Jizzax viloyati hokimining moliya-iqtisodiyot va kambag‘allikni qisqartirish masalalari bo‘yicha birinchi o‘rinbosari Zafar Azimovning taqdimoti o‘tkazildi
2025-01-23 10:00:00 / Yangiliklar
Qaror ijrosini ta’minlash yuzasidan iqtisodiy kompleks mas’ulligidagi 39 ta bandga 105 ta amalga oshirish mexanizmidan iborat nazorat-rejasi ishlab chiqilib, asosiy yo‘nalishlarga ajratib olingan hamda amaliy ishlar boshlangan.
Barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlash. Yalpi hududiy mahsulotni 2025-yil yakuniga qadar 43,4 trln so‘mga, 2026-yilda 46,8 trln so‘mga yetkazish yuzasidan quyidagi ishlarni amalga oshiriladi:
Barcha sohalar bo‘yicha shahar va tumanlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi (choraklik) ishlab chiqildi.
Bunda:
- sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmini 28,7 trln so‘mga (o‘sish sur’atini 107 foiz) ga yetkazish orqali sanoatning YaHMdagi ulushini 17,5 foizga yetkazish choralari ko‘riladi:
a) Faoliyatdagi korxonalarning ishlab chiqarish hajmini oshirish hisobiga 25,2 trln so‘mga;
b) 2025-yilda ishga tushiriladigan 121 ta loyihalar hisobiga
2,5 trln so‘mga;
c) Past quvvatdagi 169 ta shundan, 3 tasi yirik korxonalar faoliyatini sog‘lomlashtirish hisobiga 700 mlrd so‘mga;
d) Faoliyat ko‘rsatmayotgan 350 ta shundan, 3 tasi yirik korxonalarning faoliyatini tiklash hisobiga 300 mlrd so‘mga.
- Xizmat ko‘rsatish hajmini 24,4 trln so‘mga yoki 115,5 foizga o‘sishini ta’minlash (2 094 ta yangi xizmat ko‘rsatish obyektlari tashkil etish hamda 3 212 ta faoliyatdagi korxonalarning hajmini oshirish hisobiga) orqali xizmatlar sohasining YaHMdagi ulushini 34 foizga yetkaziladi:
Moliyaviy xizmatlar o‘sish sur’atini - 29,2 foizga,
Aloqa va axborotlashtirish xizmatlari - 28,8 foizga,
Transport xizmatlari - 16,3 foizga,
Ko‘chmas mulk xizmatlar - 15,5 foizga,
Ta’lim xizmatlari - 16,0 foizga,
Ijara xizmatlari - 13,4 foizga,
Savdo xizmatlari - 13,3 foizga,
Maishiy xizmatlar - 12,8 foizga,
Yashash va ovqatlanish xizmatlari - 12,5 foizga,
Sog‘liqni saqlash xizmatlari - 11,0 foizga yetkaziladi.
- qurilish ishlari hajmini 7,1 trln so‘mga (o‘sish sur’atini 109,8 foiz)ga yetkazish orqali qurilish sohasining YaHMdagi ulushini 6,5 foizga yetkaziladi:
a) “2025-2027 yillarda ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzil-masini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-454-son qaroriga asosan 849,2 mlrd so‘mlik,
b) “Jizzax viloyatini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlan-tirishni jadallashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi
PQ-468-son qaroriga asosan 523,4 mlrd so‘mlik,
c) “Budjet jarayonida fuqarolarning faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-5072-son qaroriga (Ochiq budjet) asosan 325,1 mlrd so‘mlik,
d) “Yangi O‘zbekiston” massivlari va hududlarda barpo etiladigan uy-joy dasturlari hisobiga 1 116,2 mlrd so‘mlik,
e) “Kambag‘allikdan farovonlik sari” dasturini amalga oshirish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-330-son qaroriga (Og‘ir MFYlar infratuzilmasini yaxshilash) asosan 193 mlrd so‘mlik,
f) Hududiy investitsiya loyihalari va aholi o‘z mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan loyihalar bo‘yicha 4 206,7 mlrd so‘mlik qurilish ishlari amalga oshiriladi.
