Атамалар маъносидан фойдаланиш бўйича йўриқнома

 

Аралаш ташиш — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини бутун ҳаракатланиш йўли учун расмийлаштирилган ягона ташиш ҳужжати бўйича ҳар хил турдаги транспортда ташиш;

Аралаш ташишлар оператори — ташишни ташкил этувчи ҳамда ташиш учун ўзи жалб қилган барча ташувчилар ва учинчи шахслар учун жавобгарликни ўз зиммасига олувчи юридик шахс;

Мижоз — ташувчи ёки аралаш ташишлар оператори билан тузилган шартнома асосида транспорт хизматларидан фойдаланадиган жисмоний ёки юридик шахс (йўловчи, юк жўнатувчи, юк олувчи, фрахтловчи);

Ташиш — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини жўнатиш пунктидан етказиш пунктига ташиш;

Ташишлар хавфсизлиги — техноген (техник ва технологик) хусусиятга эга таҳдидлардан транспорт воситаси ҳаракатланиш жараёнининг ҳамда транспорт воситасининг ўзининг ҳимояланганлик ҳолатини таъминлаш бўлиб, бунда ташишлар хавфсизлигига оид қоидабузарликлар ва уларнинг фуқаролар ҳаётига ёки соғлиғига, жисмоний ёки юридик шахсларнинг мол-мулкига, атроф-муҳитга зарар етказилишига сабаб бўладиган оқибатлари юзага келишининг йўл қўйилмайдиган хавфи мавжуд бўлмайди;

Ташиш ҳужжати — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш шартномаси тузилганлигини тасдиқлайдиган, чипта, багаж квитанцияси, товар-транспорт юк хати, электрон ахборот ташувчи карта ёки бошқа ахборот ташувчи тарзидаги ҳужжат;

Ташувчи — мулк ҳуқуқи асосида ёки бошқа қонуний асосларда транспорт воситасига эга бўлган, йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш бўйича тижорат асосида хизматлар кўрсатадиган, шунингдек ташиш учун тегишли лицензияга, сертификатга ёхуд рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжати бўлган юридик ёки жисмоний шахс;

Транзит транспорт йўлаги — транспорт воситаларининг ҳаракатланиш йўналиши бўлиб, унда транзит юкларни ташишни амалга ошириш учун транзит транспорт йўлагининг паспортида кўрсатилган техник, технологик ва ташкилий шарт-шароитлар яратилади ҳамда бундай юклар ва транспорт воситаларига нисбатан божхона операцияларини бажаришнинг соддалаштирилган тартиби қўлланилади;

Транспорт — қатнов йўлларининг, транспорт воситаларининг, қатнов йўлларидаги техник қурилмалар ва иншоотларнинг йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш жараёнини таъминлайдиган барча турлари йиғиндиси;

Транспорт воситалари — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш учун мўлжалланган қурилмалар;

Транспорт инфратузилмаси объектлари — йўловчиларга, юк жўнатувчиларга, юк олувчиларга, ташувчиларга ва ташиш жараёнининг бошқа иштирокчиларига хизмат кўрсатиш, шунингдек транспорт воситаларининг ишлашини таъминлаш учун мўлжалланган иншоотлар, ишлаб чиқариш-технологик мажмуалар;

Транспорт логистикаси — йўловчилар, багаж, юк багажи, юклар, почта ва курьерлик жўнатмаларининг олиб ўтилиши ва ташилишини ташкил қилиш билан боғлиқ вазифаларнинг комплекс ва ўзаро боғлиқ ҳал этилиши;

Транспорт-логистика маркази — транспорт инфратузилмаси объекти, у ташиш билан турдош бўлган тайёргарлик ва тақсимлаш хизматларини, шу жумладан юкларни тўплаш, сақлаш, уларга ишлов бериш ва тарқатиш хизматларини ҳамда юк ва транспорт воситалари билан бошқа операцияларни бажариш учун мўлжалланган иншоотлар жойлашган махсус ажратилган майдонни ўз ичига олади;

Транспорт мажмуи — транспорт ташкилотлари, ташувчилар, транспорт инфратузилмаси объектлари, транспорт воситалари, кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш, шунингдек транспорт соҳаси ходимларига ижтимоий-маиший ҳамда маданий хизмат кўрсатиш соҳасидаги ташкилотлар мажмуи;

Транспорт ташкилоти — транспортга оид фаолиятни амалга оширадиган юридик шахс;

