“Soliq qoʻmitasi faoliyatining 2024-yildagi yakunlari: natija va kelgusi rejalar”
2025-04-01 12:00:00 / Matbuot anjumanlari
2025-yilning 1-aprel kuni Toshkent shahrida Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi binosida Oʻzbekiston Respublikasi Soliq qoʻmitasining “Soliq qoʻmitasi faoliyatining 2024-yildagi yakunlari: natija va kelgusi rejalar”mavzusidagi matbuot anjumani boʻlib oʻtdi.
2024-yilda soliq tushumlari
2024-yilda Oʻzbekiston iqtisodiyoti jadal rivojlanib, yalpi ichki mahsulot (YAIM) 6,5%ga oʻsdi. Ushbu makroiqtisodiy barqarorlik davlat budjeti daromadlarini shakllantirishda zamin yaratdi.
Natijada 2024-yilda soliq siyosatini hamda soliq maʼmurchiligini yaxshilash evaziga davlat budjetiga tasdiqlangan prognoz 196,5 trln soʻm oʻrniga 199,5 trln soʻm tushishiga erishildi. Bu esa 2023-yilga nisbatan 33,5 trln soʻm yoki 20,2% ga koʻp soliq tushumlari taʼminlandi.
Hududlar kesimida tushumlarda eng yuqori oʻsish surʼatlari Toshkent shahrida (26,7%), Sirdaryo (14,6%), Toshkent (22,9%), Xorazm (19,5%) va Samarqand (17,7%) viloyatlarida qayd etildi.
2024-yilda sohalarga biriktirilgan soliq inspektorlari tomonidan soliq hisobotlarini tahlil qilish va tafovutlarni bartaraf etish hisobiga 486,3 mlrd soʻm qoʻshimcha soliq hisoblanib shundan 418,7 mlrd soʻm undirildi.
64,5 mingta vaqtincha moliyaviy qiyinchilikka duch kelgan tadbirkorlik subyektlari bilan alohida ishlab, muammolarini hal etilishida yordam berilishi natijasida ularning faoliyati qayta tiklandi;
129,3 mingta yangi dehqon xoʻjaligi roʻyxatdan oʻtkazildi;
8,7 mingta oʻzini oʻzi band qilganlar oʻz faoliyatini kengaytirib YTTga, 947 nafar YTTning faoliyati esa yuridik shaxs sifatida yiriklashtirildi;
joriy yil boshiga nisbatan mahallalar kesimida kichik tadbirkorlar hisobiga 41,4 mingta ishchi soni oshishiga erishilgan boʻlsa, ularning tovar aylanmasi oldingi yilning mos davriga nisbatan 22 817,8 mlrd soʻmga oshdi.
Bunday misollarni koʻplab keltirish mumkin, albatta.
Bugungi kunda aholi va biznes uchun qulayliklarni oshirish, inson aralashuvini kamaytirish maqsadida soliq organlari faoliyati izchil raqamlashtirilmoqda. Soliq maʼmurchiligini yaxshilash va yashirin iqtisodiyotni jilovlashga qaratilgan yangi dasturiy mahsulotlar ishga tushirildi va ularning soni 74 taga yetdi.
Idoralararo hamkorlik doirasida oʻzaro elektron axborot almashish yoʻlga qoʻyilgan vazirlik va tashkilotlar soni 60 taga, integratsiya yoʻnalishlari soni 238 taga yetkazildi. 201 ta marketpleyslar roʻyxatga olindi.
Shuningdek, sohada raqamlashtirish jarayonlarini izchil davom ettirish, soliq nazoratida “inson omili”ni cheklash hamda iqtisodiyotda xufiyona aylanma ulushini qisqartirish, qolaversa isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish maqsadida raqamli markirovkalash tizimi joriy etilgan.
“Raqamli markirovka” tizimida roʻyxatdan oʻtgan 3,5 ming subyektlar tomonidan 2024-yilda 100 mingdan ortiq mahsulot turi “raqamli markirovka” katalogiga kiritilgan, shundan qariyb 8,2 mlrd dona markirovkalangan tovarlar ishlab chiqarildi.
Aholiga yoʻnalishsiz taksi xizmatini koʻrsatayotgan subyektlar faoliyatini legallashtirish boʻyicha agregatorlik xizmatini koʻrsatayotgan subyektlarning axborot tizimlari 2023-yil dekabr oyidan boshlab soliq organlarining maʼlumotlar bazasiga integratsiya qilish hisobiga soliq tushumlari keskin oshdi 2025-yilning 1-yanvar holatiga ularning soni 155 taga yetdi.
Xususan, mazkur xizmat bozorining ishtirokchilari boʻlgan “YandexGo”, “Uklon”, “My taxi”, “GeoGo”, “MegaGo”, “TurboTaxi” va boshqa agregatorlar orqali 497,9 mingdan ortiq (4 mingdan ortiq ayollar) fuqarolarning faoliyati oʻzini oʻzi band qilgan shaxs sifatida legallashtirilib, 2024-yilda mijozlarga 5,9 trln soʻmlik 319,1 mln dona chek rasmiylashtirilgan. Integratsiya jarayonlaridan keyin ushbu agregatorlar tomonidan 2024-yilda jami 156,8 mlrd soʻm shundan, QQS 66,2 mlrd soʻm soliqlar toʻlangan. Vaholanki, ushbu soha vakillari 2023-yilda deyarli soliq toʻlamagan.
“YandexGo” orqali 430,5 mingdan ortiq fuqarolarning faoliyati oʻzini oʻzi band qilgan shaxs sifatida legallashtirilib, 2024-yilda mijozlarga 5,2 trln soʻmlik 271,3 mln dona chek rasmiylashtirilgan.
“YandexGo UB” MCHJ tomonidan 2024-yil 12 oyda jami 145,2 mlrd soʻm shundan, QQS 64 mlrd soʻm soliqlar toʻlangan.
Raqamli texnologiyalar yechimlaridan foydalanish “biznesni soyadan olib chiqishda” katta muvaffaqiyatlarga erishish imkonini bermoqda hamda teng raqobat muhiti shakllanmoqda.
2025-yilning dastlabki natijalari
2025-yilda ham soliq tushumlarini koʻpaytirish va soliq maʼmurchiligini yaxshilash boʻyicha ishlar davom ettirilmoqda.
Jumladan dastlabki maʼlumotlarga koʻra, 2025-yil 1-choragida davlat budjetiga belgilangan 45,5 trln soʻm oʻrniga 48,2 trln soʻm tushumlar taʼminlandi yoki 2,7 trln soʻm qoʻshimcha mablagʻlar jalb qilindi. Bu 2024-yilning mos davriga nisbatan (40,3 trln soʻm) 20%ga, hududlarda hattoki 25% oʻsishga erishildi. Bunda asosiy ulush foyda soligʻi – 11,8 trln soʻm, QQS – 9,8 trln soʻm, aksiz soligʻi – 4,5 trln soʻm va boshqalar.
Soliq qoʻmitasi Matbuot xizmati