Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги

Форум Жаҳон банкининг Европа ва Марказий Осиё мамлакатларида шаҳарларни ривожлантириш ва иқлим ўзгариши бўйича дастури, Австрия Молия вазирлиги, Европа Иттифоқи ва Швейсариянинг Иқтисодий масалалар бўйича Давлат котибияти (СЕCО) молиявий кўмагида ташкил этилди.

2025 йилнинг Ўзбекистонда “Атроф- асраш ва „яшил“ иқтисодиёт йили” деб эълон қилиниши мамлакатнинг экологик барқарорлик ва иқлим ўзгаришига мослашиш борасидаги саъй-ҳаракатларига стратегик аҳамият касб этади. Ушбу ташаббус доирасида экологик ва иқлим ўзгаришига чидамли шаҳарларни ривожлантириш бўйича халқаро форум ўтказилиши глобал ҳамкорликни мустаҳкамлаш ҳамда “яшил” ривожланиш йўлидаги муҳим қадам бўлиб хизмат қилади.

Ўзбекистон 37 миллион аҳолисининг ярмидан кўпи шаҳарларда истиқомат қилади. 2050 йилга келиб шаҳар аҳолисининг сони, прогнозларга кўра, 50 фоизга ўсиб, 25 миллион кишидан ошади. Атроф муҳитга зарар етказмаган ҳолда ўсиб бораётган аҳоли талабларини қондириш учун шаҳар инфратузилмасини, хусусан транспорт, энергетика, чиқиндиларни қайта ишлаш каби соҳаларида тизимли ислоҳотларни амалга ошириш зарур. Шунингдек, иқлим ўзгариши ҳисобига шаҳарларни иссиқлик тўлқинлари ва сув тошқинлари каби иқлим хатарларига нисбатан барқарорлигини ошириш муҳим масала ҳисобланади.

Ўзбекистонда шаҳар миграцияси иқтисодий ўсиш суръатларига нисбатан жадал бўлмоқда, бу эса аҳолининг меҳнат ресурслари ва давлат хизматларидан фойдаланиш имкониятларида фарқларни юзага келтирмоқда. Бу эса шаҳар хўжалигини бошқариш ва режалаштиришнинг замонавий механизмларини жорий этиш зарурати вужудга келтирмоқда.

Мазкур масалаларни ҳал қилиш, хусусан шаҳар инфратузилмасини модернизация қилиш, қайта тикланадиган энергия манбаларидан кенг фойдаланиш, давлат хизматларидан фойдаланиш имкониятларини яхшилаш ва иқлим ўзгаришининг маҳаллий аҳоли турмуш тарзига ва инфратузилмага таъсирини ҳисобга олган ҳолда шаҳарсозликни режалаштиришга сармоя киритишни талаб қилади.

Ўзбекистон ҳудудий ривожланиш форуми доирасида 200 дан ортиқ маҳаллий ва халқаро иштирокчилар юқоридаги масалаларнинг ечимларини муҳокама қиладилар. Улар орасида давлат вазирлик ва идоралари, шаҳар ва ҳудудлар ҳокимликлари, хусусий сектор вакиллари ҳамда Осиё, Европа ва Шимолий Америкадан шаҳарлар ривожланиши ва минтақавий ривожланиш масалалари бўйича экспертлар бор.

Форум иштирокчилари орасида Жаҳон банки, Европа иттифоқи (ЙИ), Швейсариянинг Иқтисодий масалалар бўйича Давлат котибияти (СЕCО), БМТ Тараққиёт дастури (БМТТД), Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЕТТБ), Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ва Германия Халқаро ҳамкорлик жамияти (ГИЗ) вакиллари бор.

Форум Ўзбекистонда барқарор урбанизацияни қўллаб-қувватлаш ва экологик, иқлимга чидамли ҳудудлар ва шаҳарларни ривожлантиришга қаратилган ечимларни муҳокама қилиш учун платформа вазифасини бажаради. Тадбир, шунингдек, маҳаллий ва халқаро мутахассислар ўртасида ҳамкорликни йўлга қўйишга ёрдам беради, бу эса ҳукуматнинг экологик ҳудудий ривожланиш ва шаҳарларни режалаштириш соҳасидаги саъй-ҳаракатларини қўллаб-қувватлашга кўмаклашади.

