O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Sоg‘liqni saqlash vаzirligi

Keyingi yillarda O'zbekiston sog'liqni saqlash tizimi mutlaqo yangicha yondashuvlar asosida transformasiya qilinmoqda. Sohaga ilg'or davolash va diagnostika usullari, innovasion texnologiyalar keng tatbiq etilyapti. Natijada malakali tibbiy xizmat eng olis va chekka hududlarda yashovchi aholi xonadonlarigacha kirib boryapti. Yaqin yillargacha faqat ilg'or xorijiy davlatlarda amalga oshirilgan yuqori texnologik murakkab jarrohlik operasiyalarining endilikda nafaqat poytaxt va viloyatlar markazlari, balki tumanlar darajasida ham muvaffaqiyatli bajarilayotgani tarixiy ahamiyatga ega voqelikdir.

Xo'sh, ushbu vazifalar ijrosi doirasida tizimda qanday yangilanishlar amalga oshirilmoqda?

Sifatli tibbiy xizmat har bir inson uchun!

Shu yil boshidan buyon joylarda 22 ta oilaviy poliklinika, 93 ta oilaviy shifokor punkti va 394 ta mahalla tibbiyot punkti tashkil etildi. Natijada 2,1 million nafardan ziyod aholiga birlamchi tibbiy xizmat yaqinlashtirildi.

Shuningdek, 8,6 million nafar 18-40 yoshli aholi profilaktik tibbiy ko'rikdan o'tkazilib, ularning 685 ming nafari ambulator hamda 72 ming nafari stasionar sharoitda sog'lomlashtirildi.

O'z navbatida, manzilli skrining bilan qamrab olingan 7,3 million nafar 40 va undan katta yoshdagi aholining 167 ming nafarida yurak qon-tomir, 52 ming nafarida qandli diabet kasalligi aniqlanib, ularning salomatligini tiklash choralari Ko'rildi.

Qishloq xo'jaligi xodimlari, nuroniylar, o'qituvchi va murabbiylar salomatligi oyliklari o'tkazilishi, ayniqsa, tug'ma yurak nuqsoni bo'lgan 2000 nafar bolaning davlat hisobidan operasiya qilinishini xalqimiz katta mamnuniyat bilan qabul qildi.

Aholi 235 turdagi dori vositalari bilan bepul ta'minlanadi

Sog'liqni saqlash vazirligining tegishli buyrug'iga muvofiq, oilaviy shifokor punktlari, oilaviy poliklinikalar, ko'p tarmoqli Markaziy poliklinikalar, tuman (shahar) Markaziy shifoxonalari va tug'uruqxonalarda ko'rsatiladigan tibbiy yordamning kafolatlangan hajmlari ro'yxati belgilandi.

Mazkur ro'yxatga ko'ra, endilikda bemorlarga jami 520 ta tashxis, 28 ta diagnostik tekshiruv, 46 ta laborator tahlil, 235 turdagi dori vositalari, 27 ta operativ davo hamda 76 ta tibbiy buyumlar davlat hisobidan bepul taqdim etiladi.

Davlat tibbiy sug'urtasi, raqamli transformasiya — tibbiy xizmatning yangi rakursi

Davlat tibbiy sug'urtasi va raqamlashtirish mexanizmlari sohaga keng tatbiq etilmoqda. Birlamchi tizimda "elektron poliklinika" dasturi asosida ortiqcha qog'ozbozlikka chek qo'yilyapti. Shifoxonalarni zamonaviy avtomashinalar va tibbiy jihozlar bilan ta'minlash har qachongidan yuqori darajaga ko'tarildi.

Sirdaryo viloyatida boshlangan davlat tibbiy sug'urtasi tizimiga o'tish tajribasidan so'ng, 2023 yil 1 iyuldan boshlab Toshkent shahrida bosqichma-bosqich davlat tibbiy sug'urtasi mexanizmlarini joriy etish boshlandi. Prezident Farmoni bilan vaqtincha mehnatga layoqatsizlik varaqalari va boshqa tibbiy ma'lumotnomalar berilishi bosqichma-bosqich elektron shaklga o'tkazilishi belgilandi.

