O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va iqlim o‘zgarishi milliy qo‘mitasi

Sayg‘oq — noyob va yo‘qolib borayotgan tur bo‘lib, ilgari uning areali O‘zbekiston, Qozog‘iston, Turkmaniston va Rossiyaning janubiy hududlarini qamrab olgan. Hozirda O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan, shuningdek, CITES Konvensiyasining II Ilovasi va Ko‘chmanchi turlar to‘g‘risidagi Konvensiyaning (CMS) I ilovasidan ham joy olgan. Bu esa sayg‘oqlarning yuqori xavf ostida ekanligini va ularni muhofaza qilish uchun xalqaro sa’y-harakatlar zarurligini ta’kidlaydi.

O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi ikki tomonlama muloqot doirasida sayg‘oqlarni saqlab qolish borasida anglashuv Memorandumi imzolanishi rejalashtirilmoqda. Ushbu hujjat sayg‘oqlar sonini tiklash bo‘yicha kompleks dasturlar uchun asos bo‘ladi.

Memorandum doirasida quyidagi qo‘shma tadbirlar ko‘zda tutilgan:

— Sayg‘oqlarning an’anaviy ko‘chish yo‘nalishlarida erkin harakatlanishi va xavfsizligini ta’minlaydigan chegara bo‘ylab muhofaza etiluvchi hududlar va migratsion koridorlar yaratish;

– uning oziqlanishi va ko‘payishi uchun muhim bo‘lgan tabiiy yaylovlar, suv havzalari va ekotizimlarni tiklash;

– sayg‘oqlarni tabiatga qayta ko‘chirish (reintroduksiya) dasturini ishlab chiqish;

– ilmiy tadqiqotlar, monitoring va tajriba almashinuvini tashkil etish, jumladan, qo‘shma ekspeditsiyalar, reydlar, mutaxassislarni o‘qitish va populyatsiya bo‘yicha ma’lumotlar almashish.

Hamkorlik sayg‘oqni muhofaza qilishning asosiy yo‘nalishlarini, jumladan, transchegaraviy ekotizimlarda soni, sog‘lig‘i va migratsiyasini monitoring qilish, yashash muhitini tiklash va arealning parchalanishini oldini olish bo‘yicha rejalar ishlab chiqish, ilmiy, texnik va genetik ma’lumotlar almashish, sun’iy yo‘ldosh kuzatuvlari va veterinariya nazoratini joriy etish, brakonyerlikka qarshi kurashish uchun tabiatni muhofaza qilish choralarini kuchaytirish, aholi o‘rtasida tushuntirish-targ‘ibot kampaniyalarini o‘tkazish, hisob usullarini muvofiqlashtirish va yagona ma’lumotlar bazasini yaratish hamda tabiatni muhofaza qilish dasturlarini amalga oshirish uchun xalqaro hamkorlarni jalb etish kabilarni qamrab oladi. 

Ta’kidlash joizki, sayg‘oqlarni muhofaza qilish sohasida ikki davlat hamkorligi nafaqat bioxilma-xillikni muhofaza qilish, balki barqaror transchegaraviy ekologik hamkorlikni mustahkamlash yo‘lida ham muhim qadamdir. Bu mintaqa tabiiy merosini kelajak avlodlar uchun saqlab qolish borasidagi xalqaro majburiyatlarga sodiqlikni namoyon etadi.