Ogohlik — davr talabi. Soxta reklamalarga uchmang
2025-10-02 07:30:00 / Yangiliklar
Oqdaryolik Mohigul Karimova (ism-sharifi oʻzgartirildi) ijtimoiy tarmoqda berilgan tilla taqinchoqlarni muddatli toʻlovga xarid qilish toʻgʻrisidagi eʼlonga qiziqib qoldi. «Narxlari qimmatligiga qaraganda sof tilla boʻlsa kerak, lekin boʻlib toʻlashga berishayotgani yaxshi», — deya koʻrsatilgan telefon raqamlaridan birini terdi. Goʻshakdan ayol ovozini eshitgach, eʼlon boʻyicha qoʻngʻiroq qilayotganini aytib, savollariga javob oldi-yu, oʻziga yoqqan tilla taqinchoqni tanlab, 924 ming soʻm pulni ayolning plastik kartasiga yubordi.
Afsuski, u shoshib adashgan edi. Chunki, bir hafta, bir oy, uch oy oʻtdi hamki, na tilla taqinchoqni berishdi, na pulini qaytarishdi. Nihoyat, oradan 7 oy oʻtgach, holat yuzasidan viloyat IIB «102» raqamiga qoʻngʻiroq qilishga qaror qildi. Viloyat IIB Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarga qarshi kurashish boshqarmasi tezkor xodimlari holatni oʻrganib, gumondorni topishdi. Firibgarlik holati Fargʻona viloyatida yashovchi J.M. tomonidan sodir etilgani aniqlandi.
Mohigul singari, pastdargʻomlik fuqaro Tolibjon Boboyev (ism-sharifi oʻzgartirildi) ham «Telegram» ijtimoiy tarmogʻi orqali notanish kishidan mobil telefon apparatini sotib olish uchun uning plastik kartasiga 4 million soʻm pulini tashlab beradi. Biroq, telefonni pochta orqali yuboraman, degan shaxs aloqani butkul uzib qoʻyadi.
Tolibjon huquqni muhofaza qiluvchi organlarga murojaat qilgach, uni Toshkent viloyatida yashovchi fuqaro «chuv tushirgani» fosh etildi.
Darhaqiqat, bugungi raqamli dunyoda inson hayoti virtual muhit bilan yanada chambarchas bogʻlanib boryapti. Qoʻlimizdagi smartfonlar, ish joyimizdagi kompyuterlar, uyimizdagi «aqlli» qurilmalarning har biri foydalanuvchi maʼlumotlarini oʻz ichiga oladi. Mazkur maʼlumotlar xavfsizligini taʼminlash, ularni xaker va kiberjinoyatchilardan himoya qilish bugun har qachongidan koʻra dolzarb masalaga aylangan.
— Albatta, kiberfiribgarlar qonunda belgilangan jazosini oladi. Biroq fuqarolarimiz arzon-garov mahsulotlarga uchmasdan, avval ishonchliligini tekshirishi, mutaxassislardan maslahat olishi lozim. Ayniqsa, «Telegram» messenjeri orqali kelayotgan «Toʻyga taklifnoma», «Bu sizning suratingizmi?», «Televizorda sizni koʻrsatishyapti» singari APK havolalarini shoshib ochib qoʻymasdan, tezda oʻchirib tashlash kerak. «Telegram» orqali soxta profil akkauntlar yaratib, sizning suratingizni qoʻyib boshqalarga «Qarz berib turolasizmi?» soʻrovi ostidagi havolalarni tarqatish ham birmuncha koʻpaydi. Fuqarolarimiz bulardan juda hushyor boʻlishi kerak, — deydi viloyat IIB ATSJQKB HPB muhim topshiriqlar boʻyicha inspektori, kapitan Joʻrabek Nuraliyev.
Kiberxavfsizlik bu faqat texnologik jarayon emas, balki ogohlik, bilim va masʼuliyat hamdir. Shu bois ishonchsiz saytlarga kirmaslik, nomaʼlum fayl va havolalarni ochmaslik, har bir servis uchun alohida murakkab parol ishlatish, antivirus dasturlarini doimiy yangilab turish, dastur va operatsion tizimlarning rasmiy versiyalaridan foydalanish davr talabi.
Umida MAMADALIYEVA, oʻz muxbirimiz.
Samarqand viloyati.