2023 yil — tibbiyotda xalqaro hamkorlikni rivojlantirish yili bo'lmoqda

Tibbiyoti rivojlangan davlatlar, xususan, AQSh, Germaniya, Hindiston, Rossiya, Turkiya va Ozarbayjon vakillari bilan sog'liqni saqlash forumlari o'tkazildi. Natijada xorijiy investisiyalarni jalb qilish, qator noyob operasiyalarni joriy etish, shuningdek, shifokor va hamshiralarning xorijiy klinikalarda tajriba oshirishi uchun keng imkoniyatlar yaratildi.

Shuningdek, ayni paytda tizimda 10 ga yaqin davlatlar bilan umumiy qiymati 100 mln. dollardan ziyod grant loyihalari amalga oshirilyapti.

Xususan, kelgusi yili 11 ta loyiha doirasida 130,6 million dollarlik xorijiy investisiyalar o'zlashtiriladi. Hududlarda 400 ta yangi xususiy tibbiyot muassasasi ishga tushirilib, ularda 2720 ta yangi ish o'rni yaratiladi.

Onalar va bolalar salomatligi muassasalari o'zaro integrasiya qilindi

Onalar va bolalar salomatligiga mas'ul tibbiyot muassasalari yagona boshqaruv tizimiga birlashtirildi.

Prezidentimizning "onalar va bolalar salomatligini muhofaza qilish, aholining reproduktiv salomatligini mustahkamlash chora-tadbirlari to'g'risida"gi qaroriga muvofiq Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, Respublika aholi reproduktiv salomatligi markazi, Respublika "ona va bola skrining" markazi negizida Respublika ixtisoslashtirilgan ona va bola salomatligi ilmiy-amaliy tibbiyot markazi tashkil etildi.

Hududiy perinatal, aholi reproduktiv salomatligi hamda "ona va bola skrining" markazlari yangi muassasaning 14 ta hududiy filialiga aylantirildi. Shu tariqa onalar salomatligini muhofaza qilishning takomillashtirilgan tibbiy-profilaktika va patronaj tizimi joriy etildi.

Shuningdek, Xitoy hukumati bilan hamkorlikda sun'iy nafas uskunalari, stomatologik tibbiy jihozlar etkazib berish, Birlashgan Arab Amirliklari bilan esa Nukus shahrida 150 o'rinli ona va bola shifoxonasini barpo etish ishlari davom ettirilyapti.

Malaka toifasi berishning mutlaqo shaffof tizimi yo'lga qo'yildi

Joriy yilda amalga oshirilgan eng ahamiyatli islohotlardan yana biri tibbiyot va farmasevtika xodimlarining malakasini baholash markazi tashkil etilishi bo'ldi.

Raqamli hukumat loyihalarini boshqarish markazi bilan birgalikda yaratilgan tibbiyot va farmasevtika xodimlariga malaka toifasi berish bo'yicha attestasiyadan o'tkazish hamda ularga sertifikat berish axborot tizimi — tibtoifa.ssv.uz ishga tushirildi. Shu asnoda tibbiyot va farmasevtika xodimlarining malaka toifasi berish bo'yicha yig'majild orqali hujjat topshirish amaliyoti bekor qilindi.

Tibbiyot va farmasevtika xodimlariga malaka toifasi berilganligini tasdiqlovchi qog'oz shaklidagi sertifikat berish amaliyotiga ham barham berilib, hisobga olish seriyasi, tartib raqamiga ega, QR-kodi qo'yilgan elektron shakldagi sertifikat berish tartibi joriy etildi.

Sifatli tibbiy ta'lim — sifatli tibbiy xizmat demak

Tibbiy ta'limni transformasiya qilish borasida ham muhim qadamlar qo'yildi. Xususan, tibbiyot oliy o'quv yurtlarida 2023/2024 o'quv yilidan boshlab bakalavriat, magistratura va klinik ordinatura o'quv rejalariga "nano texnologiya", "tibbiyot genetikasi", "IT-texnologiya" kabi fanlar kiritiladi va xorijiy pedagoglarni jalb qilgan holda o'quv jarayonlari tashkil etildi. O'rta tibbiyot xodimlari tayyorlash tizimi mutlaqo yangi tartib va yo'nalishlarda yo'lga qo'yilib, barcha tibbiyot kollejlari negizida Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumlari tashkil etildi.

