbolini qo‘llab-quvvatlaydi. Ikki Tomon, xususan, O‘zbekiston foydalanayotgan “GSP+” imtiyozli tizimi doirasida savdo almashuvlarini rivojlantirish va diversifikatsiya qilishni rag‘batlantiradilar.

24. O‘zbekiston va Fransiya xalqaro transport koridorlari sohasida, xususan, Yevropaning “Global darvoza” strategiyasi doirasida hamkorlikni faollashtiradilar. Ular mintaqaviy bog‘liqlikni rag‘batlantiradilar va barcha manfaatdor tomonlarni qamrab olishga e’tibor qaratadilar.

25. Tomonlar yo‘l xaritasi doirasida ikki tomonlama munosabatlar uchun ustuvor va strategik deb topilgan iqtisodiy loyihalarni belgilaydilar. Bu yo‘l xaritasi, xususan, Savdo-iqtisodiy hamkorlik bo‘yicha hukumatlararo komissiya majlislarida muntazam yangilab boriladi.

 

IV. Inklyuziv, davomiy va barqaror rivojlanish uchun hamkorlikni faollashtirish

 

26. Iqlim o‘zgarishi sharoitida ikki Tomon 2015-yil 12-dekabrdagi Parij Bitimida belgilangan maqsadlarga erishish uchun qat’iyligini yana bir bor tasdiqlaydilar. Ular O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Fransiyaga davlat tashrifi davomida O‘zbekiston qo‘shilgan “Insonlar va Sayyora uchun Parij kelishuvi” (4P) doirasida iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish hamda iqlim va atrof-muhitni muhofaza qilishni muvofiqlashtirishga sodiqligini yana bir bor tasdiqlaydilar.

27. Ikki Tomon suv resurslarini boshqarish sayyora va iqlim uchun muhim masala ekanligini tan oladilar hamda bu sohada o‘zaro almashuvni chuqurlashtirish niyatini bildiradilar.

28. Ikki Tomon Fransiya Taraqqiyot agentligi (FTA) va PROPARKOning O‘zbekistondagi faoliyatiga oid 2016-yil 8-dekabr kuni imzolangan hukumatlararo Bitim hamda 2023-yil 2-noyabr kuni imzolangan Expertise France faoliyatini amalga oshirishga ruxsat beruvchi ushbu Bitimga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risidagi Bayonnoma doirasida Fransiya taraqqiyot agentligi (FTA) tomonidan O‘zbekistonda qo‘shma loyihalarni amalga oshirilishga ko‘maklashadilar. Ular yashil iqtisodiyot, energiya samaradorligi, ayollar tadbirkorligini rag‘batlantirish sohalarda turli ko‘rinishda moliyalashtirish orqali yo‘lga qo‘yilgan hamkorlikni, shuningdek, Orolbo‘yi mintaqasini rivojlantirish va saqlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlarni olqishlaydilar. Ular O‘zbekistonda iqtisodiy rivojlanish va ekologik o‘tishga hissa qo‘shadigan aniq loyihalar moliyalashtirilishini rag‘batlantiradilar.

29. O‘zbekiston va Fransiya global oziq-ovqat xavfsizligining muhimligini eslatib, bu sohada hamkorlik qilish niyatini bildiradilar.

 

V. Madaniy-gumanitar sohadagi hamkorlikni rivojlantirish.

 

30. Tomonlar ikki tomonlama munosabatlarning asosini tashkil etuvchi madaniy-gumanitar hamkorlikning muhimligini ta’kidlab, ikki xalq o‘rtasidagi almashuvni faollashtirish niyatini bildiradilar.

31. 2022–2023-yillarda Luvr muzeyi va Arab dunyosi institutida taqdim etilgan ikkita ko‘rgazma muvaffaqiyatiga tayanib, ikki Tomon madaniy sohadagi hamkorlikni rivojlantirish niyatini bildiradilar. Ular 2021-yil 6-yanvarda imzolangan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi bilan Fransiya Respublikasi Yevropa va tashqi ishlar vazirligi o‘rtasidagi Ahdlashuv deklaratsiyaga muvofiq Toshkent shahrida O‘zbek-fransuz madaniyat markazini tashkil etish yo‘lida ishlash istagini yana bir bor tasdiqlaydilar.

