O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Sоg‘liqni saqlash vаzirligi

Shu boisdan yurtimizda Milliy profilaktik emlash kalendari joriy etilgan. Unga ko'ra, bugungi kunda bolalar 13 turdagi yuqumli kasalliklar — virusli gepatit V, sil, poliomielit, rotavirus infektsiya, bo'g'ma, qoqshol, ko'kyo'tal, XIB infektsiya, qizamiq, epidparotit, qizilcha, pnevmokokk infektsiya, VPCH-odam papilloma viruslariga qarshi rejali tarzda emlanadi.

Shuni alohida ta'kidlash lozimki, 2000 yilgacha mamlakatimizda bolalar atigi 6 turdagi infektsiyaga qarshi emlangan bo'lsa, hozirga kelib, yana 7 turdagi vaktsina profilaktik emlash kalendariga kiritilgan va ularning aksariyati bola bir yoshga to'lguniga qadar qo'llaniladi.

Ma'lumki, vaktsina olishga ko'rsatma yoki qarshi ko'rsatmalar mutaxassis tomonidan aniqlanib, shifokor har bir ona bilan bolaning surunkali kasalliklari, avvalgi emlash preparatlariga reaktsiyalari yoki asoratlari, dori vositalariga va oziq-ovqatlarga allergik reaktsiyalari haqida qisqa so'rov o'tkazadi.

Shuningdek, suhbat davomida bola organizmining o'ziga xos xususiyatlari (chala tug'ilishi, tug'ilishda olgan jarohatlar, talvasa) yuqumli kasalliklar bilan og'rigan bemorlar bilan muloqotda bo'lgan yoki bo'lmaganligi hamda eng so'nggi emlashdan keyin qancha vaqt o'tgani aniqlanadi.

Agar bola tana harorati ko'tarilishi bilan kechuvchi o'tkir yuqumli kasalliklar (shamollash, angina, bronxit, gripp, zotiljam) bilan og'rigan bo'lsa, qoidaga muvofiq mazkur muolaja u sog'aygunga qadar qoldiriladi. Shu bilan birga, bolaning allergik reaktsiyasi bo'lsa, shifokor bilan avvaldan zarur qo'shimcha choralar to'g'risida maslahatlashiladi.

Jahon sog'liqni saqlash tashkilotining ma'lumotlariga ko'ra, bugungi kunda dunyo bo'yicha har 100 ming nafar aholiga 14 nafar bachadon bo'yni saratoni bilan kasallangan bemor to'g'ri keladi. Har yili er yuzida 604 ming nafar ayolda ushbu xastalik aniqlanib, ulardan 342 ming nafari vafot etmoqda. Yurtimizda bu xastalik barcha yoshdagi ayollar o'rtasida ko'krak bezi saratonidan keyingi o'rinni egallaydi.

O'lim ko'rsatkichi bo'yicha esa barcha yoshdagi ayollar o'rtasida ko'krak bezi va oshqozon bezi saratonidan keyin uchinchi va tug'ish yoshidagi ayollar orasida esa ikkinchi pog'onada qayd etilgan. Kasallikning oldini olish uchun uni o'z vaqtida aniqlash va davolash hamda 9 yoshdagi qizlarni papilloma virusiga qarshi emlash hisoblanadi.

Shu boisdan 2019 yildan boshlab milliy emlash kalendariga bachadon bo'yni saratoniga qarshi qo'llaniluvchi OPV vaktsinasi ham kiritildi. Natijada har yili 9 yoshli 350 ming nafardan ortiq qizlar ushbu vaktsina bilan emlanmoqda.

— Bunday sa'y-harakatlar tufayli bugungi kunda mamlakatimizda boshqariluvchi yuqumli kasalliklarga qarshi profilaktik emlash bilan qamrab olish darajasi 95-98 foizni tashkil etmoqda, — deydi sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo'mitasi bo'lim boshlig'i Dilorom Tursunova. — Vaktsinasiya tadbirlari uchun esa 3 ming 138 ta emlash punktlari ajratilgan.

Quvonarlisi, immunizasiya tadbirlarining muntazam va samarali olib borilishi tufayli 1996 yildan buyon yurtimizda yovvoyi polioviruslar keltirib chiqaradigan poliomielit kasalligi tugatildi va O'zbekiston 2002 yilda "poliomielitdan xoli hudud" sertifikatini olishga muvaffaq bo'ldi.

Shuningdek, 2024 yil JSSTning Evropa mintaqaviy byurosi direktori Xans Klyuge tomonidan yurtimizda virusli gepatitning V turi sifatli emlash natijasida eliminasiya qilinganligi bo'yicha sertifikat berildi.

Eng muhimi, mamlakatimizda vaktsinalarning sifati va samaradorligi xalqaro standartlar asosida nazorat qilinadi va barcha sog'liqni saqlash muassasalarida yuqori darajada ta'minlangan.

Sog'liqni saqlash vazirligi
Matbuot xizmati.