Qirg'iz Respublikasi madaniyat vaziri o'rinbosari Gulbara Abdikalikovaning II Turkiy dunyo madaniyati forumi hamda Xalqaro ilmiy-amaliy anjumandagi nutqi
2025-04-26 16:05:00 / Yangiliklar
Hurmatli vazirlar, Muhtaram davlat arboblari, Xalqaro va diplomatik tashkilotlar vakillari, Aziz olimlar va madaniyat arboblari, Hurmatli tadbir ishtirokchilari!
Sizlarni Turk madaniyati va merosi jamg‘armasi nomidan samimiy qutlab, qadimiy va go‘zal shahar — Xiva shahrida, Turk dunyosining sehrli va madaniy xazinasida o‘tkazilayotgan Bakhshi Xalqaro San’at Festivalida ishtirok etayotganimdan katta sharaf tuyaman.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, janob Shavkat Mirziyoyevga, O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligiga, xususan, vazir janob Ozodbek Nazarbekovga va Xorazm viloyati mahalliy hokimiyatlariga tadbirni yuqori darajada tashkil etgani, iliq mehmondo‘stlik va e’tibor uchun chuqur minnatdorchiligimni bildiraman.
O‘zbekiston o‘zining boy tarixi va madaniyati bilan nafaqat Turk dunyosining, balki butun insoniyatning bebaho xazinasi hisoblanadi. O‘zbekiston Turk sivilizatsiyasining moddiy va nomoddiy merosini saqlash, chuqur o‘rganish va xalqaro miqyosda targ‘ib qilishda muhim rol o‘ynagan.
Biz faxr bilan ta’kidlaymizki, O‘zbekiston tez orada Jamg‘armaning to‘laqonli beshinchi a’zosiga aylanadi. O‘zbekiston Prezidenti janob Shavkat Mirziyoyev tomonidan Turk davlatlari rahbarlarining so‘nggi sammitida e’lon qilingan ushbu qaror — biz uchun katta sharaf va Turk dunyosining madaniy birligi yo‘lida umumiy sadoqatimizning yorqin ifodasidir.
Ushbu forum Turk xalqlari madaniyatini saqlash va rivojlantirish borasidagi muhim platformadir. Forum madaniy aloqalarimizni mustahkamlash, hamkorlik imkoniyatlarini o‘rganish va umumiy madaniy merosimizni dunyoga taqdim etish uchun bizni birlashtiradi.
Bizning madaniy merosimiz — nafaqat o‘tmish bilan bog‘lanish, balki kelajakka yo‘l ko‘rsatuvchi nurdir. U bizni ilhomlantiradi, o‘zligimizni shakllantiradi va bizni ma’naviy jihatdan birlashtiradi. Ushbu boy merosni kelajak avlodlar va butun insoniyat uchun asrab-avaylab, keng targ‘ib etish bizning sharafli burchimizdir.
«Turk dunyosining 2040-yilgi konsepsiyasi» va «TURKTIME» kabi strategik hujjatlar asosida va yetakchilarimizning ko‘rsatmalari bilan Jamg‘arma Turk davlatlarining boy madaniy merosini himoya qilish va uni butun dunyoga yetkazish maqsadida ko‘plab loyihalarni amalga oshirmoqda.
Biz Boku, Tanbali va Parij shaharlarida konferensiyalar tashkil etdik hamda Turk dunyosi restavratorlari, tarixchilari va me’morlari assotsiatsiyasini tuzdik.
Shuningdek, Jamg‘arma Bishkek shahrida Alykul Osmonov uy-muzeyining restavratsiyasi va muzeylashtirilgan shaklini taqdim etish sharafiga muyassar bo‘ldi — bu loyihamiz Jamg‘arma faoliyatidagi birinchi va muhim madaniy bosqichdir.
Ozarbayjonda tez orada Fizuli tumanidagi G‘o‘chahmadli masjidida restavratsiya ishlarini boshlaymiz. Tajriba almashish dasturlari Istanbul, Tanbali va Kulan shaharlarida amalga oshirildi. Shuningdek, qadimgi Kulan turkiy yodgorligini muzeylashtirish ham ustuvor vazifalarimizdan biridir.