Ular ikki davlat o‘rtasida sayyohlik oqimini ko‘paytirishni ilgari suradilar. Ular muzey, meros va arxeologiya sohalaridagi hamkorlikni, xususan, restavratsiya qilish bo‘yicha tajribalarni taqdim qilgan holda kuchaytiradilar. Shu munosabat bilan ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi bilan Meros milliy instituti o‘rtasida kelishuv imzolanganidan mamnuniyat bildiradilar. Ikki Tomon audiovizual sohani rivojlantirishni, va xususan, hujjatli filmlarni hamkorlikda ishlab chiqarishni hamda o‘zbekistonlik mutaxassislar va ularning fransuz hamkasblari o‘rtasidagi uchrashuvlar o‘tkazishni qo‘llab-quvvatlaydilar.

32. O‘zbekiston va Fransiya universitetlararo, ilmiy-texnikaviy hamkorlikni rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlaydilar hamda ikki mamlakat tadqiqot muassasalari va tadqiqotchilar jamoalari o‘rtasida, xususan, Markaziy Osiyoni tadqiq qilish fransuz instituti tomonidan Markaziy Osiyo xalqaro instituti, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi va boshqa O‘zbekiston muassasalari bilan hamkorlikni amalga oshirish orqali gumanitar va ijtimoiy fanlar bo‘yicha bevosita aloqalarni rag‘batlantiradilar. Ikki Tomon ikki davlat o‘rtasida talabalar mobilligini rivojlantirish niyatini bildiradilar. Ular bugun Parijda imzolangan hukumatlararo Bitimga muvofiq O‘zbek-Fransuz universitetining ochilishini olqishlaydilar. O‘zbekiston va Fransiya yosh avlod kelajagi yo‘lida ta’lim, oliy ta’lim, shuningdek, kasbiy ta’lim orqali barcha uchun ochiq bo‘lgan ushbu sohalarda takliflar ishlab chiqish orqali birgalikda harakat qilishga qaror qiladilar. Shu munosabat bilan, Tomonlar 2023-yil 2-noyabrda imzolangan O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi bilan Fransiya Respublikasi Milliy ta’lim va yoshlar vazirligi o‘rtasida professional va texnik ta’lim sohasidagi hamkorlik to‘g‘risidagi Ma’muriy kelishuv muhimligini qayd etadilar.

33. Ikki davlat xalqlari o‘rtasidagi o‘zaro tushunish va hamjihatlikka xizmat qilish maqsadida, Tomonlar O‘zbekistonda maktabgacha va maktab ta’limi sohasida fransuz tilidan foydalanish va uni o‘qitishni rivojlantirishni va o‘qituvchilarni tayyorlashni rag‘batlantiradilar.
Shu munosabat bilan, ular O‘zbekistonning 2024-yil 4-5-oktabr kunlari Viller-Kottere shahrida bo‘lib o‘tgan sammitidagi ishtirokini olqishlaydilar.

34. Axborot manipulyatsiyasiga qarshi kurashish maqsadida ikki Tomon axborotning yaxlitligi va so‘z erkinligiga sodiqligini ta’kidlaydilar. O‘zbekiston va Fransiya media-ta’lim sohasida qo‘shma loyihalar ishlab chiqadilar hamda mustaqil jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari salohiyatini oshirishni qo‘llab-quvvatlaydilar.

35. Parij-2024 Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlari muvaffaqiyatini olqishlab, ikki Tomon xalqlarimiz o‘rtasidagi do‘stlik rishtalarini mustahkamlashda sportning muhimligini ta’kidlaydilar.

36. Har ikki Tomonning Tashqi ishlar vazirliklari tegishli idoralar bilan birgalikda ushbu Qoʻshma Deklaratsiyaning bajarilishini, xususan, ikki tomonlama munosabatlarga doir strategik loyihalar boʻyicha monitoring olib borish uchun masʼuldirlar.

Parij shahrida, 2025-yil 12-martda, ikki nusxada, har biri o‘zbek va fransuz tillarida qabul qilindi.

 

 

 

SHAVKAT MIRZIYOYEV O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI

EMMANUEL MAKRON FRANSIYA RESPUBLIKASI PREZIDENTI