Tibbiyot OTMda o'qish muddati 4 yillik "oliy malakali hamshira" bakalavriat ta'lim yo'nalishi bo'yicha mutaxassislarni tayyorlashga ruxsat berildi.

Yana bir muhim yangilik shuki, yurtimizda ilk bor o'rta tibbiyot xodimlariga oliy ma'lumot beruvchi hamshiralar akademiyasi tashkil etildi. Ushbu akademiya negizida Turkiyaning sog'liq bilimlari universitetining "hamshiralik ishi" fakulteti ochildi.

Xalqaro hamkorlik doirasida Germaniyaning KfW banki va GIZ ishtirokida Termiz shahrida tibbiy ta'lim va malaka oshirish dasturlarini modernizasiya qilish ko'zda tutilmoqda.

Janubiy Koreya bilan birgalikda bolalar milliy tibbiyot markazining tibbiy mutaxassislarini tayyorlash markazini tashkil etish, yurtimizni yuqumli kasalliklarga qarshi kurashish salohiyatini kuchaytirish, Toshkent pediatriya tibbiyot instituti uchun ta'lim va ilmiy-tadqiqot imkoniyatlarini kengaytirish, viloyatlarda o'quv-simulyasion markazlarni yaratish, xodimlarni onlayn va oflayn malaka oshirishini tashkil etish rejalashtirilgan.

Asosiy maqsad — "103"ni tezkor, ishonchli, sifatli xizmatga aylantirish

Bemorlar hayoti va sog'ligini asrab qolish, ularga shoshilinch tibbiy xizmat ko'rsatishda "tez yordam"ning ahamiyatini hech narsa bilan qiyoslab bo'lmaydi.

Shu boisdan Prezidentimiz topshirig'iga asosan keyingi yillarda bu yo'nalish butunlay transformasiya qilindi. Sohaning moddiy-texnik bazasi yangilanib, kadrlar salohiyati oshirilmoqda.

Ayniqsa, tizimni eng so'nggi rusumdagi va barcha qulayliklarga ega bo'lgan zamonaviy avtotransport vositalari bilan ta'minlash borasidagi keng qamrovli chora-tadbirlar natijasida tez tibbiy yordam xizmatida kechikishlar soni keskin qisqardi. Bu esa shoshilinch vaziyatlarda ko'plab insonlar hayotini saqlab qolish imkonini berayotir.

Raqamlarni tahlil qilsak, birgina joriy yil yanvar oyida Respublika tez tibbiy yordam markazi avtoparki yurtimizda ishlab chiqarilgan 110 ta "Volkswagen Caddy" tez tibbiy yordam mashinalari bilan ta'minlandi. Bu raqam fevralda 117, avgustda 50, sentyabrda 100, oktyabrda 100 va noyabr oyi boshida esa 108 donani tashkil qildi. Bu avtotransport vositalari Respublika tez tibbiy yordam markazining barcha filiallariga zarur ehtiyoj va aholi salmog'idan kelib chiqib, etkazib berildi.

Shuningdek, bu yo'nalishda Koreya Respublikasi bilan birgalikda tez tibbiy yordamda Pediatrik xizmatni rivojlantirish va shu yo'nalishda moslashtirilgan maxsus avtomashinalar faoliyatini yo'lga qo'yish rejalashtirilgan.

Yangi tibbiy muassasalarni barpo etish — xalqaro hamkorlikning muhim aspekti

Ayni vaqtda hukumat kafolati ostida umumiy qiymati 877 mln. dollarlik 11 ta investisiya loyihasi amalga oshirilmoqda. Germaniyaning KfW banki ishtirokidagi qiymati 45 mln. evroga teng "Sog'liqni saqlash tizimida raqamli texnologiyalarni joriy etish" loyihasi — shulardan biri.

Qolaversa, Koreyaning "EDCF" jamg'armasi ishtirokida umumiy qiymati qariyb 400 mln. dollarlik 4 ta yirik loyiha ro'yobga chiqarilyapti. Ular kattalar uchun zamonaviy ko'p tarmoqli tibbiyot markazini barpo etish, hududiy tibbiyot muassasalarini tibbiy jihozlar bilan ta'minlash, milliy onkologiya markazini tashkil etish, Toshkent shahrida Koreya tibbiyot oliy o'quv yurti faoliyatini yo'lga qo'yishga qaratilgan.