Тадбир доирасида шаҳарларнинг ўсиш жараёнларини бошқаришни такомиллаштириш, экологик ва иқлим ўзгаришига чидамли шаҳар инфратузилмасини ривожлантириш, шунингдек, маҳаллий ҳокимият органларининг табиий офатларга жавоб чораларини кўриш салоҳиятини кучайтириш масалалари муҳокама қилинади.

Форум иштирокчилари жамоат транспортини ривожлантириш, қаттиқ маиший чиқиндиларни самарали бошқариш ҳамда ҳудудлар ва инфратузилмадан самарали фойдаланиш орқали шаҳарларда атмосферага иссиқхона газлари чиқишини камайтириш чора-тадбирларини кўриб чиқадилар.

Муҳокама учун мавзулар, шунингдек, аҳолига давлат хизматларини яхшилаш ва шаҳарларни ривожлантиришнинг бош режаларига экологик жиҳатларни киритиш бўйича чора-тадбирларни ўз ичига олади. Маҳаллий ҳокимият органлари фаолияти самарадорлигини ошириш, шаҳарларни ривожлантириш масалаларида жамоатчилик фикрини ҳисобга олиш, шунингдек, шаҳарларда экологик лойиҳаларни амалга ошириш учун қўшимча молиялаштириш манбаларини жалб этишга эътибор қаратилади. 

Тадбир давомида маҳаллий ва халқаро мутахассислар биргаликда Ўзбекистонда экологик ва иқлим жиҳатидан барқарор ҳудудий ривожлантириш бўйича “йўл харитаси”ни ишлаб чиқадилар. Унда ҳудудий режалаштириш механизмларини ислоҳ қилиш, маҳаллий бошқарувни такомиллаштириш ва шаҳарларни экологик ривожлантириш бўйича аниқ чора-тадбирлар таклиф этилади.

Форум иштирокчиларининг тавсиялари Ўзбекистон ҳукуматининг келгусида инвестицияларни жалб қилиш ва ҳудудий ривожланиш ҳамда шаҳарни режалаштириш соҳасидаги ислоҳотларга оид қарашларини шакллантиришга ёрдам беради. Бу саъй-ҳаракатлар мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишини қўллаб-қувватловчи халқаро ҳамкорлар томонидан қўллаб-қувватланади.

Форум иштирокчилари шаҳар хўжалигини бошқариш, уни ривожлантиришни режалаштириш ва молиялаштириш, шунингдек, экология муаммолари ва иқлим ўзгариши оқибатларига жавоб чораларини кўриш бўйича маҳаллий ҳокимиятларнинг амалиётларини ўрганиш учун Янгийўл ва Самарқанд шаҳарларига ташриф буюрадилар.

Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги, форум якунлангандан сўнг, Жаҳон банки, Европа Иттифоқи, Швейсариянинг Иқтисодий масалалар бўйича Давлат котибияти (СЕCО), ҳамда Осиё тараққиёт банкининг грант маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган бир қатор лойиҳалар ҳақида эълон қилишни режалаштирмоқда.

Мазкур лойиҳалар мамлакат шаҳарлари бош режаларини ва шаҳарлардаги иқлим ўзгариши оқибатларига қарши чора-тадбирлар бўйича режаларни ишлаб чиқишга қаратилади. Улар маҳаллий ҳокимият органларининг шаҳарларни режалаштириш ва бошқариш соҳасидаги салоҳиятини оширишга, шунингдек, маҳаллий аҳоли ҳаётига ва инфратузилмага салбий таъсир кўрсатадиган иқлим ўзгаришларига шаҳарларнинг барқарорлигини таъминлашга ҳисса қўшади.

Иқтисодиёт ва молия вазирлиги
Ахборот хизмати