O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Innovatsion rivojlanish agentligi

Innovatsion rivojlanish agentligi 2024-yil davomida ilmiy tashkilotlar faoliyati va ilmiy salohiyatini yanada rivojlantirish, ilm-fan, iqtisodiyot tarmoqlari va ishlab chiqarish integratsiyasini mustahkamlash, ilmiy tashkilotlarning tadqiqotlarini o‘tkazish hamda ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlarining amaldagi moliyalashtirish mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha huquqiy asoslarni yaratish, shuningdek, yoshlarning innovatsion faoliyat sohasidagi bilim va ko‘nikmalarini shakllantirish, innovatsion yo‘nalishdagi fundamental, amaliy tadqiqot, innovatsion hamda startap loyihalarini moliyalashtirish borasida samarali faoliyat olib bordi.

Agentlik tomonidan 2024-yilda ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlari doirasida umumiy qiymati 400,4 mlrd so‘mga teng bo‘lgan 365 ta loyiha moliyalashtirildi. (2023- yilda ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlari doirasida umumiy qiymati 373,8 mlrd so‘mga teng bo‘lgan 325 ta loyiha moliyalashtirilgan.) Xususan, umumiy qiymati 353,6 mlrd so‘mga teng bo‘lgan 246 ta ilmiy loyiha, 6 mlrd so‘mga teng bo‘lgan 5 ta tijoratlashtirish loyihasi, 39,9 mlrd so‘mga teng bo‘lgan  114 ta startap loyiha moliyalshatirildi. Natijada jami 898 ta yangi ish o‘rni yaratildi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Respublika hududlarida yoshlar texnoparklarini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 25-maydagi 313-son qaroriga muvofiq Qoraqolpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda 13 ta Yoshlar texnoparklari faoliyatini yo‘lga qo‘yish belgilangan edi. Avvalgi yillarda ularning soni 6 tani tashkil etgan bo‘lsa, bugungi kun holatiga ularning soni 13 taga yetkazildi. Hozirda mazkur Yoshlar texnoparklarida ilmiy va innovasion faoliyatga qiziqish bildirgan 14 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lgan 34 650 nafar (2023-yilda 16 400 nafar) yoshlar qamrab olingan. Ular 3D dizayn, kompyuter grafikasi, robototexnika kabi 7 turdagi (2023 yilda 5 turdagi) o‘quv kurslarida tahsil olib kelmoqdalar.  

Shu bilan birga, o‘tgan yillar mobaynida Yoshlar texnoparklarida “InnoX” biznes-inkubator va akselerator dasturi yo‘lga qo‘yildi. Yil davomida unda ishtirok etish maqsadida 2 484 nafar (2023-yilda 1 115 nafar) yoshlardan ariza kelib tushgan bo‘lib, shundan 554 nafar (2023-yilda 245 nafar) loyiha tashabbuskorlari saralab olinib, 4 oylik “InnoX” o‘quv dasturiga qamrab olindi.  Dastur yakunida 326 ta (2023-yilda 202 ta) loyiha tanlab olinib, 30 ga (2023-yilda 20ga yaqin) yaqin turli mahalliy va xorijiy tanlovlarga yo‘naltirildi. Natijada, bitiruvchilari tomonidan umumiy qiymati 27,4 mlrd so‘m bo‘lgan 91 ta startap loyihalar, xususan:

umumiy qiymati 16,9 mlrd so‘m bo‘lgan 38 ta loyiha Innovatsion rivojlanish agentligi tomonidan e’lon qilingan tanlovlar doirasida;

umumiy qiymati 8,5 mlrd so‘m bo‘lgan 10 ta loyiha xo‘jalik shartnomasi asosida;

umumiy qiymati 1,2 mlrd so‘m bo‘lgan 37 ta loyiha Yoshlar akademiyasi tomonidan tashkil etilgan tanlovlar doirasida;

umumiy qiymati 805,3 mln so‘m bo‘lgan 6 ta loyiha investorlar hamda mahalliy hokimiyatlar tomonidan tashkil etilgan grant tanlovlari doirasida moliyalashtirildi.

2024-yilda ilmiy dasturlar doirasida moliyalashtirish uchun jami 1 351 ta (2023-yilda 805 ta) ilmiy loyiha qabul qilinib texnik ekspertizadan o‘tkazildi. Shundan 960 ta (2023-yilda 564) loyiha ilmiy ekspertiza jarayoniga qabul qilindi. Yakuniy natijalarga ko‘ra 889 ta (2023-yilda 535 ta) loyiha ilmiy ekspertizadan muvaffaqiyatli o‘tdi.

Innovatsion loyihalarni texnik va ilmiy ekspertizadan o‘tkazish talablari, jarayonda ishtirokchilarning mustaqilligi hamda huquqiy jihatdan himoyalanganligini ta’minlash maqsadida “Loyiha.ilmiy.uz” platformasi yaratildi.

Innovatsion loyihalarni qo‘llab-quvvatlashda mahalliy va halqaro venchur tashkilotlar va fondlarning roli muhim. Bugungi kunda, respublikada jami 6 ta Venchur fondlari faoliyat olib bormoqda. Jumladan, “UzVC” Milliy venchur fondi, “UZCARD” Ventures MCHJ, “Semurg VC” MCHJ, “Unicorns Venture Fund” MCHJ, “Aloqa Ventures” MCHJ, “Sturgeon Capital Ltd” venchur fondlari va O‘zbekiston Venchur kapitali assosiatsiyasi faoliyat yuritmoqda. Ushbu tashkilotlar 2006-2021-yillar oralig‘ida tashkil topgan bo‘lib, korxonalarning 5 tasi mahalliy, 1 tasi xorijiy venchur tashkilot hisoblanadi. Bugungi kunga kelib, 6 ta venchur kompaniya tomonidan umumiy qiymati 6,84 mln AQSH dollariga teng bo‘lgan 50 ta loyiha moliyalashtirilgan.

Innovatsion rivojlanish agentligi tomonidan ilmiy innovatsion faoliyatni raqamlashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Tahlillarga nazar solsak 2021-yilda ilm-fanni raqamlashtirish bo‘yicha mavjud platformalar bor yo‘g‘i 3 tani tashkil qilgan bo‘lsa, 2024-yilga kelib 10 taga yetkazildi va aktiv foydalanuvchilar soni 85 600 (2021-2023-yillarda 44 100 nafar) nafarni tashkil etmoqda. 2021-yilda tizimda qog‘oz shaklidagi hujjatlar hajmi 78 foizni tashkil qilgan bo‘lsa, bugunga kelib 35 foizni tashkil etmoqda. 2026-2027-yillarga qadar elektron platformalar sonini 40 taga, aktiv foydalanuvchilar sonini esa 140 000 nafarga yetkazish orqali mazkur ko‘rsatgichni 15 foizga yetkazish rejalashtirilgan.  

Matbuot anjumani davomida OAV vakillari o‘zlarini qiziqtirgan savollarga atroflicha javob oldilar.