Bundan tashqari, Islom taraqqiyot banki ishtirokida O'zbekiston Respublikasi onkologiya xizmati muassasalarini zamonaviy yuqori texnologiyali uskunalar bilan jihozlash loyihasining 2-bosqichi ijrosi ham ta'minlanadi.

Markaziy Osiyoda yagona bo'lgan 8 qavatli, 650 o'rinli va 500 qatnovga mo'ljallangan maslahat poliklinikasidan iborat Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazining yangi binosi ham bu yo'nalishdagi tibbiy xizmatlar qamrovini kengaytirishga xizmat qiladi.

"O'zbekiston – 2030" strategiyasi — tibbiyotning kelgusi xaritasi.

Shu o'rinda mamlakatimizda olib borilayotgan davlat siyosatining markazida inson va uning manfaatlari turishini yana bir bor eslatib o'tmoqchimiz. "O'zbekiston – 2030" strategiyasini ishlab chiqishda ana shu omil bosh mezon bo'ldi.

Uning doirasida aholining o'rtacha umr ko'rish davomiyligini 78 yoshga etkazish, buning uchun tibbiyotga yo'naltiriladigan mablag'lar hajmini 2 barobarga oshirish, onkologiya, yurak-qon tomir, diabet va nafas yo'llari kasalliklari bo'yicha erta o'limni 2,5 barobar kamaytirish, O'zbekistonni "sil xastaligidan holi mamlakat"ga aylantirish ko'zda tutilgan.

Binobarin, 350 ming nafar qandli diabet va 1,5 million yurak-qon tomir kasalligi bor bemorlarni davolash bilan to'liq qamrab olish, tibbiy yordamga muhtoj aholining 70 foiz murojaatlarini birlamchi bo'g'inning o'zida hal etishga erishish, bemorlarni gemodializ o'rin-joylari bilan to'liq qamrab olish maqsad qilingan.

Namangan, Farg'ona, Sirdaryo, Qashqadaryo, Navoiy viloyatlari va Toshkent shahrida tibbiyot klasterlari tashkil etiladi. Qashqadaryoda bolalar shifoxonasi, tug'uruq kompleksi, skrining markazi, reproduktiv salomatlik markazi joylashgan mujassam bir kompleks "ona va bola" klasteri ishga tushiriladi.

Bolalar o'rtasidagi irsiy kasalliklarni 2 barobarga qisqartirish, chaqaloqlarda bunday xastaliklar bo'yicha selektiv skrining tekshiruvlar qamrovini kamida 50 foizga oshirish yuzasidan ham zarur chora-tadbirlar belgilangan.

Onalar va bolalar, qolaversa, onkologik xastaliklardan o'lim ko'rsatkichini kamaytirish, yuqumli bo'lmagan kasalliklarni erta aniqlash darajasini 70 foizga etkazish, 40 va undan katta yoshdagi aholi orasida qandli diabet va arterial gipertoniya kasalliklarining erta bosqichida aniqlash darajasini 2 barobarga oshirishga alohida e'tibor qaratiladi.

Strategiyadan 55 va undan katta yoshdagi aholini 100 foiz tibbiy profilaktik ko'rikdan o'tkazish va sog'lomlashtirish, 40 va undan katta yoshdagi aholi orasida jismoniy faol aholi ulushini 2 barobar oshirishga doir chora-tadbirlar ham o'rin olgan.

Aholi o'rtasida to'g'ri ovqatlanish va sog'lom turmush tarzini shakllantirish ham ustuvor maqsadlarimizdan biri bo'ladi. Shu bilan birga, yurtimizdagi tibbiyot muassasalarini raqamlashtirish darajasi 100 foizga etkaziladi.

Bir so'z bilan aytganda, "O'zbekiston – 2030" strategiyasi — tibbiyotning kelajakdagi xaritasi vazifasini o'taydi.

Sog'liqni saqlash vazirligi
Matbuot xizmati.