Qonun loyihasi Soliq kodeksining amaldagi 37 ta moddasiga va Budjet kodeksining 1 ta moddasiga oʻzgartirish va qoʻshimchalarni kiritishni nazarda tutuvchi 5 ta moddadan iborat.

1. Soliq kodeksining 133 va 261-moddalarga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish orqali tovarlar (xizmatlar) eksportida qoʻshilgan qiymat soligʻini qaytarish uchun bojxona organlarining eksportni tasdiqlovchi elektron maʼlumoti asos boʻlishi belgilanmoqda.

Amalda tadbirkorlar chegaradagi bojxona organlari muhri qoʻyilgan hujjatlarni soliq organlariga taqdim etishi talabi mavjud.

2. Soliq kodeksining 243 va 256-moddalarga oʻzgartirishlar kiritish orqali 2025-yil 1-yanvardan boshlab:

a) qoʻshilgan qiymat zanjiri uzluksizligini taʼminlash maqsadida qoʻshilgan qiymat soligʻi boʻyicha quyidagi soliq imtiyozlari bekor qilinmoqda:
– yagona ishtirokchisi nogironligi boʻlgan shaxslarning jamoat birlashmalari hisoblangan yuridik shaxslar tomonidan tovarlarni realizatsiya qilish boʻyicha aylanma;
– yoʻlovchilarni yagona tariflar boʻyicha tashish xizmatlarini koʻrsatish boʻyicha aylanma.
b) davlat mulkini, shu jumladan, mulk huquqi asosida qishloq xoʻjaligiga moʻljallanmagan boʻsh turgan yer uchastkalarini realizatsiya qilish boʻyicha aylanmani qoʻshilgan qiymat soligʻidan ozod qilish belgilanmoqda.

3. 2025-yil 1-yanvardan mobil aloqa xizmatlari uchun aksiz soligʻi (10 foiz) bekor qilinmoqda. Shundan kelib chiqib, Soliq kodeksining 283, 284, 285 va 286-moddalariga oʻzgartirishlar kiritilmoqda.

4. Jahon savdo tashkilotining respublikada ishlab chiqariladigan va import qilingan tovarlarga aksiz soligʻi stavkasining bir xil boʻlishi lozimligi talabidan kelib chiqib, Soliq kodeksining 289/1 va 289/2-moddalariga quyidagilarni nazarda tutuvchi oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritilmoqda:
1) tamaki mahsulotlari uchun aksiz soligʻi stavkalari tenglashtirilmoqda. Xususan, filtrli, filtrsiz sigaretalar, papiroslar, sigarillalar (sigaretalar), bidi, kretek uchun aksiz soligʻi stavkasining advalor qismi (10%) bekor qilinmoqda hamda 1 000 donasi uchun:
a) 2025-yil 1-yanvardan:
– respublikada ishlab chiqariladigan sigaretalarga 300 ming soʻm;
– import qilinganlarga 330 ming soʻm miqdorida;
b) 2025-yil 1-iyuldan esa respublikada ishlab chiqariladigan va import qilinganga aksiz soligʻi stavkasini tenglashtirgan holda aksiz soligʻi stavkasini 340 ming soʻm miqdorida belgilash koʻzda tutilmoqda.

Boshqa tamaki mahsulotlariga (chilim uchun tamaki, chekiladigan, oʻrama tamaki, tarkibida nikotin mavjud boʻlgan suyuqlik va boshqalar) aksiz soligʻi stavkalari ham oshirilmoqda.

2) 2025-yil 1-yanvardan boshlab respublikada ishlab chiqariladigan va import qilingan etil spirti uchun aksiz soligʻi stavkasi tenglashtirilib, 1 litri uchun 15 ming soʻm etib belgilanmoqda;
– don distillyatiga nisbatan etil spirtiga belgilangan stavkada aksiz soligʻiga tortish nazarda tutilmoqda. Shuningdek, texnik etil spirtini ishlab chiqarishda foydalanilgan etil spirtining boshlangʻich fraksiyasiga aksiz soligʻi qoʻllamaslik koʻzda tutilmoqda.
3) aroq, konyak va boshqa alkogol mahsulotlari uchun aksiz soligʻi stavkalari respublikada ishlab chiqariladigan alkogol mahsulotlariga indeksatsiya qilinib, import qilinganga pasaytirilmoqda. Jumladan:
a) 2025-yil 1-yanvardan:
– respublikada ishlab chiqariladigan alkogol mahsulotlarga aksiz soligʻi stavkasini 10 foizga indeksatsiya qilib, 1 litr uchun 44 ming soʻm;
– import qilingan alkogol mahsulotlari uchun soliq stavkasi pasaytirilib, 1 litr uchun 76 ming soʻm (amalda 101,5 ming soʻm) miqdorida belgilanmoqda;
b) respublikada ishlab chiqariladigan va import qilingan tabiiy vino, boshqa vinolar, shu jumladan, vermut, pivolarga aksiz soligʻi stavkalari ham ishlab chiqarishda oshirish va import qilinganga pasaytirish orqali  bosqichma-bosqich tenglashtirish nazarda tutilmoqda.