- Qishloq xo‘jaligi hajmini 34 trln so‘mga (o‘sish sur’atini 103,9 foiz)ga yetkazish orqali qishloq xo‘jaligi sohasining YaHMdagi ulushi 40 foizga yetkaziladi:
a) Dehqonchilik mahsulotlari hajmini 12,4 trln so‘mga,
b) Chorvachilik mahsulotlari 20,2 trln so‘mga,
c) O‘rmon xo‘jaligi mahsulotlari 520,5 mlrd so‘mga,
d) Baliqchilik mahsulotlari 388,3 mlrd so‘mga,
e) Ovchilik va qishloq xo‘jaligida ko‘rsatilgan xizmatlar 530,1 mlrd so‘mga yetkazish uchun zarur choralar ko‘riladi.
Ko‘riladigan choralar 2025-yil yakuni bilan aholi jon boshiga yalpi hududiy mahsulotni 27,9 mln.so‘mga, 2026-yilda 29,5 mln.so‘mga yetkazish ko‘zda tutilgan.
2. 168,1 ming nafar aholi bandligini ta’minlash.
Bunda,
a) Sohalar, tuman va shaharlar kesimida 2025-yilda aholi bandligini ta’minlash dasturini tumanlar, sektorlar va mahallabay ishlab chiqildi.
b) Dasturni Xalq deputatlari Kengashida tasdiqlash.
c) Dastur ijrosi yuzasidan monitoring yuritish va har chorak yakuni bilan tanqidiy muhokama qilib borish.
Bandlik dasturini amalga oshirish yo‘nalishlari:
1. Investitsiya loyihalarini ishga tushirish hisobiga 17,3 ming;
yirik (tarmoq) investitsiya loyihalarini ishga tushirish hisobiga
2,3 ming;
hududiy investitsiya loyihalarini amalga oshirish hisobiga 14,9 ming.
2. Xizmat ko‘rsatish sohasini rivojlantirish hisobiga 45,9 ming;
xizmat ko‘rsatuvchi subyektlarda tashkil etilgan ish o‘rinlariga
2,3 ming;
norasmiy sektorni rasmiy sektorga o‘tkazish hisobiga 5,5 ming;
xizmatlar sohasida o‘zini o‘zi band qilish orqali 15,8 ming.
3. Qishloq xo‘jaligi sohasida 97 ming;
qishloq xo‘jaligi korxonalari va fermer xo‘jaliklarida 17,1 ming;
dehqon xo‘jaligi uchun yer ajratish orqali 12,2 ming;
tomorqada band qilish orqali 21,2 ming;
pillachilikda 45,2 ming,
suv xo‘jaligi obyektlari muhofaza zonasi atrofidagi yerlar hisobidan 1,3 ming.
4. Qurilish sohasida 7,9 ming
uy-joy qurilishida 4,8 ming;
sanoat korxonalar qurilishida 1,3 ming;
ijtimoiy obyektlar va boshqa qurilishlarda 1,8 ming.
Shu bilan birga, banklar tomonidan jami 115 423 nafar, shundan, 47 527 nafar aholi bandligi ta’minlanadi va 67 896 nafar aholi tadbirkorlikka jalb etiladi.
3. Kambag‘allik darajasini 6,1 foizga tushirish.
Kambag‘allik darajasini 2025-yilda 6,1 foizga, 2026-yilda
5,4 foizga tushirish bo‘yicha vazifalar belgilab olindi.
Har bir mahalla kesimida migrantlar va kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha parametrlarni tasdiqlash.
Kambag‘allikni qisqartirishning asosiy yo‘nalishlari:
- imtiyozli kreditlar ajratish orqali 4 074 nafar;
- subsidiyalar ajratish orqali 904 nafar;
- doimiy va mavsumiy ishga joylashtirish orqali 7 827 nafar;
- ijara asosida yer ajratish orqali 1 772 nafar;
-mikroloyihalarni tashkil etish hisobiga 7 123 nafar;
- 4 ta tajribalar orqali 83 887 nafar;
- Og‘ir mahallalar infratuzilmasini yaxshilash hisobiga
2 966 nafar;
- bir kontur-bir mahsulot orqali 1 650 nafar;
-.sanoat kirib bormagan mahallalarga qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash hamda kichik ishlab chiqarish loyihalarini ishga tushirish hisobiga 230 nafar;
- o‘zini-o‘zi band qilish orqali 16 218 nafar;
- kasb-hunarga o‘qitish orqali 1 821 nafar.