Транспортга оид фаолият — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини автомобиль, темир йўл, ҳаво, сув транспортида ёки ушбу транспорт турлари уйғунлигида ташиш ҳамда уларга хизмат кўрсатиш бўйича ташкилий ва технологик операцияларни ҳамда шартнома асосида ёки бошқа қонуний асосларда бажариладиган хизматлар билан боғлиқ фаолият;

Транспорт хавфсизлиги — транспорт мажмуининг қонунга хилоф аралашувдан ҳимояланганлик ҳолати ҳамда унинг одатдаги режимда ва фавқулодда вазиятлар ҳолларида барқарор ишлашининг таъминланганлиги;

Халқаро ташиш — йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ҳар қандай турдаги транспорт воситасида икки ёки ундан ортиқ давлат ҳудудлари бўйлаб амалга ошириладиган ташиш, шунингдек юксиз транспорт воситасининг икки ёки ундан ортиқ давлат ҳудудлари бўйлаб ўтиши;

Ягона товар-транспорт юк хати — товар-моддий қимматликларни ҳисобдан чиқариш, уларни олиб ўтиш йўлида ҳисобини юритиш, кирим қилиш, омборхона операцияларини ва бухгалтерия ҳисобини юритиш, шунингдек юкни ташиш учун ҳисоб-китоблар қилиш ҳамда бажарилган ишларни ҳисобга олиш учун мўлжалланган, барча аралаш ташиш иштирокчилари учун ягона бўлган ташиш ҳужжати.

Аралаш ташиш – йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини бутун ҳаракатланиш йўли учун расмийлаштирилган ягона ташиш ҳужжати бўйича ҳар хил турдаги транспортда ташиш

Аралаш ташишлар оператори – ташишни ташкил етувчи ҳамда ташиш учун ўзи жалб қилган барча ташувчилар ва учинчи шахслар учун жавобгарликни ўз зиммасига олувчи юридик шахс.

Мижоз – ташувчи ёки аралаш ташишлар оператори билан тузилган шартнома асосида транспорт хизматларидан фойдаланадиган жисмоний ёки юридик шахс (йўловчи, юк жўнатувчи, юк олувчи, фрахтловчи)

Ташиш – йўловчиларни, багажни, юк багажни, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини жўнатиш пунктидан етказиш пунктига ташиш.

Ташишлар хавфсизлиги – техноген (техник ва технологик) хусусиятга эга таҳдидлардан транспорт воситаси ҳаракатланиш жараёнининг ҳамда транспорт воситасининг ўзининг ҳимояланганлик ҳолатини таъминлаш бўлиб, бунда ташишлар хавфсизлигига оид қоидабузарликлар ва уларнинг фуқаролар ҳаётига ёки соғлиғига, жисмоний ёки юридик шахсларнинг мол-мулкига, атроф-муҳитга зарар етказилишига сабаб бўладиган оқибатлари юзага келишининг йўл кўйилмайдиган хавфи мавжуд бўлмайди.

Ташиш ҳужжати – йўловчиларни, багажни, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш шартномаси тузилганлигини тасдиқлайдиган, чипта, багаж квитанцияси, товар-транспорт юк хати, электрон ахборот ташувчи карта ёки бошқа ахборот ташувчи тарзидаги ҳужжат

Ташувчи – мулк ҳуқуқи асосида ёки бошқа қонуний асосларда транспорт воситасига эга бўлган, йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш бўйича тижорат асосида хизматлар кўрсатадиган, шунингдек ташиш учун тегишли лицензияга, сертификатга ёхуд рухсат етиш хусусиятига эга ҳужжати бўлган юридик ёки жисмоний шахс.

Транзит транспорт йўлаги – транспорт воситаларининг ҳаракатланиш йўналиши бўлиб, унда транзит юкларни ташишни амалга ошириш учун транзит транспорт йўлагининг паспортида кўрсатилган техник, технологик ва ташкилий шарт-шароитлар яратилади ҳамда бундай юклар ва транспорт воситаларига нисбатан божхона операцияларини бажаришнинг соддалаштирилган тартиби кўлланилади.

Транспорт – қанот йўлларининг, транспорт воситаларининг, қатнов йўлларидаги техник қурилмалар ва иншоотларининг йўловчиларни, багажни, юн багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш жараёнини таъминлайдиган барча турлари йиғиндиси.