5. Neft mahsulotlari va boshqa aksiz toʻlanadigan tovarlar boʻyicha aksiz soligʻi stavkalari oʻzgartirilishi munosabati bilan Soliq kodeksining 289`3-moddasiga quyidagicha oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish taklif etilmoqda:
a) 2025-yil 1-apreldan boshlab neft mahsulotlariga (benzin, dizel yoqilgʻisi, aviakerosin, motor moyi), shuningdek, benzinni, dizel yoqilgʻisini va gazni yakuniy isteʼmolchilarga realizatsiya qilishda aksiz soligʻi stavkalari 10 foizga indeksatsiya qilinmoqda;
b) respublikada qazib olingan tabiiy gazni realizatsiya qilishdagi qoʻllaniladigan aksiz soligʻi stavkasi 20 foizdan 12 foizgacha pasaytirilgan holda import qilingan tabiiy gazni isteʼmolchiga realizatsiya qilishda xuddi shu kabi 12 foizlik aksiz soligʻi stavkasini oʻrnatish nazarda tutilmoqda;
v) 2025-yil 1-apreldan boshlab:  
– tarkibida shakar mavjud boʻlgan gazlanmagan salqin choylar, meva sharbatlari, sanoat usulida ishlab chiqarilgan kompotlarning va boshqa gazlanmagan shakarli ichimliklarning 1 litri uchun ham 500 soʻm miqdorida aksiz soligʻi joriy etilmoqda;
bunda meva va sabzavotlardan tayyorlangan, tabiiy shirin (tarkibida fruktoza, glyukoza boʻlgan) boʻlgan va qoʻshimcha shakar qoʻshilmagan sharbatlar uchun aksiz soligʻi qoʻllanilmaydi.
– tarkibida shakar mavjud boʻlmagan, shirinlashtiruvchi yoki xushboʻylashtiruvchi moddalar mavjud boʻlgan gazlangan ichimliklarning 1 litri uchun aksiz soligʻi stavkasi 500 soʻmdan 300 soʻmgacha pasaytirish nazarda tutilmoqda. Shuningdek, gazlanmagan xuddi shunday ichimliklarga ham 1 litri uchun 300 soʻm miqdorida aksiz soligʻi stavkasi joriy etilmoqda.

6. Soliq kodeksining 337 va 467-moddalarga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish orqali 2025-yil 1-yanvardan:
a) Jahon savdo tashkiloti talablaridan kelib chiqib, tovarlarni (xizmatlarni) eksport qilishdan olinadigan daromadlarga foyda soligʻi boʻyicha nol darajali stavka va aylanmadan olinadigan soliq boʻyicha soliq bazasiga kiritilmaslik normalari bekor qilinmoqda;
b) elektron tijorat sohasidagi tadbirkorlarga foyda soligʻi stavkasi 10 foiz (amalda 7,5 foiz) va aylanmadan olinadigan soliq – 3 foiz (amalda 2 foiz) miqdorida belgilanmoqda.

7. Soliq kodeksining 383, 385 va 408-moddalariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish orqali yakka tadbirkorlar uchun 2025-yil 1-yanvardan boshlab:
a) yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻining qatʼiy belgilangan stavkalari 10 foizga indeksatsiya qilinmoqda hamda faoliyat turi va joylashgan hududiga qarab eng kam va eng yuqori stavkalari (diapazon) belgilanmoqda;
bunda, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Joʻqorgʻi Kengesi, viloyatlar va Toshkent shahri xalq deputatlari Kengashlariga (amalda tuman (shahar) Kengashlari koeffitsiyent belgilashi mumkin) stavkalarni hududlarning iqtisodiy rivojlanish darajasi boʻyicha belgilash vakolati berilmoqda.
b) jami yillik daromadi 100 mln soʻmgacha boʻlgan yakka tartibdagi tadbirkorlarning xodimlari uchun umumiy tartibdagi jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻi (12%) yoki jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻining yakka tartibdagi tadbirkor uchun oʻrnatilgan qatʼiy belgilangan stavkasining 50 foizi miqdorida soliq toʻlash (ixtiyoriy tarzda) huquqi berilmoqda.
v) bozor va savdo komplekslarida faoliyat yuritayotgan yakka tartibdagi tadbirkorlarning xodimlari uchun ijtimoiy soliqning stavkasi yiliga bazaviy hisoblash miqdorining 6 baravaridan (2,2 million soʻm) bazaviy hisoblash miqdorining 1 baravarigacha (375 ming soʻm) pasaytirilmoqda.