Joriy yilning yakuniga qadar 54 315 nafar aholi kambag‘allikdan chiqarish orqali kambag‘allik darajasi 6,1 foizga tushishga erishiladi.
4. Ishsizlik darajasini pasaytirish.
Joriy yil yakuni bilan ishsizlik darajasi 5,1 foizga pasaytiriladi. Bunda:
- hokim yordamchilari hamda bandlik bo‘limlari bilan birgalikda 26,5 ming nafar aholini doimiy mavjud bo‘sh ish o‘rinlariga ishga joylashtiriladi;
- 13,8 ming nafar ish bilan band bo‘lmagan fuqarolarni kasb-hunar, tadbirkorlik ko‘nikmalari va xorijiy tillarga o‘qitiladi.
- 6,8 ming nafar ishsiz fuqarolar vaqtinchalik jamoat ishlariga jalb etiladi;
- 680 nafar ishsiz fuqarolarga subsidiya mablag‘lari ajratiladi;
- 4 ta tajriba asosida ish o‘rinlari yaratiladi.
Shuningdek, ijtimoiy himoyaga muhtoj va ish topishda qiynalayotgan shaxslarni ishga joylashtirish uchun tuman (shahar) hokimlari qarorlariga asosan band qilib qo‘yilgan 1,3 ming ta ish o‘rinlariga ijtimoiy himoyaga muhtoj tofalar bo‘yicha fuqarolar ishga joylashtiriladi.
Aholini vakant ish o‘rinlariga bo‘lgan ehtiyojlarini qoplash bo‘yicha ishga joylashtirish maqsadida viloyat bo‘yicha hududlarda 200 marotaba bo‘sh ish o‘rinlari yarmarkalari o‘tkazilishi natijasida ishsiz aholi bandligi ta’minlanadi.
5. Ko‘chmas mulk obyektlarini auksion savdolariga chiqarish.
Jizzax viloyati hududidagi davlat va davlat ishtirokidagi korxonalarning 81 ta ko‘chmas mulk obyektlarini elektron onlayn-auksion savdolariga chiqariladi.
Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi, tijorat banklaridan mas’ullarni biriktirish;
Uychi tajribasi asosida qulay shartlardagi kreditlar ajratish.
Hozirda Markaziy bank va barcha tijorat banklari tamonidan "Uychi tajribasi" asosida mijozlar bilan ishlash natijasida "Chempion" tadbirkorga aylanishi kutilayotgan dastlabgi 100 ta tadbirkorlik subyektlari ro‘yxati shakillantirildi. Shundan, 40 ta sanoat yo‘nalishida, 19 ta qishloq xo‘jaligida va 41 ta xizmat ko‘rsatish loyihalar.
16. Tijorat banklari balansidagi foydalanilmasdan turgan mulklarning inventarizatsiyasi amalga oshirildi. Bunda 9 ta tijorat banklarida jami 260 ta 1,2 trln. so‘mlik mulklar borligi aniqlandi.
Ipoteka-bankning 1 ta 528 mln.so‘mlik mulki va Asaka bankning 1 ta 457,0 mln.so‘mlik mulklari auksion savdolariga chiqarilishi belgilab olingan.
Tijorat banklari tomonidan 3 ta 3,3 mlrd.so‘mlik mulklarni ijaraga vaqtincha foydalanishi, 169 ta 997,3 mlrd.so‘mlik mulklarni foizsiz muddatli to‘lovlar asosida sotilishi, 86 ta 212,5 mlrd.so‘mlik mulklarni bank kreditlari hisobiga berilishi ta’minlanadi.
17. Markaziy bank va tijorat banklari tomonidan muddati o‘tgan kredit qarzdorliklari sabablari o‘rganib chiqildi.
Tijorat banklaridagi muammoli kreditlarning tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini uzluksiz davom ettirishga qaratilgan chora-tadbirlar dasturi ishlab chiqildi.
