O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi

Bugun, 11-noyabr kuni Adliya vazirligi tomonidan “Oʻzboshimchalik bilan egallab olingan yer uchastkalariga hamda ularda qurilgan binolar va inshootlarga boʻlgan huquqlarni eʼtirof etish toʻgʻrisida”gi Qonun ijrosini tashkil etish yuzasidan matbuot anjumani oʻtkazildi.

Unda adliya vaziri oʻrinbosari A.Karimov ishtirok etib, hujjatsiz qurilgan uylarni qonuniylashtirishning aniq tartib-tamoyillari, oʻzboshimchalik bilan egallangan yerlar va ularda qurilgan koʻchmas mulklarga boʻlgan huquqlarni eʼtirof etish jarayonlari haqida keng jamoatchilikka maʼlumot berdilar.

Taʼkidlangandek, joriy yilning 5-avgust kuni millionlab fuqarolarning yillar davomida kutayotgan tarixiy qonun imzolandi. Ushbu qonun joriy yilning 8-noyabr kunidan kuchga kirdi. Hozirda 2024–2025-yillar uchun tasdiqlangan reja-grafik asosida mahallalarda kadastr xodimlari tomonidan xatlov ishlari boshlandi. Yaʼni, Kadastr agentligi maʼlumotlariga koʻra joriy yilning noyabr – dekabr oylarida 901 ta, 2025-yilda esa 2 980 ta mahallada xatlov ishlari amalga oshiriladi. Keyinchalik, 2026–2027-yilda ham qolgan mahallalarda reja-grafik asosida xatlov davom etadi.

Soha mutaxassislari tomonidan hujjatsiz qurilgan uylarni qonuniylashtirishning aniq tartib-tamoyillari haqida batafsil tushuntirishlar berdilar. Qonunga koʻra, quyidagi 8 ta holatdagi yer uchastkalariga va ularda qurilgan binolar uchun huquqlar rasmiylashtiriladi:

1) 2018-yil 1-mayga qadar oʻzboshimchalik bilan egallagan

yer uchastkasi hamda unda qurilgan uy-joylar;

2) Ortiqcha egallangan yer uchastkasi hamda unda qurilgan binolar;

3) “Bir martalik aksiya” doirasida huquqlarni eʼtirof etish oxiriga yetmagan uy-joylar;

4) 2021-yil 8-iyunga qadar tuman (shahar) hokimi qarori bilan ajratilgan, lekin viloyat darajasida tasdiqlanmagan yerlar;

5) Bogʻdorchilik va uzumchilik shirkatlari hududidagi turar joylar hamda ular egallagan yerlar;

6) Kichik sanoat zonalariga 2020-yil 9-martgacha joylashtirilgan tadbirkorlarning yerlari;

7) Davlat orderi bilan xususiylashtirilgan;

8) Hokim qarori bilan mulk huquqi eʼtirof etilgan binolar va uylar egallagan yerlarni oʻz ichiga oladi.

Adliya vazirligi mutasaddilari tomonidan oʻzboshimchalik bilan egallangan yerlar va undagi koʻchmas mulklarga nisbatan huquqlarni eʼtirof etish jarayonlariga oid fuqarolarga bir qator muhim tavsiyalarni ham berib oʻtdi.

Birinchidan, hujjatsiz yerlarga nisbatan tegishli hujjatlarni pul evaziga turli yoʻllar bilan rasmiylashtirib berishni taklif etadigan “firibgarlar”ga aldanib qolmasdan, bu kabi holatga duch kelganda huquqni muhofaza qiluvchi organlariga darhol xabar berish kerak.

Ikkinchidan, mahallalarda xatlov oʻtkazish boʻyicha reja-jadval bilan tanishib chiqib, mahallada xatlov oʻtkaziladigan sana haqida xabardor boʻlish lozim.

Uchinchidan, xatlov oʻtkaziladigan kunlarda imkon qadar xonadonda boʻlib, vakolatli tashkilotlarga mavjud boʻlgan hujjatlarni koʻrsatish kerak.

Toʻrtinchidan, maʼlumotlar jamoatchilikka eʼlon qilinganda ular bilan tanishib, eʼtirozlarni 1 oy muddatda tegishli tashkilotlarga shikoyat qilish kerak.

Beshinchidan, yer va mulk soligʻi boʻyicha qarzdorlik mavjud boʻlsa, ularni toʻlash choralarini koʻrish kerak.

Oltinchidan, oʻzboshimchalik bilan egallab olingan yer uchastkalari va binolarga nisbatan huquqlarni eʼtirof etish maqsadga muvofiq deb topilganligi toʻgʻrisida xabarnoma kelgandan soʻng, belgilangan muddatdan kechiktirmasdan bir martalik toʻlovlarni toʻlash kerak.