Транспорт воситалари – йўловчиларни, багажни, юк багажни, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини ташиш учун мўлжалланган қурилмалар.

Транспорт инфратузилмаси объектлари – йўловчиларга, юк жўнатувчиларга, юк олувчиларга, ташувчиларга ва ташиш жараёнининг бошқа иштирокчиларига хизмат кўрсатиш, шунингдек транспорт воситалар

Транспорт логистикаси – йўловчилар, багаж, юк багажи, юклар, почта ва курерлик жўнатмаларининг олиб ўтилиши ва ташилишини ташкил қилиш билан боғлиқ вазифаларнинг комплекс ва ўзаро боғлиқ ҳал этилиши.

Транспорт логистика маркази – транспорт инфратузилмаси объекти, у ташиш билан турдош бўлган тайёргарлик ва тақсимлаш хизматларини, шу жумладан юкларни тўплаш, сақлаш, уларга ишлов бериш ва тарқатиш хизматларини ҳамда юк ва транспорт воситалари билан бошқа операцияларни бажариш учун мўлжалланган иншоотлар жойлашган махсус ажратилган майдонни ўз ичига олади.

Транспорт мажмуи – транспорт ташкилотлари, ташувчилар, транспорт инфратузилмаси объектлари, транспорт воситалари, кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш, шунингдек транспорт соҳаси ходимларига ижтимоий-маиший ҳамда маданий хизмат кўрсатиш соҳасидаги ташкилотлар мажмуи.

Транспорт ташкилоти – транспортга оид фаолиятни амалга оширадиган юридик шахс.

Транспортга оид фаолият – йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курьерлик жўнатмаларини автомобиль, темир йўл, ҳаво, сув транспортида ёки ушбу транспорт турлари уйғунлигида ташиш ҳамда уларга хизмат кўрсатиш бўйича ташкилий ва технологик операцияларни ҳамда шартнома асосида ёки бошқа қонуний асосларда бажариладиган хизматлар билан боғлиқ фаолият.

Транспорт хавфсизлиги – транспорт мажмуининг қонунга хилоф аралашувдан ҳимояланганлик ҳолати ҳамда унинг одатдаги режимда ва фавқулодда вазиятлар ҳолларида барқарор ишлашининг таъминланганлиги.

Халқаро ташиш – йўловчиларни, багажни, юк багажини, юкларни, почта ва курерлик жўнатмаларини ҳар қандай турдаги транспорт воситасида икки ёки ундан ортиқ давлат ҳудудлари бўйлаб амалга ошириладиган ташиш, шунингдек юксиз транспорт воситасининг икки ёки ундан ортиқ давлат ҳудудлари бўйлаб ўтиши.

Ягона товар-транспорт юк хати – товар-моддий қимматликларни ҳисобдан чиқариш, уларни олиб ўтиш йўлида ҳисобини юритиш, кирим қилиш, омборхона операцияларини ва бухгалтерия ҳисобини юритиш, шунингдек юкни ташиш учун ҳисоб-китоблар қилиш ҳамда бажарилган ишларни ҳисобга олиш учун мўлжалланган, барча аралаш ташиш иштирокчилари учун ягона бўлган ташиш ҳужжати.

Автотранспорт воситаси – йўловчиларни, багажни ташиш учун мўлжалланган ва ҳайдовчи ўриндиғи билан ҳисоблаганда 9 тадан ортиқ ўриндиққа эга бўлган автотранспорт воситаси (автобус);

Юкларни халқаро ташишда – юкларни ташиш учун мўлжалланган автотранспорт воситаси (юк автомобили, тиркамали юк автомобили, шатакчи автомобиль ёки ярим тиркамали шатакчи автомобиль)

Миллий ташувчи – Ўзбекистон Республикаси ҳудудига рўйхатга олинган, мул ҳуқуқи била ёки бошқа қонуний асосларда унга тегишли автотранспорт воситасидан юк ёки йўловчиларни халқаро ташишда фойдаланувчи ва бунга махсус рухсатномага (лицензияга) эга бўлган юридик ёки жисмоний шахс.

Хорижий ташувчи – хорижий давлат ҳудудида рўйхатга олинган, мулк ҳуқуқи билан ёки бошқа қонуний асосларда унга тегишли автотранспорт воситасидан юк ёки йўловчиларни халқаро ташишда фойдаланувчи юридик ёки жисмоний шахс

Автомобилда юк ва йўловчиларни халқаро ташиш – юк ёки йўловчиларни икки ёки ундан ортиқ давлатлар ҳудудлари бўйлаб автомобиль транспортида ташиш, шунингдек, юксиз автотранспорт воситасининг икки ёки ундан ортиқ давлатлар ҳудуди бўйлаб ўтиши.

