Joriy yilning 23-yanvar kuni Oliy Majlis Senatining uchinchi yalpi majlisida yangi tahrirdagi “Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni loyihasi ko‘rib chiqilib, Senatorlar tomonidan bir ovozdan ma’qullandi.

Ma’qullangan Qonun loyihasi 6 bob va 37 moddadan iborat. U Jahon banki va Xalqaro moliya korporatsiyasi mutaxassislari bilan hamkorlikda ishlab chiqildi.

Hujjat investitsiya qonunchiligining xalqaro standartlarga, shu jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Savdo va taraqqiyot bo‘yicha konferensiyasi (YUNCTAD) va Jahon savdo tashkiloti (JST) qoidalariga muvofiqligini ta’minlaydi, xususan:

– qonun loyihasida investitsiya sohasida xalqaro miqyosda e’tirof etilgan asosiy amaliyot va tamoyillar joriy etilmoqda;

– “Investitsiya faoliyati” tushunchasida investorning tavakkalchilikka asoslangan, uzoq muddat davomida bo‘lishi va mahalliy iqtisodiyotga foyda (ijobiy natija) olib kelishga qaratilganligi borasidagi xalqaro tan olingan “Salini” tamoyili aks ettirilmoqda;

– Investorning masʼuliyatli biznes yuritishni targ‘ib qilish (RBC) tamoyillari belgilanmoqda;

– JSTning xorijiy investorlar uchun “milliy rejim” joriy etilishi bo‘yicha talabi qonunda o‘z aksini topmoqda;

– investitsiya faoliyatiga xos bo‘lmagan munosabatlar Qonunning tartibga solish predmetidan chiqarib tashlanmoqda;

– Qonundagi asosiy tushuncha va atamalar xalqaro normalar va zamonaviy talablarga muvofiqlashtirilishi orqali qonunchilik va amaliyotdagi noaniqliklar bartaraf etilmoqda. Shu tariqa, “Investitsiya”, “investitsiya loyihasi”, “investor”, “mahalliy investor”, “xorijiy investor” va “to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalar” tushunchalarining taʼriflari qayta ko‘rib chiqilib, “investitsiya bitimi”, "investitsiyaviy nizo", "yakka tartibdagi investitsiya faoliyati", "yagona darcha" kabi yangi tushunchalar kiritilmoqda.

Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligiga kelib tushgan investorlarning murojaatlari tahlili asosida bir qator o'zgartishlar kiritildi. Investorlarni eng katta xavotirga soluvchi omil va xatarlar bo‘yicha yechimlar kiritilmoqda hamda ortiqcha cheklovlar bekor qilinmoqda;

Jumladan, bozorga kirish kafolatlari hamda Investitsiya faoliyatini asossiz tekshirishlardan himoyalash kafolatlari belgilanmoqda.

Investitsiya loyihalarining klassifikatsiyasi qonun darajasida belgilanmoqda: ustuvor kichik investitsiya loyihasi (3 mln dollargacha), ustuvor o‘rta investitsiya loyihasi (10 mln dollargacha), ustuvor yirik investitsiya loyihasi (100 mln dollargacha), ustuvor strategik investitsiya loyihasi (100 mln dollardan yuqori) (6-modda).

Qonun loyihasi bilan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Xorijiy investorlar kengashining maqomi mustahkamlanmoqda, investor va davlat organlari o‘rtasidagi barcha munosabatlar “Yagona darcha” tamoyili asosida tashkil etilmoqda, investorlarni birlamchi va ikkilamchi qo‘llab-quvvatlash tizimi joriy qilinmoqda.

Bundan tashqari, investitsiya faoliyatini himoya qilishning qo‘shimcha kafolatlari joriy etilmoqda: xorijiy investorlar uchun yerdan foydalanish huquqining amal qilish muddati 25 yildan 49 yilgacha uzaytirilmoqda.

Mahalliy va xorijiy investorlarga teng bo‘lgan imtiyozlar taqdim etilmoqda. Bu o‘z navbatida JST eng muhim talablaridan biri hisoblanadi.

Investitsiyalarni rag‘batlantirish choralari va imtiyozlar doirasi kengaytirilmoqda: chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonada xorijiy investorlar ulushi bo‘yicha talab 15 foizdan 10 foizgacha tushirilmoqda.

Hozirda Senat tomonidan ma’qullangan qonun loyihasi reglamentga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga imzolash uchun kiritiladi.

Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan boshlab uch oy o‘tgach kuchga kirishi nazarda tutilmoqda.

Shuningdek, yangi tahrirdagi “Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida”gi qonunni amaliyotga joriy qilish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjat loyihasi ishlab chiqilmoqda.

Umuman olganda, mamlakat parlamenti tomonidan ma’qullangan qonun loyihasi O‘zbekistonda investitsiya faoliyatini strategik jihatdan yangi bosqichga olib chiqish, investorlar ishonchini mustahkamlash va mamlakat taraqqiyotining poydevori hisoblangan “O‘zbekiston-2030” strategiyasining asosiy vazifalarini amalga oshirishga ko‘maklashishga qaratilgan.