Qozog‘istonda Jamg‘arma “Turk dunyosi karvoni” nomli yangi madaniy tashabbusni muqaddas hududlarda boshlamoqda. Ushbu loyiha doirasida “Botay va Turon” nomli ilmiy seminar va ustaxonalar tashkil etiladi. Shuningdek, Turkistonda II Xalqaro me’morlar simpoziumi va “Altay — Turk dunyosining beshigi” festivali doirasida “Berel” konferensiyasi o‘tkaziladi.
Qirg‘izistonda biz Qoraxoniylar saroyi va “Qizil daryo” (Krasnaya rechka) yodgorligini restavratsiya qilish ishlarini boshlaymiz. Vengriyada esa turlar madaniy merosini raqamlashtirish tashabbusini boshlaymiz va tarixiy hujjatlar uchun raqamli arxiv yaratamiz.
Oqtov shahrida Beket Atoning 275 yilligiga bag‘ishlangan konferensiya o‘tkazamiz, bu orqali madaniy meros ob’ektlarini YuNESKO Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritish uchun targ‘ib qilishni maqsad qilganmiz.
Shuningdek, Gurama va epik an’analar kabi nomoddiy madaniy meros elementlari uchun xalqaro nominatsiyalar ustida ishlamoqdamiz hamda Alpamis eposiga bag‘ishlangan konferensiyani o‘tkazdik.
YouTube platformasidagi TurkDiscovery video loyihamiz orqali biz Turk dunyosining boy madaniyatini global auditoriyaga taqdim etishda davom etmoqdamiz.
O‘zbekiston bilan amalga oshirayotgan muhim loyihalarimizni ham alohida ta’kidlamoqchiman. 2024-yilda biz Turk dunyosining yetakchi olimlari bilan birgalikda Turkiy madaniy merosning ko‘p tilli katalogi ustida ish boshladik. Bu katalog asosida butun dunyo uchun ochiq bo‘lgan TurkicHeritage raqamli platformasi yaratiladi.
Hurmatli Prezident Shavkat Mirziyoyevning qimmatli tashabbuslari asosida biz Turk xalqlari folklori antologiyasi ustida katta hurmat va mas’uliyat bilan ish boshladik. Turk dunyosining yetakchi olimlari ishtirokida maxsus ishchi guruh tuzildi va bu antologiyada folklor janrlarining boyligi va xilma-xilligi aks ettiriladi.
Ushbu loyihalar biz olib borayotgan keng qamrovli ishlarning faqat bir qismini tashkil etadi.
Xulosa o‘rnida, shuni ma’lum qilmoqchimanki, Turk madaniyati va merosi jamg‘armasi Turkiya Hamkorlik va Koordinatsiya Agentligi (TİKA) bilan birgalikda ushbu forumda “Turk davlatlarida madaniyatning raqamli transformatsiyasi” mavzusida maxsus sessiya tashkil qilmoqda. Sizni ushbu sessiyada ishtirok etishga taklif qilamiz.
Hurmatli ishtirokchilar!
Madaniyat — bu xalqlarni bog‘laydigan va do‘stlikni mustahkamlovchi ko‘prikdir. Turk xalqlari tili, adabiyoti, musiqasi va an’analari orqali boy va bardavom meros yaratgan. Ushbu umumiy tarix — bizning kelajakdagi birligimiz uchun asosdir.
Avval aytib o‘tilganidek, bunday forumlar madaniy aloqalarni mustahkamlash va umumiy qadriyatlarimizni targ‘ib etishda muhim rol o‘ynaydi. Bizning vazifamiz — ushbu qadriyatlarni saqlash va dunyoga munosib tarzda taqdim etishdir.
Ushbu tadbirni tashkil etishga hissa qo‘shgan barcha — O‘zbekiston davlat idoralari, Madaniyat vazirligi va mahalliy hokimiyatlarga samimiy minnatdorchiligimni bildiraman.
Forum ishiga muvaffaqiyat tilayman va turkiy davlatlar o‘rtasidagi birlik va hamkorlikning yanada mustahkamlanishini chin dildan tilayman.
Diqqat-e’tiboringiz uchun rahmat!
