Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Саноат, радиация ва ядро хавфсизлиги қўмитаси

Муҳбир: Шерзод ака, замонавий биноларда лифтлар қандай аҳамиятга эга?

Шерзод Бурхонов: Бугунги кундаги кўп қаватли бинолар ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланган. Лифт эса шунчаки ҳаракатланиш воситаси эмас, у инсон хавфсизлиги ва кундалик қулайлиги билан бевосита боғлиқ. Айнан шунинг учун лифтларнинг сифати, хавфсизлиги ва энергия тежамкорлигига алоҳида эътибор қаратилади.

Муҳбир: Яхши лифт қандай бўлиши керак? Энг муҳим жиҳатлар қайсилар?

Шерзод Бурхонов: Энг биринчи навбатда – хавфсизлик. Лифтлар фавқулодда ҳолатларда одамлар ҳаётини асрашга хизмат қилиши керак. Мисол учун, электр ўчса, лифт тушиб кетмаслиги, фавқулодда ёрдам тугмалари ишлаши лозим. Қурилиш материали ҳам алоҳида эътибор талаб қилади – ёнмайдиган, мустаҳкам ва бардошли бўлиши шарт.

Иккинчидан – қулайлик. Кабина кенг, ёруғ, ногиронлар аравачаси учун мос бўлиши керак. Ички дизайн эса эстетик бўлиши билан бирга тозалашга қулай бўлиши ҳам зарур.

Учинчидан – энергия тежамкорлиги. Замонавий лифтлар, масалан, регенератив тизим орқали ҳаракат пайтида ортиқча энергияни қайта ишлаб, тизимга қайтаради.

Муҳбир: Лифт қанча муддат хизмат қилиши керак?

Шерзод Бурхонов: Агар техник хизмат кўрсатиш тўғри олиб борилса, лифтлар 20 йилгача бемалол хизмат қилади. Ҳар ой ёки ҳар чоракда профилактик текширувлар ўтказилиши шарт. Эскирган лифтлар эса замонавий технологиялар билан модернизатсия қилиниши керак.

Муҳбир: Кўпчилик лифтни ўрнатиш бўйича шартномаларни бефарқ имзолайди. Бу тўғрими?

Шерзод Бурхонов: Афсуски, кўпчилик шартномани ўқимасдан имзолайди. Лифт билан боғлиқ шартнома бу оддий қоғоз эмас – у ҳаётий хавфсизлик ҳужжати. Унда қуйидагилар бўлиши керак:

• лифтнинг техник хусусиятлари (тезлиги, сиғими, модели),
• ўрнатиш муддати ва шартлари,
• кафолат ва техник хизмат кўрсатиш режаси,
• фавқулодда ҳолатлардаги хизматлар,
• пенал ва компенсатсия механизмлари.

Шартнома – хавфсизликнинг ҳуқуқий асосидир.

Муҳбир: Лифт танлашда қайси компанияларга ишониш мумкин?

Шерзод Бурхонов: Дунё бўйича энг йирик ва ишончли лифт ишлаб чиқарувчи ташкилотлар ҳозирда Отис (АҚШ) – хавфсизлик технологиялари бўйича етакчи, Счиндлер (Швецария) – ақлли бошқарув тизимлари, КОНЕ (Финляндия) – энергия тежамкор инновациялар, Тҳйссенкрупп (Германия) – МУЛТИ тизими билан инновацион лифтлар, Митсубиши (Япония) – энг тез лифтларни яратган, Ҳюндаи (Корея) – АИ асосидаги лифтлар, Тошиба – узоқ хизмат муддати билан машҳур ҳисобланади. Фойдаланувчи мазкур лифтларнинг хусусияти ва техник имкониятларига қараб танлаши мумкин бўлади.  

Муҳбир: Бугун янги технологиялар лифтларни қандай ўзгартирмоқда?

Шерзод Бурхонов: Технология шунчалик ривожландики, эндиликда қарши юкларсиз ёки ғилдираксиз лифтлар пайдо бўлмоқда. Мисол учун: бир турдаги лифтлар – магнит майдон асосида вертикал ва горизонтал ҳаракатланади. Яна бири эса – углерод толали арқон ёрдамида 750 метр баландликда ишлайди. Шунингдек,  арқонсиз белт тизими билан сессиз ишлайдиган лифтлар ҳам мавжуд. Бу каби лифтлар кам жой эгаллайди, энергияни тежайди ва хизмат муддати узоқроқ бўлади.

Шерзод Бурхонов: Лифт – бу одамлар ишониб ҳаракатланадиган тизим. Унинг сифати, хавфсизлиги, экологик ва иқтисодий самарадорлиги — барчаси бир бутун тизимда уйғунлашган бўлиши керак. Яхши лифт танлаш — бу хавфсизликни, қулайликни ва келажакни танлаш демакдир.

Муҳбир: Сизга катта раҳмат, Шерзод ака. Умид қиламиз, бу суҳбат орқали кўпчилик учун фойдали маълумотлар берилди.

Шерзод Бурхонов: Сизларга ҳам раҳмат. Лифт танлашда саводли ва эҳтиёткор бўлинг. Бу оддий техника эмас — бу сизнинг хавфсизлигингиз.