8. Mehnat stajini hisoblab chiqarish uchun yiliga bazaviy hisoblash miqdorining kamida bir baravari miqdorida (375 ming soʻm) ijtimoiy soliq toʻlovchi shaxslar (oʻzini oʻzi band qilgan shaxslar, dehqon xoʻjaligining aʼzolari, “Usta-shogird” maktablari oʻquvchilari va boshqalar) uchun ushbu soliqni toʻlashning soʻnggi muddati hisobot yilining 1-dekabridan 31-dekabriga oʻtkazilmoqda. Shundan kelib chiqib, Soliq kodeksining 408-moddasiga oʻzgartirish kiritilmoqda.

9. Soliq kodeksining 266, 269, 343, 470 va 4701-moddalariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish orqali 2025-yil 1-yanvardan boshlab aylanmadan olinadigan soliqning qatʼiy belgilangan stavkalari tovar aylanmasi 500 million soʻmgacha boʻlgan tadbirkorlar uchun yiliga 30 million soʻm, 500 million soʻmdan yuqori boʻlganda – 40 million soʻm miqdorida belgilanmoqda. Bunda ushbu soliq rejimining amal qilish muddati 2026-yil 1-yanvar qilib belgilanmoqda.

10. Soliq kodeksining 266, 269, 343, 470 va 4701-moddalariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish orqali 2025-yil 1-yanvardan boshlab aylanmadan olinadigan soliqning qatʼiy belgilangan stavkalari tovar aylanmasi 500 million soʻmgacha boʻlgan tadbirkorlar uchun yiliga 30 million soʻm, 500 million soʻmdan yuqori boʻlganda – 40 million soʻm miqdorida belgilanmoqda. Bunda ushbu soliq rejimining amal qilish muddati 2026-yil 1-yanvar qilib belgilanmoqda.

Toshkent shahri uchun – 3,3 million soʻm (amalda 3 million soʻm), Nukus shahri va viloyat markazlari uchun – 2,2 million soʻm (amalda 2 million soʻm), boshqa joylar uchun – 1,3 million soʻm (amalda 1,2 million soʻm).

Shundan kelib chiqib, Soliq kodeksining 412-moddasiga oʻzgartirishlar kiritilmoqda.

11. Soliq kodeksining 415-moddasiga oʻzgarishlar kiritish orqali yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqning 0,6 foiz miqdoridagi pasaytirilgan stavkasi 10 foizga indeksatsiya qilingan holda 0,65 foiz etib belgilanmoqda.
Soliqning pasaytirilgan stavkasi umumiy foydalanishdagi temir yoʻllar, magistral quvurlar, aloqa va elektr uzatish liniyalari, shuningdek, mazkur obyektlarning ajralmas texnologik qismi boʻlgan inshootlar, konservatsiya qilinishi toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori qabul qilingan koʻchmas mulk va tugallanmagan qurilish obyektlari uchun qoʻllaniladi.

12. Soliq kodeksining 422-moddasiga oʻzgartirishlar kiritish orqali jismoniy shaxslarning turar joy obyektlari boʻyicha jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk soligʻi stavkalari 10 foizga indeksatsiya qilingan holda quyidagicha belgilanmoqda:
a) respublika boʻyicha joylashgan, umumiy maydoni 200 kv metrgacha boʻlgan uy-joylar va kvartiralar, dala hovli imoratlari uchun – 0,34 foiz;
b) shaharlarda joylashgan, uy-joylar va kvartiralar, dala hovli imoratlari uchun:
– 200 kv m dan ortiq va 500 kv m gacha boʻlganlar uchun – 0,45 foiz;
– 500 kv m dan ortiq boʻlganlar uchun – 0,6 foiz. 
v) boshqa aholi punktlarida joylashgan, umumiy maydoni 200 kv metrdan ortiq boʻlgan uy-joylar va kvartiralar, dalahovli imoratlari uchun – 0,45 foiz etib belgilanmoqda.