Ushbu chora-tadbirlar dasturiga asosan muammoli kreditlar kamytirib boriladi.
18. 6 ta tumanlarni xarajatlarini o‘zi qoplaydigan mustaqil tumanlarga aylantirish bo‘yicha kompleks rivojlantirish dasturini ishlab chiqiladi.
Ushbu obyektlarni auksion savdolariga chiqarish natijasida 48,4 mlrd so‘m mablag‘lar tushishi kutilmoqda. Shuningdek, 81 ta bo‘sh turgan va samarasiz foydalanilayotgan mulklardan samarali foydalanish yo‘lga qo‘yiladi va binolarning infratuzilmalari yaxshilanadi. Bunda,
- obyektlarni balansda saqlovchi tashkilotlar tomonidan Davaktiv agentligiga topshirish va kadastr hujjatlari rasmiylashtirish ishlari tashkil qilinadi;
- xatlovdan o‘tkazish, baholovchi tashkilotni aniqlash uchun tenderga qo‘yish hamda baholash hamda auksion savdolariga chiqarish tashkil qilinadi.
6. “Janubiy Mirzacho‘l” “Chap tarmoq” “O‘ng tarmoq” kanallar bo‘ylarida turizm va xizmat ko‘rsatish obyektlarini, ko‘ngilochar markazlarni tashkil qilish maqsadida master-rejalarga asosan auksion savdolariga chiqarish.
a) Master-rejalar ishlab chiqiladigan hududlarga texnik topshiriqlar ishlab chiqish.
b) Ishlab chiqilgan texnik topshiriqlar asosida master-rejalarni ishlab chiqish uchun tegishli mahalliy budjetlarning qo‘shimcha manbalari va qonunda taqiqlanmagan boshqa mablag‘lar hisobidan tender jarayonlarini amalga oshirish.
c) Tanlab olingan hududlarning yer toifasini o‘zgartirish uchun birlamchi hujjatlarni hukumat komissiyasiga yuborish hamda (parallel ravishda) loyihachilar bilan birgalikda master-rejalarni ishlab chiqish.
d) Ishlab chiqilgan master-rejalar asosida yerlarni
“ye-auksion” elektron platformasi orqali auksion savdolariga chiqarish.
7. “Istiqlol” bolalar istirohat bog‘ini yangicha qiyofaga keltirish.
“Sangzor" darosining bog‘ hududidan o‘tgan 1,2 km qirg‘oqlarida 700 metr piyodalar yo‘lagini ta’mirlab, 200 ta savdo va xizmat ko‘rsatish obyektini tashkil etiladi.
Turkiya davlatining malakali loyiha kompaniyalarini jalb qilgan holda master-reja loyihalarini qaytadan ishlab chiqish va tasdiqlash.
Loyihalarni bosqichma-bosqich auksion savdolariga chiqarish
8. Xalqaro avtomobil yo‘li bo‘ylarida barpo etiladigan turizm va xizmat ko‘rsatish obyektlari, ko‘ngilochar markazlarning master-rejalarini ishlab chiqish.
a) Master-rejalar ishlab chiqiladigan hududlarga texnik topshiriqlar ishlab chiqish.
b) Davlat aktivlarini boshqarish agentligi hududiy boshqarmasi tomonidan “Davlat aktivlarini boshqarish, transformatsiya va xususiylashtirish jamg‘armasi” mablag‘lari va qonunda taqiqlanmagan boshqa mablag‘larni ushbu master-rejalarni ishlab chiqish uchun jalb qilish hamda tender jarayonlarini amalga oshirish.
c) Tanlab olingan hududlarning yer toifasini o‘zgartirish uchun birlamchi hujjatlarni hukumat komissiyasiga yuborish hamda (parallel ravishda) loyihachilar bilan birgalikda master-rejalarni ishlab chiqish.
d) Qurilish va uy joy xo‘jaligi bosh boshqarmasi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi hududiy boshqarmasi, Kadastr agentligi hududiy boshqarmasi va tuman hokimlari bilan birgalikda, ishlab chiqilgan master-rejalar asosida yerlarni “YE-AUKSION” elektron platformasi orqali auksion savdolariga chiqarish.
