Qashqadaryo viloyati hоkimligi

So‘nggi yillarda O‘zbekistonda tadbirkorlik va xususiy sektorni rivojlantirish yo‘lida katta qadamlar tashlanmoqda. Mamlakatimiz rahbari tomonidan berilgan ko‘rsatmalar, amalga oshirilayotgan islohotlar va taqdim etilayotgan keng imtiyozlar tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda. Iqtisodiyotimizni raqamlashtirish, investitsiya muhitini yaxshilash, yoshlar va innovatsiyalarga hamda kichik biznesga katta e’tibor qaratish — bugungi kunning asosiy ustuvor yo‘nalishlaridandir.

Joriy yilda mamlakatimizda jami 1,1 trillion so‘m mablag‘ ajratilib, 16 ta tumanni jadal rivojlantirishga yo‘naltirildi. Ushbu loyihalarga Jahon banki tomonidan 250 million dollar qo‘shimcha mablag‘ ajratilishi, keyinchalik yana 500 million dollar jalb qilinishi rejalashtirilmoqda. Natijada sanoat, xizmat ko‘rsatish va qurilish sohalaridagi tadbirkorlik imkoniyatlari kengayib, yuz minglab yangi ish o‘rinlari yaratiladi.

Ta’lim sohasida ham xususiy sektorning ishtiroki ortib bormoqda. So‘nggi 8 yilda xususiy bog‘chalar soni 31 mingga, maktablar esa 645 taga yetdi. Ayniqsa, bog‘cha qamrovi past bo‘lgan 80 ta tumanda tadbirkorlar uchun yer ijarasi 30 yilgacha bekor qilindi. Davlat bog‘chalari xarajatlarining yarmi subsidiya orqali qoplanishi, 7 yil muddatga 5 milliard so‘mgacha imtiyozli kreditlar ajratilishi va ijtimoiy soliqlarning 1%ga tushirilishi tadbirkorlarga katta yengillik yaratmoqda.

Xususiy tibbiyot sohasi ham jadal rivojlanmoqda. Agar 7 yil avval 3,5 mingta xususiy klinika bo‘lgan bo‘lsa, bugun ularning soni 8,5 mingdan oshdi. Chegara hududlarda tibbiyot klasterlari yaratish uchun 200 million dollarlik imtiyozli kredit liniyalari ochilib, zamonaviy jihozlar bilan ta’minlanmoqda.

Yosh tadbirkorlik va startaplarni qo‘llab-quvvatlashda ham yangi bosqich kuzatilmoqda. Hozirgi kunda 600 dan ortiq startap faoliyat yuritmoqda, 7 oy ichida esa ularga 264 million dollar xorijiy investitsiya kirib keldi — bu o‘tgan yilga nisbatan to‘rt barobar ko‘p. 2024-yil davomida 1000 ta startap g‘oyasi tijoratlashtirilishi, ulardan 200 tasi xalqaro bozorga chiqarilishi rejalashtirilgan. Shuningdek, 100 million dollar mablag‘ 100 ta mahalliy startapni xalqaro bozorda raqobatbardosh biznesga aylantirishga yo‘naltiriladi.

“Yosh tadbirkorlar” chempionati doirasida eng yaxshi 100 ta g‘oya har biriga 1 milliard so‘mgacha investitsiya jalb qiladi. Davlat tomonidan moliyaviy va marketing xizmatlari ko‘rsatilishi yoshlarning ilg‘or g‘oyalarini amaliyotga tatbiq etishga katta ko‘mak bo‘ladi.

Raqamli iqtisodiyotda ham salohiyat ortib bormoqda. Oxirgi uch yilda marketpleyslar soni 24 tadan 163 taga yetdi. Tadbirkorlar mahsulotlarini milliy va xalqaro raqamli platformalar orqali sotish imkoniga ega bo‘lmoqda. Shu maqsadda QQSni qaytarish tartibi joriy etildi va fintex-startaplarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha besh yillik strategiya qabul qilindi.

Moliyalashtirish sohasida ham keng imkoniyatlar ochilmoqda. Joriy yilda banklar tadbirkorlik loyihalari uchun 6 milliard dollar mablag‘ olib kelmoqda. Kelgusi yilda esa kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash uchun yana 1 milliard dollar yo‘naltiriladi. “Chempion tadbirkor”larga 10 milliard so‘mgacha imtiyozli kreditlar ajratilishi, har yili 100 mingdan ortiq tadbirkorning kredit foizini 6%ga tushirilishi ularning faoliyatiga katta rag‘bat bo‘lib xizmat qiladi.

Soliq siyosatidagi islohotlar ham tadbirkorlar uchun qulaylik yaratmoqda. QQS stavkasi 15%dan 12%ga tushirildi. Aylanmasi 20 milliard so‘mdan kam bo‘lgan tadbirkorlar uchun avans to‘lovlari bekor qilinib, ularning ixtiyorida qo‘shimcha 1 trillion so‘m mablag‘ qolishiga zamin yaratildi.

Shu bilan birga, ortiqcha hujjatbozlik kamaytirilib, tadbirkorlarning 350 milliard so‘mlik xarajatlari tejaldi. 2026-yildan boshlab yana 10 turdagi litsenziya va ruxsatnomalar bekor qilinadi. Sanitariya, veterinariya va karantin nazoratidagi 32 turdagi mahsulotlar uchun majburiy sertifikat talab etilmaydi, ularning baholash tizimi xalqaro standartlarga moslashtiriladi.

Texnik jihatdan tartibga solish tizimi tubdan o‘zgarmoqda. Yagona “bozor nazorati” tizimi joriy qilinib, tadbirkor emas, balki mahsulotning o‘zi nazorat obyektiga aylanadi. Bu raqobatbardosh mahsulotlarning ko‘payishiga zamin yaratadi.

“Daladan-dasturxongacha” tamoyili asosida sanitariya, veterinariya va karantin nazorati organlarining laboratoriya funksiyalari yagona raqamli tizimga birlashtirilishi tadbirkorlar uchun katta yengillik yaratadi.

Davlat xaridlari va birja savdolarida tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish maqsadida yangi mexanizmlar ishlab chiqilmoqda. Barcha namunaviy shartnomalar biznes-ombudsman, Adliya vazirligi va Raqobat qo‘mitasi tomonidan ekspertizadan o‘tkazilishi tadbirkorlar manfaatlarini mustahkam himoya qiladi.

Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, mamlakatimizda tadbirkorlik muhiti tobora ochiq, raqobatbardosh va adolatli bo‘lib bormoqda. Davlat va xususiy sektorning samarali hamkorligi, raqamlashtirish jarayonlarining kengayishi hamda yoshlar va innovatsiyalarga berilgan katta e’tibor iqtisodiy taraqqiyotimizning muhim omili bo‘lib xizmat qiladi.

Barcha tadbirkorlardan yaratilayotgan bu imkoniyatlardan unumli foydalanib, yangi ish o‘rinlari yaratish va mamlakat iqtisodiyotini yuksaltirish yo‘lida faol ishtirok etish talab etiladi.

Davron KESIMOV,
Demokratik jarayonlarni tahlil qilish markazi
Qashqadaryo viloyati hududiy bo‘linmasi rahbari,
Xalq deputatlari viloyat Kengashi deputati