13. Soliq kodeksining 428-moddasiga oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish orqali 2025-yil 1-yanvardan boshlab yangi barpo etilgan bogʻlar, tokzorlar va tutzorlar egallagan yerlar uchun yuridik shaxslardan olinadigan yer soligʻi boʻyicha imtiyozni bekor qilgan holda soliq stavkasini 50 foizga kamaytirish tarzida imtiyoz berilmoqda.

Bunda, imtiyozli muddat 5 yil sifatida saqlab qolinadi va vakolatli organ tomonidan iqtisodiy jihatdan samarasiz va kam hosilli deb topilgan bogʻ, tokzorlarga nisbatan yer soligʻi 3 baravarga oshirilgan holda hisoblanadi.

14. Mahalliy budjetlar daromadlari barqarorligini va budjetning umumiy daromadlarida yer soligʻi ulushini saqlab qolish maqsadida Soliq kodeksining 429 va 437-moddalariga oʻzgartirish kiritish orqali yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer soligʻi stavkalari oʻrtacha 10 foizga indeksatsiya qilinmoqda.

Shuningdek, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini yetishtirish va saqlashga moʻljallangan bino va inshootlar joylashgan yerlarga nisbatan yuridik shaxslardan olinadigan yer soligʻini hisoblash noqishloq yerlar uchun belgilangan stavkaga 0,2 koeffitsiyent qoʻllagan holda amalga oshirilishi belgilanmoqda.

15. Suv resurslaridan samarali foydalanishni ragʻbatlantirish, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini yetishtiruvchilar uchun suv soligʻi yuki oshib ketishining oldini olish hamda ushbu soliq tushumlari toʻliq mahalliy budjet daromadlariga yoʻnaltirilishini inobatga olib, Soliq kodeksining 445-moddasiga quyidagi oʻzgarishlar kiritilmoqda:
– sanoat korxonalari, elektr stansiyalari hamda alkogolsiz va alkogol mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar uchun oʻrtacha 10 foizga indeksatsiya qilinmoqda; 
– boshqa tarmoqlardagi korxonalar uchun suv soligʻi stavkalari sanoat korxonalariga belgilangan stavkaga tenglashtirilib, 1 kub metr uchun yer usti – 700 soʻm (amalda 345 soʻm) va yer osti – 850 soʻm (415 soʻm) etib belgilanmoqda;
– suvni tejab ishlatishni ragʻbatlantirish, xususan, suvni isrof qilishni kamaytirish maqsadida avtomobillarni yuvishda foydalaniladigan suvning 1 kub metri (1 000 litr) uchun soliq 15 ming soʻm (1 litr uchun 15 soʻm) etib belgilanmoqda;
– suvni tejaydigan sugʻorish texnologiyalari joriy qilinganda hamda sugʻorish uchun olingan suv hajmi suv oʻlchash uskunalari asosida aniqlanganda suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkasiga 0,5 kamaytiruvchi koeffitsiyent qoʻllanilgan holda mazkur texnologiyalarning bittasi joriy etilganda esa 0,7 kamaytiruvchi koeffitsiyent qoʻllanilgan holda toʻlanishi nazarda tutilmoqda;
– suvni tejaydigan texnologiyalar umuman joriy qilinmaganda suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkasiga 1,1 oshiruvchi koeffitsiyent qoʻllanilgan holda toʻlanishi koʻzda tutilgan.
– baliqchilik uchun olingan suv hajmi suv oʻlchash uskunalari asosida aniqlanganda suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkasiga 0,7 kamaytiruvchi koeffitsiyent qoʻllanilgan holda toʻlanishi belgilanmoqda;

Shuningdek, tumanlar (shaharlar) mahalliy kengashlariga suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkasiga 0,7 gacha kamaytiruvchi va 1,5 gacha oshiruvchi koeffitsiyent qoʻllash (qishloq xoʻjaligi, elektr stansiyalari, kommunal xizmat koʻrsatish korxonalari va roʻyxati Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti qarori bilan tasdiqlanadigan yirik soliq toʻlovchilar bundan mustasno) vakolati berilmoqda.