9. Jizzax viloyati hokimligi huzurida davlat muassasasi shaklida Yo‘l bo‘yida xizmat ko‘rsatishni muvofiqlashtiruvchi direksiyasi tashkil qilish.
Yo‘lbo‘yi direksiyasiga asosiy vazifalari etib belgilab quyidagilar belgilab beriladi:
barpo etiladigan yo‘lbo‘yi xizmat ko‘rsatish obyektlari bo‘yicha master rejalarni belgilangan tartibda ishlab chiqish, yer maydonlarini auksion orqali sotish takliflarini tayyorlash;
loyihalarni joylashtirish va yo‘lbo‘yi xizmat ko‘rsatish obyektlarining ro‘yxatini yuritish;
loyihalar negizidagi maydonlar, ko‘chalar, favvoralar hamda boshqa tashqi obodonlashtirish obyektlarini shaharsozlik normalari va sanitariya qoidalariga muvofiq saqlash;
yo‘lbo‘yi xizmat ko‘rsatish obyektlari zarur muhandislik-kommunikatsiya infratuzilmasi bilan ta’minlanishini tashkil etish.
10. G‘allaorol tumani Nurafshon MFYDA (3 gektar), Sharof Rashidov tumani Tuyoqli MFYDA (2,9 gektar), Zarbdor tumani Tozaurug‘ MFY
(1,3 gektar) yo‘l bo‘ylarida “servis point” majmualari tashkil etiladi.
Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi, Yashil iqtisodiyot ko‘lamini kengaytirish maqsadida qayta tiklanuvchi energiya tejovchi yashil energiya manbalari va texnologiyalardan foydalaniladi.
11. “Kambag‘allikdan farovonlik sari” dasturi doirasidagi
58 ta og‘ir MFYlar infratuzilmasini yaxshilash.
- 58 ta og‘ir mahallalarda infratuzilmani yaxshilash bo‘yicha amalga oshiriladigan ishlar aniqlab olinib, vazirlik va idoralar rahbarlari biriktirildi.
Infratuzilmani yaxshilash loyihalari uchun 2025-yil 1-armida 124,8 mlrd so‘m mablag‘ ajratish rejalashtirilgan.
-suv tarmog‘ini tortish (polietilen) 63 km, talab etiladigan mablag‘ 21,9 mlrd.so‘m;
- ochiq zovurlar qurish 3 km, talab etiladigan mablag‘
1,2 mlrd.so‘m;
-ichki kanal betonlash 1 km, talab etiladigan mablag‘
2,2 mlrd.so‘m;
-tik drenajlar 6 km, talab etiladigan mablag‘ 2,1 mlrd.so‘m;
-nasos agregati o‘rnatish 14 dona, talab etiladigan mablag‘ 1,9 mlrd.so‘m;
-artizan quduq qazish 84 dona, talab etiladigan mablag‘
33,6 mlrd.so‘m;
-lotok o‘rnatish 31 km, talab etiladigan mablag‘
20,6 mlrd.so‘m;
-ariqlarni betonlash 117 km, talab etiladigan mablag‘
41,3 mlrd.so‘m;
Qolgan 68,2 mlrd so‘m ajratish rejalashtirilgan.
12. Markaziy bank va tijorat banklari bilan birgalikda “bir kontur - bir mahsulot” tamoyili asosida 550 gektar yer maydonlarida namunali loyihalarni amalga oshirilish belgilangan.
Viloyatda 550 gektar 45 ta yer maydonlarida namunaviy loyihalarni amalga oshirish belgilab olingan. Ushbu yer maydonlari 728 ta yer ijarachilariga berilib ularning bandligi ta’minlanadi va daromadi oshishiga ko‘maklashadi.
Bunda ajratilgan konturlarda birinchi ekin uchun jami loyiha qiymati 9 mlrd so‘m. Shundan o‘z mablag‘i 7,9 mlrd so‘m, bank krediti 1,2 mlrd so‘mni tashkil etgan.
