Asosiy kontentga o'tish

Veb-saytdan foydalanish yo‘riqnomasi va atamalar ma’nosi

Veb-saytdan foydalanish yo‘riqnomasi va atamalar ma’nosi

 

Ozbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim ozgarishi vazirligining rasmiy veb-saytidan foydalanish va atamalar manosi bo‘yicha
Y O ‘ R I Q N O M A

 

BOSH SAHIFA
Asosiy sahifaga kirgandan so‘ng foydalanuvchi saytdagi mavjud bo‘linmalardan o‘zini qiziqtirgan barcha ma’lumotlarga kirishi, o‘zini qiziqtirgan savollarga javob olishi mumkin.

 

VEB-SAYT ASOSIY SAHIFALARIGAGI BO‘LIMLAR - VAZIRLIK HAQIDA

Veb sayt sahifasidagi bo‘imlar - sahifalarning yuqori qismida joylashgan bo‘lib foydalanuvchi bo‘lim sarlavhasiga sichkoncha tugmachasini olib kelish orqali ochishi va bo‘limning barcha bo‘linmalarini ko‘rishi mumkin. Foydalanuvchiga qulaylik yaratish uchun yuqori oynada tezkor kirish uchun quyidagi bo‘limlar mavjud:

(Huquqiy faoliyat asoslari, Vazifalar va funksiyalar, Vazirlik tarixi, Vazirlik tuzilmasi, Rahbariyat, Markaziy apparat, Tizim tashkilotlari, Hududiy boshqarmalar, Jamoatchilik kengashi, Ha’yat, Xodimlarning adob-axloq qoidalari, Bo‘sh ish o‘rinlari) to‘g‘risida ma’lumotlar yoritilgan.

 

FAOLIYAT BOLIMI

Uchbu bo‘limda foydalanuvchilar ekologiya vazirligining faoliyati bilan tanishishlari mumkin va foydalanuvchiga qulaylik yaratish uchun yuqori oynada tezkor kirish uchun quyidagi bo‘limlar mavjud:

(Bioxilmaxillik, Atmosfera havosi va ozon qatlami, Suv, yer resurslari va yer osti boyliklari,  Atrof-muhit monitoringi, Ekologik nazorat, Chiqindilar bilan ishlash, Ekologik sertifikatsiya, Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish texnologiyalari ITI, Ekologik ekspertiza, COP 14 Xalqaro tadbiri (Samarkand), Elektron hukumat, Xalqaro hamkorlik, Yoshlar siyosati, Davlat tili va ma’naviy-ma’rifiy ishlar, Gender tenglik) togrisida malumotlar yoritilgan

 

DAVLAT XIZMATLARI BOLIMI

Uchbu bo‘limda foydalanuvchilar ekologiya vazirligi tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlar bilan tanishishi, murojaatlar tartibi va holati bilan tanishishi, statistik hisobotlar bilan tanishishi imkoniyatiga ega bo‘ladi. Foydalanuvchiga qulaylik yaratish uchun yuqori oynada tezkor kirish uchun quyidagi bo‘limlar mavjud:

(Davlat xizmatlari reestri, Interaktiv davlat xizmatlari ro‘yhati, Tenderlar, Davlat nazorati, Eko-kalkulyator, Savol va javoblar) togrisida malumotlar yoritilgan.

 

HUJJATLAR BOLIMI

Uchbu bo‘limda foydalanuvchilar ekologiya sohasiga tegishli bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatlar bilan tanishish imkoniyatiga ega bo‘ladi hamda muhokamaga kiritilgan normativ-huquqiy hujjatlar bilan tanishishi mumkin bo‘ladi. Foydalanuvchiga qulaylik yaratish uchun yuqori oynada tezkor kirish uchun quyidagi bo‘limlar mavjud:

(Qonunlar, Prezident Farmonlari va qarorlari, Hukumat qarorlari va farmoishlari, Tadbirkorlika oid hujjatlar, Adliya vazirligi tomonidan ro‘yhatga olingan me’yoriy hujjatlar, O‘z kuchini yo‘qotgan hujjatlar, Normativ huquqiy hujjtlar loyihalari, Vazirlik me’yoriy hujjatlari, Korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha hujjatlar, Korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha normativ huquqiy hujjatlar) togrisida malumotlar yoritilgan

 

OCHIQ MA'LUMOTLAR VA AXBOROT XIZMATI  BOLIMLARI

Uchbu bo‘limda sohaga tegishli ochiq ma’lumotlar joylashtirilib boriladi shuningdek sohaga tegishli barcha yangiliklar va tanlovlar, brifinglar, seminarlar, rahbarlarni ma’ruzalari to‘g‘risida ma’lumotlar joylashririb boriladi.

 

 

 

VEB-SAYTDA FOYDALANILGAN ATAMALAR

 

ATAMALAR IZOH
1 Ekologiya

Ekologiya (qadimgi yunoncha oἶkos - turar joy (uy), turar joy va lós - o‘rganish) - tirik organizmlarning bir-biri bilan va ularning yashash muhiti bilan o‘zaro ta’siri, turli joylarda biotizimlarning tashkil etilishi va faoliyati to‘g‘risidagi tabiiy fan (biologiya bo‘limi). darajalar (aholi, jamoalar, ekotizimlar).

Umumiy tilda ekologiya deganda ko‘pincha atrof-muhitning holati tushuniladi va ekologik muammolar atrof-muhitni antropogen omillar ta’siridan himoya qilish masalalaridir. Ekologizm - bu atrof-muhitni muhofaza qilish choralarini kuchaytirish va yashash joylarining buzilishining oldini olish uchun ijtimoiy harakat

2 Atmosfera

Atmosfera (qadimgi yunoncha ἀtmōs - "bug'" va schaῖra - "shar") - tortishish kuchi ta’sirida atrofida ushlab turilgan osmon jismining gaz qobig‘i. Atmosfera va sayyoralararo makon o‘rtasida keskin chegara yo‘qligi sababli, atmosfera odatda osmon jismining atrofidagi mintaqa sifatida qaraladi, unda gaz muhiti u bilan bir butun sifatida aylanadi. Asosan gazlardan (gazli sayyoralar) tashkil topgan ba'zi sayyoralar atmosferasining qalinligi juda katta bo‘lishi mumkin.

Yer atmosferasida ko‘pchilik tirik organizmlar nafas olish uchun foydalanadigan kislorod va fotosintez jarayonida o‘simliklar va siyanobakteriyalar tomonidan iste’mol qilinadigan karbonat angidrid mavjud. Atmosfera, shuningdek, sayyoramizning himoya qatlami bo‘lib, uning aholisini quyosh ultrabinafsha nurlari va meteoritlardan himoya qiladi

3 Ozon qatlami

Ozon qatlami stratosferaning 20 dan 40 km gacha balandlikdagi qismi (tropik kengliklarda 25-30 km, mo‘tadil kengliklarda 20-25, qutb kengliklarida 15-20) ozonning eng ko‘p miqdoriga ega bo‘lgan moddadir. molekula uchta kislorod atomidan iborat, O3), Quyoshdan ultrabinafsha nurlanishining molekulyar kislorodga (O2) ta'siri natijasida hosil bo‘ladi. Atomlari ozonni hosil qiladigan kislorodning parchalanishi paytida quyosh spektrining ultrabinafsha nurlarining yaqin (ko‘rinadigan yorug'lik) qismi so‘riladi. Bundan tashqari, ultrabinafsha nurlanish ta'sirida ozonning ajralishi uning eng qattiq qismining so‘rilishiga olib keladi.