16. Noruda qurilish materiallarining yer qaʼridan foydalanganlik uchun soliq yuzasidan Soliq kodeksining 452-moddasiga quyidagi oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritilmoqda:
a) soliqning 5 foizlik advalor stavkasini saqlab qolgan holda 1 kub metr uchun quyidagicha stavkalar oʻrnatilmoqda:
– marmar uchun – 20 000 soʻm; 
– granit uchun – 30 000 soʻm; 
– tabiiy bezaktosh uchun – 30 000 soʻm; 
b) qum shagʻal aralashmasi (shu jumladan, qurilish qumi va qumtoshlar) uchun 5 foizlik advalor stavkani bekor qilgan holda qatʼiy belgilangan soliq stavkasi 1 kub metri uchun 5 000 soʻm etib belgilanmoqda.

Bundan tashqari, kon-kimyo xomashyosi hamda qolgan noruda qurilish materiallari guruhdagi foydali qazilmalar uchun belgilangan qatʼiy belgilangan stavkalar 10 foizga indeksatsiya qilinmoqda.

Bunda, xalq deputatlari tumanlar va shaharlar Kengashlari noruda qurilish materiallari uchun (sement ishlab chiqarishga moʻljallangan ohaktosh tashqari) qatʼiy belgilangan stavkalarga 1,3 barobargacha oshiruvchi koeffitsiyent belgilash vakolati berilmoqda.

|17. Aholiga qoʻshimcha imtiyozlar berish, ishlab chiqarishni qoʻllab-quvvatlash va investitsion muhitni yaxshilash boʻyicha Soliq kodeksining 483-moddasiga quyidagilarni nazarda tutuvchi qoʻshimchalar kiritilmoqda:
a) 2025-yil 1-yanvardan 2028-yil 1-yanvarga qadar ishga qabul qilingan kambagʻal oilalar aʼzolari (ish haqi kamida 1,7 million soʻmni tashkil qilganda) uchun ijtimoiy soliq stavkasi 1 foiz miqdorida belgilanmoqda;
b) 2024-yil 1-sentabrdan 2027-yil 1-sentabrga qadar maktab, kollej va texnikum oʻquvchilariga jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻi hamda ijtimoiy soliq 1 foiz miqdorida toʻlanishi belgilanmoqda;
v) 2028-yil 1-yanvarga qadar magistral yoʻllar boʻyida koʻchma savdoni tashkil qilgan yoshlar (30 yoshgacha) faoliyatining dastlabki 6 oyi davomida soliqlarni toʻlashdan ozod etilmoqda;
g) nashriyot-matbaa faoliyatidan olingan daromadlari hisobot (soliq) davri yakunlari boʻyicha jami daromadining kamida 90 foizini tashkil etgan soliq toʻlovchilar 2025-yil 1-yanvardan 2029-yil 1-yanvarga qadar boʻlgan davrda mazkur faoliyat turi boʻyicha foyda soligʻini (bundan foizlar tarzidagi daromadlar mustasno) toʻlashdan ozod etilmoqda.
d) IT-park rezidentlariga QQS va jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻidan tashqari barcha soliqlarni toʻlashdan ozod etish tarzidagi imtiyozlar 2040-yil 1-yanvarga qadar (amalda 2028-yil 1-yanvargacha) uzaytirilmoqda;

mazkur imtiyoz eksport hajmi 50 foizdan ortiq boʻlgan hamda 18 yoshdan oshgan bitiruvchilarining 50 foizdan ortiq qismi eksportchi korxonalarga ishga joylashgan IT taʼlim xizmatini koʻrsatuvchi yuridik shaxslarga nisbatan tatbiq etiladi.

e) 2025-yil 1-fevraldan 2040-yil 1-yanvarga qadar eksport hajmi 50 foizdan ortiq boʻlgan IT-park rezidentlarining taʼsischilariga dividend soligʻi 5 foiz (amalda 10 foiz) etib belgilanmoqda;
f) 2025-yil 1-fevraldan 2030-yil 1-yanvarga qadar eksport hajmi yiliga 10 million AQSh dollaridan oshgan IT-park rezidentlariga xizmat koʻrsatgan norezidentlar foyda soligʻidan ozod etilmoqda.

18. 2025-yil 1-yanvardan boshlab yil davomida soliq va bojxona imtiyozlarini berish va bekor qilish yoki boshqa ajratmalar stavkalarini kamaytirish va oshirishni nazarda tutuvchi normalarni keyingi yildan boshlab amalga kiritish tartibi oʻrnatilmoqda. Shundan kelib chiqib, Budjet kodeksining 143-moddasiga qoʻshimcha kiritilmoqda.

Iqtisodiyot va moliya vazirligi
Axborot xizmati