Автомобилда юк ва йўловчиларни икки томонлама халқаро ташиш (юк ва йўловчилар икки томонлама ташиш) – миллий ташувчига тегишли автотранспорт воситасида Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан хорижий давлат ҳудудига ёки хорижий давлат ҳудудидан Ўзбекистон Республикаси ҳудудига ташиш ҳамда хорижий давлат ташувчига тегишли автотранспорт воситасида ва ушбу автотранспорт воситаси рўйхатга олинган хорижий давлат ҳудудидан Ўзбекистон Республикаси ҳудудига ёки Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ушбу хорижий давлат ҳудудига ташиш.

Автомобилда юк ва йўловчиларни халқаро транзит ташиш (транзит ташиш) – автотранспорт воситасининг юк ёки йўловчилар билан (ёхуд уларсиз) давлат ҳудуди бўйлаб ўтиши, бунда жўнаш ва бориш пунктлари ушбу давлат ҳудудидан ташқарида жойлашган бўлади.

Учинчи давлат ҳудудидан ёхуд учинчи давлат ҳудудига автомобилда юкларни халқаро ташиш (учинчи давлатга/дан ташиш) – жўнатувчи мамлакатда юкланган ва қабул қилувчи мамлакатда туширилган, жўнаш ёки қабул қилиш мамлакати ҳисобланмайдиган мамлакатда рўйхатга олинган автотранспорт воситаларида юкларни ташиш.

Автомобилда йўловчилари халқаро номунтазам ташиш – автомобилда йўловчиларни халқаро мунтазам ташишга тегишли бўлмаган, Ўзбекистон Республикаси давлат чэгарасидан ташқарига ёки давлат чэгараси ташқарисида автомобиль транспортида йўловчиларни ва багажни ташиш.

Қатнов – автотранспорт воситасининг жўнаш пунктидан бориш пунктигача ўтиши.

Рухсатнома – автотранспорт воситасининг давлат ҳудуди бўйлаб ўтиши ва унда кўрсатилган ташиш турини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи ҳужжат (бланка ёки e-Permit электрон шакли)

Ўзбекистон рухсатномаси – хорижий ташувчига тегишли автотранспорт воситасининг Ўзбекистон Республикаси ҳудуди бўйлаб ўтишига бир марталик рухсатнома.

Хорижий рухсатнома – миллий ташувчига тегишли автотранспорт воситасининг хорижий давлат ҳудуди бўйлаб ўтишига бир марталик рухсатнома.

Кўп томонлама рухсатнома – бундай рухсатнома эгасига тегишли бўлган автотранспорт воситасининг кўп томонлама рухсат бериш тизимига аъзо бўлган ҳар қандай давлат ҳудуди бўйлаб бир марталик ўтишига рухсатнома.

Рухсатнома бланкаларини айирбошлаш квотаси – хорижий давлатларнинг ваколатли органлари билан айирбошлаш учун тенглик асосида бир йилга келишилган рухсатномалар сони.

Е-Авто рухсатнома автоматлаштирилган ахборот тизими (“Е-Авто рухсатнома” ААТ) – хорижий/кўп томонлама рухсатномаларнинг миллий ташувчилар орасида автоматик тарзда тақсимланишини, уларга берилишини, ҳисобга олинишини ҳамда мониторинг қилинишини назарда тутувчи Ўзбекистон Республикаси ваколатли органининг  «UzTrans» ягона интерактив ахборот тизимининг бир қисми.

Халқаро товар-транспорт юк хати – Халқаро йўлларда юкларни ташиш шартномаси тўғрисидаги конвенцияда назарда тутилган, шу жумладан, ташилаётган юк, унинг жўнатувчиси ва қабул қилувчиси, ташувчиси ва ташувни амалга оширувчи автотранспорт

Ўзбекистон Республикасининг ваколатли органи – Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлиги.

Автомобиль транспорти — таркибига юридик ва жисмоний шахслар кирувчи, иқтисодиёт ва аҳолининг йўловчилар, багаж ва юкларни, шу жумладан почтани автомобилда ташишга бўлган эҳтиёжларини таъминловчи ишлаб чиқариш-технология мажмуи;