Atmosfera ozonining 90% ga yaqini stratosferada, asosan Yer yuzasidan 20-40 km balandlikda joylashgan. Uning stratosferadagi kontsentratsiyasi millionda 2 dan 8 qismgacha. Atmosferadagi ozonning umumiy miqdori shundayki, agar uning hammasi dengiz sathigacha ko‘chirilsa va atmosfera bosimi 0 °C darajasida to'plangan bo‘lsa, u atigi 3 mm balandlikdagi qatlamni egallagan bo‘lardi (bu 300 Dobson birligiga yoki 300 x ga to‘g‘ri keladi) Yer yuzasining kvadrat santimetriga 2,69 × 1016 ozon molekulasi). Taqqoslash uchun, normal bosim ostida siqilgan butun atmosfera 8 km qatlamni tashkil qiladi. Ozon qatlami 200 dan 315 nm gacha bo‘lgan to‘lqin uzunligi oralig‘ida quyosh nurlanishining 97 dan 99% gacha yutadi

4 Bioxilmaxillik

Biologik xilma-xillik (biologik xilma-xillik) - hayotning barcha ko‘rinishlaridagi xilma-xilligi, shuningdek, biologik tizimning murakkabligi va uning tarkibiy qismlarining turli xil sifatining ko‘rsatkichi. Biologik xilma-xillik deganda, shuningdek, tashkil etishning uch darajasidagi xilma-xillik tushuniladi: genetik xilma-xillik (genlarning xilma-xilligi va ularning variantlari - allellar), turlarning xilma-xilligi (ekotizimlardagi turlarning xilma-xilligi) va nihoyat, ekotizimlarning xilma-xilligi, ya’ni tabiatning xilma-xilligi. ekotizimlarning o‘zi.

Biologik xilma-xillikning asosiy ilmiy tushunchalari faqat XX asr o'rtalarida shakllantirildi, bu biologiyada miqdoriy usullarning rivojlanishi bilan bevosita bog‘liq

5 Chiqindilar Chiqindilar - bu ma’lum mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun yaroqsiz xomashyo turi, uning yaroqsiz qoldiqlari yoki texnologik jarayonlarda paydo bo‘ladigan moddalar va energiyani qayta ishlash mumkin emas.
6 Ifloslantiruvchi moddalar

Ifloslanish (atrof-muhit, tabiiy muhit, biosfera) - bu atrof-muhitga (tabiiy muhit, biosfera) kirishi yoki unda yangi, odatda g‘ayrioddiy fizik, kimyoviy yoki biologik omillarning (ifloslantiruvchi moddalar) paydo bo‘lishi yoki ularning tabiiy o‘rtacha uzoq muddatli darajasidan oshib ketishi salbiy ta’sirga olib keladigan turli muhitlarda. 

Asosiy predmetni aniqlashda antropogen va tabiiy ifloslanish ajratiladi. Asosiy ob’ektlar - tuproq, atmosfera va suv ob’ektlari. Ifloslanish turlari bo‘yicha tasniflash to‘rt komponentga asoslanadi: mexanik, fizik, kimyoviy va biologik. Shu bilan birga, shkala bo‘yicha tasniflashda mahalliy, mintaqaviy va global ifloslanish farqlanadi.

Ifloslanishning asosiy shakllariga quyidagilar kiradi: Yer atmosferasining ifloslanishi, yorug‘lik ifloslanishi, axlat, shovqin ifloslanishi, plastmassa ifloslanishi, tuproq ifloslanishi, radioaktiv ifloslanish, issiqlik ifloslanishi, vizual ifloslanish, suvning ifloslanishi

