O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va iqlim o‘zgarishi milliy qo‘mitasi

Ishtirokchilar orasida O‘zbekiston, Qozog‘iston va Turkmanistondan olimlar, CMS kotibiyati vakillari, PICA ekspertlari, IUCN Mushuklar bo‘yicha mutaxassislar guruhi a’zolari hamda xalqaro tabiatni muhofaza qilish loyihalari tashabbuskorlari bor edi.

O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va iqlim o‘zgarishi milliy qo‘mitasi vakili Javohir Abduhalikov ochilishda so‘zga chiqib, mamlakat ko‘p yillardan buyon manulni – Markaziy Osiyo yovvoyi tabiatining ramzini himoya qilishni izchil qo‘llab kelayotganini ta’kidladi. O‘zbekiston ushbu turning CMS Konvensiyasining II ilovasiga kiritilishiga hammuallif bo‘lgan, uni Markaziy Osiyo sutemizuvchilari tashabbusi (CAMI)ga integratsiya qilishni qo‘llab-quvvatlagan va bugungi kunda kichik mushuklarga bag‘ishlangan tadbirning ham tashkilotchilaridan biri hisoblanadi:

“Manul haqiqiy ramzga aylandi, u bizning cho‘llarimiz, dashtlarimiz va tog‘larimizda yashovchi barcha kichik mushuklarni saqlash yo‘lidagi sa’y-harakatlarimizni ifodalaydi. Bu turlar ko‘zga tashlanmaydi, kam o‘rganilgan, lekin Markaziy Osiyo ekotizimlari salomatligida muhim rol o‘ynaydi”, dedi qo‘mita vakili.

Sessiya ilmiy ma’ruzalar va interaktiv elementlar uyg‘unligida tashkil etildi. Avval ishtirokchilar “Ipak yo‘li mushuklarining nechta turini ayta olasiz?” viktorinasida bellashdi, so‘ng ekspertlar mintaqaning asosiy kichik mushuklari bo‘yicha umumiy sharh taqdim etdi. Ular orasida manul, qamish mushugi, o‘rmon (osiyo dasht) mushugi, karakal, qum mushugi va Turkiston risi bor.

PICA vakillari Turon cho‘llari, dasht zonalari va tog‘ ekotizimlarini o‘z ichiga olgan asosiy yashash muhitlari bo‘yicha qisqa sharh berdi. Shuningdek, ular mintaqa yovvoyi hayvonotini saqlash uchun muhim bo‘lgan Jahon tabiiy merosi hududlari haqida video materiallar namoyish qildi. Ishtirokchilar kichik mushuklar uchun asosiy xavflarni ham muhokama qildi. Interaktiv viktorina orqali ekspertlar xalqaro va milliy savdo muammosini, shuningdek yashash joylarining yo‘qolishi va parchalanganligi bilan bog‘liq omillarni yoritdi. Olimlar aksariyat turlar bo‘yicha populyatsiya holati haqidagi ma’lumotlar hanuz parchalanib ketganini, bu esa samarali muhofaza choralarini ishlab chiqishni murakkablashtirishini qayd etdi.

Yakunda yangi tashabbuslar taqdim etildi, jumladan “Cats of the Silk Road” loyihasi – Markaziy Osiyoning kichik mushuklarini o‘rganish va saqlashga qaratilgan xalqaro dastur. Ekspertlar erishilgan natijalar, rejalashtirilayotgan tadqiqotlar va mintaqa davlatlari o‘rtasidagi hamkorlikni kengaytirish rejalari haqida gapirdi. Shuningdek, CAMI va CITESning qo‘shma tashabbusi ham taqdim etilib, unda kichik mushuklar konvensiyalararo hamkorlikni mustahkamlash uchun istiqbolli platforma sifatida ko‘rib chiqilayotgani aytib o‘tildi.