Birinchi ekindan jami 16 937 tonna hosil olinib 47,4 mlrd so‘mlik daromad qilish.
Ikkinchi ekinda loyiha qiymati 7,3 mlrd so‘m, shundan o‘z mablag‘i 4,3 mlrd so‘m, bank krediti 3,2 mlrd so‘m tashkil etadi. Birinchi ekindan jami 4 819 tonna hosil olinib 38,5 mlrd so‘m daromad qilishga erishiladi.
Hozirgi kunda tijorat banklari tomonidan belgilangan konturlarda agregatorlar, yer ijarachilari topish va ular o‘rtasida shartnomalar tuzish ishlari amalga oshirilmoqda.
Shuningdek, bank kreditiga talabi bo‘lgan agregatorlarga belgilangan tartibda kreditlar ajratib beriladi.
13. Har bir tuman va shaharlarda 1 tadan tunu kun faoliyat ko‘rsatadigan (24/7) savdo, ko‘ngilochar va gastronomik hududlarni tashkil etish.
Shahar tumanlaridan tanlab olingan 11 ta markaziy ko‘chalarini tunu-kun (24/7 rejimida) faoliyat yuritadigan gastronomik va turizm, yoshlar saylgoxi, savdo-servis yo‘nalishlariga ixtisoslashtirish uchun Respublika budjetidin 21,8 mlrd.so‘m mablag‘ ajratilishi hisobiga maxsus savdo va ko‘ngilochar ko‘chalarga aylantirish orqali 122 ta savdo-servis obyektlari faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.
Shuningdek jami 173 ta obyekt, shundan bugungi kunda faoliyat ko‘rsatayotgan 51 ta, yangi tashkil etiladigan 122 ta xizmat ko‘rsatish obyekti 24/7 rejimda faoliyat yuritshiga erishiladi.
Natijada 233 ta ish o‘rinlari yaratilib budjetga 1,9 mlrd so‘mlik soliq tushumlari tushishiga hamda xizmat ko‘rsatish xajmi 48,8 mlrd so‘mga oshishiga erishiladi.
14. Auksionda sotilmagan 214 gektar (6,0 mingta lot) yer uchastkalarini ularning aniqlangan boshlang‘ich narxini bosqichma-bosqich 50 foizgacha miqdorda pasaytirib, qayta savdoga chiqarish.
PQ-162-sonli qarorda auksion savdolariga chiqarilgan yer uchastkalarini sotish jarayonida boshlang‘ich narxlariga 90 foizgacha pasaytirish mexanizmi qo‘llanilishi tartibi joriy qilingan. Mazkur mexanizmga asosan savdoda turgan yer uchastkalarining boshlang‘ich narxi bosqichma-bosqich tushirib borilmoqda.
15. Jizzax viloyatidagi 100 ta ilg‘or va yirik ishlab chiqaruvchi, xizmat ko‘rsatuvchi, eksportor va eng ko‘p ish o‘rni yaratgan korxonalarni qo‘llab-quvvatlash ortaqli ularni “chempion” tadbirkorga aylantirish dasturini amalga oshirish.
Qarorga asosan xususiylashtirilishi belgilangan ko‘chmas mulklarning 17 tasi tijorat banklariga, 51 tasi tuman (shahar) hokimliklariga, 6 tasi Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligiga, 7 tasi boshqa vazirlik va idoralarga tegishli mulklar hisoblanadi.
Jizzax viloyati hokimligi, Iqtisodiyot va moliya vazirligi ilg‘or xalqaro tajribalar asosida “Service point” majmualarini tashkil etish bo‘yicha minimal talablarni ishlab chiqib, tasdiqlash uchun Vazirlar Mahkamasiga kiritadi.
Bunda quyidagilar inobatga olinishi ko‘zda tutilgan:
Eng ilgor texnologiyalar va yangicha boshqaruvni joriy etgan, o‘zlari arzon resurs olib kelgan, kredit va soliqni o‘z vaqtida to‘lagan tadbirkorlar orasidan “chempion” tadbirkorlar ro‘yxatini shakllantirish;