7 O‘rmonlar O‘rmonlar - keng ma’noda toza suv saqlovchi, tuproq va havodagi namlikni mo‘tadillashtirib turuvchi, yog‘och, ikkilamchi mahsulotlar, mevalar, dorivor va ozuqa o‘simliklar beruvchi manbadir.
8 Arboretum Botanikaga oid atama bo‘lib, lotincha arboretum so‘zidan olingan (ruscha-drevesniye nasajdeniya). Yer sharining turli mintaqalaridan keltirilgan daraxt-buta turlaridan barpo etilgan dendrologik bo‘g manosini bildiradi
9 Agrolesomelioratsiya (Yunoncha agros-dala, ruscha les-o‘rmon, lotincha meliratio-takomillashtirish) qurg‘oqchilik, quruq issiq shamol, garmsel, tuproq deflyatsiyasi va qumlarni ko‘chirish to‘glarda tuproq eroziyasi, tog‘ yonbag‘irlarida kochkilar va sel oqimlarini oldini olish hamda iqlimni hamda tuproq sharoitlarini yaxshilash maqsadida amalga oshiriladigan o‘rmonchilik, agrotexnik va gidrotexnik chora-tadbirlar majmuasi hisoblanadi
10 Zirk

Forscha so‘z bo‘lib, qizil va achchiq mevali o‘simlik. Zikrni o‘zbek tilida "Qaraqand" ham deb atashadi. Rus tilida barbaris deb nomlanadi.
Zikr - to‘glarda o‘sadigan ko‘p yillik tikanli buta va uning hosili zirkdoshlar oilasiga mansub dorivor va marzarali o‘simliklar bo‘lib, yer yuzining mo‘tadil iqlimli mintaqalarda tarqalgan.
Zirk mevasi va ildizlari qon bosimini pasaytiruvchi "berberin" alkaloidi mavjid. Markaziy Osiyoda tarqalgan 8 ta zirk turidan 3 tasi O‘zbekiston florasida uchraydi.

Zirk mevasi sharbati qonli zaharli moddalardan tozalaydi, qon bosimini pasaytiradi hamda o‘tni haydaydi

11 Binar nomenklaturasi Lotincha so‘z bo‘lib, binarus - qo‘sh, qo‘shaloq - o‘simlik yoki hayvonlarning qo‘sh nom - turkum (hayvonlarda urug‘) va tur nomi bilan atalishi. Qo‘sh ismlilik, o‘simliklarni ikki nom bilan atash tartibi
12 Rekreatsiya (Lotincha recreatio "tiklanish") aholining dam olishi uchun ekologik sharoitlarni yaratish turlari. Rekreatsion o‘rmon deganda tabiiy resurslarning bir qismi bo‘lgan va insonlarni mehnatga qobiliyati va sog‘ligini tilovchi, insonlar dam olishi va xordiq chiqarishini ta’minlovchi o‘rmon tushiniladi. Ularning iqtisodiy samaradorligini juda yuqori. Mazkur atama o‘zbek tilida dam olish ma’nosini beradi
13 Drenaj (Fransuzcha drainage) - yer zaxini quritish va sizot suvlari sathini pasaytirish uchun ishlatiladigan zovurlar va trubalar tizimi.
14 Bosket (Fransuzcha Bosquet, italyancha Boschetto - o‘rmoncha daraxtzor) to‘g‘ri geometrik shaklda ega yopiq daraxtzorlardan iborat, tirik devor sifatida ekilgan daraxt va butalardan iborat landshaft kompozitsiyasi hisoblanadi. Bosket ichkarisida favvoralar, gulzor, yashil teatrlar joylashishi mumkin
15 Mulcha Inglizcha so‘z bo‘lib, mulch - "yumshoq" ma’nosini bildirsada-da, ayrim adabiyotlarda "qoplash" ma’nosida qo‘llaniladi. Tuproq yuzasini berkitish uchun ishlatiladigan mulchalar asosan turli materiallar, jumladan maydalangan torf, organik o‘g‘it, kompost, yog‘och qurindis hamda somonlardan tayyorlanadi

 

 

Veb-saytni texnik qo‘llab-quvvatlash masalalari bo‘yicha mas’ul  Abdusattorov Javlonbek

Aloqa uchun telefon: (71) 207-07-70

e-mail:  info@eco.gov.uz

 

1390

Oxirgi yangilanish: 2025-03-03 15:28:37

Veb-saytdan foydalanish yo‘riqnomasi va atamalar ma’nosi