O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi faoliyatini yanada takomillashtirish va zamonaviy raqamli texnologiyalarni joriy etishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida
2025-12-19 08:30:00 / Yangiliklar
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni
Mamlakatimizda konstitutsiyaviy nazorat samaradorligini yangi bosqichga olib chiqish, Konstitutsiyaviy sud faoliyatini bosqichma-bosqich raqamlashtirish, konstitutsiyaviy odil sudlovga erishish kafolatlarini kuchaytirish hamda Konstitutsiyaviy sudning qonun ustuvorligini ta’minlashdagi rolini yanada oshirish maqsadida, shuningdek, “O‘zbekiston – 2030” strategiyasining maqsad va vazifalariga muvofiq qaror qilaman:
I. Maqsadlar
1. Quyidagilar Konstitutsiyaviy sud faoliyatini takomillashtirishning ustuvor maqsadlari etib belgilansin:
(a) fuqarolar va yuridik shaxslarning konstitutsiyaviy odil sudlovga erishish, ularning buzilgan konstitutsiyaviy huquq va erkinliklarini tiklash imkoniyatlarini kengaytirish;
(b) fuqarolar va yuridik shaxslarning murojaatlari (shikoyatlari)ni ko‘rib chiqish tartib-taomillarini soddalashtirish, ortiqcha byurokratik to‘siqlar va ovoragarchiliklarni bartaraf etish;
(v) Konstitutsiyaviy sud vakolatlarini kengaytirish orqali ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyati ustidan ta’sirchan konstitutsiyaviy nazorat o‘rnatish;
(g) konstitutsiyaviy sud ishlarini yuritish jarayonlarini to‘liq raqamlashtirish orqali Konstitutsiyaviy sud faoliyatida shaffoflikni oshirish.
II. Konstitutsiyaviy sud faoliyati samaradorligini oshirish
2. Konstitutsiyaviy sudning mamlakatdagi konstitutsiyaviy qonuniylikning holati to‘g‘risidagi axborotida (keyingi o‘rinlarda – Axborot) qayd etiladigan taklif va tavsiyalarni amaliyotga joriy etishning samaradorligi va natijadorligini oshirishga oid Oliy Majlis palatalari va Konstitutsiyaviy sudning quyidagi takliflari ma’qullansin:
(a) Axborotda qayd etilgan taklif va tavsiyalarni ko‘rib chiqish natijalari yuzasidan chora-tadbirlar rejasini Oliy Majlis palatalari kengashlarining qo‘shma qarori bilan tasdiqlash hamda uning amalga oshirilishi ustidan nazorat o‘rnatish;
(b) mas’ul davlat organlari tomonidan Oliy Majlis palatalari kengashlari tasdiqlagan chora-tadbirlar rejasida nazarda tutilgan topshiriqlar ijrosi yuzasidan belgilangan muddatlarda Oliy Majlis palatalari va Konstitutsiyaviy sudga axborot kiritish.
3. Konstitutsiyaviy sudning murojaatlarni ko‘rib chiqish tartibini yanada takomillashtirish bo‘yicha quyidagilarni nazarda tutuvchi taklifiga rozilik berilsin:
(a) Konstitutsiyaviy sudga to‘g‘ridan-to‘g‘ri murojaat qilish huquqi sub’ekti bo‘lmagan fuqaro yoki yuridik shaxs tomonidan Konstitutsiyaviy sudga taalluqli masala yuzasidan yo‘llangan murojaatni Konstitutsiyaviy sudga murojaat qilish huquqiga ega bo‘lgan sub’ektga yuborish;
(b) Konstitutsiyaviy sudga murojaat qilish huquqiga ega bo‘lgan sub’ekt tomonidan fuqaro yoki yuridik shaxsning murojaatidagi masala Konstitutsiyaviy sudga kiritilmagan holatlarda muallifga uning murojaatidagi masalani Konstitutsiyaviy sudga kiritishga asos mavjud emasligini tushuntirgan holda xabar berish va Konstitutsiyaviy sudga axborot taqdim etish amaliyotini joriy etish.
4. Konstitutsiyaviy sud (M. Abdusalomov) manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda 2026 yil 1 iyunga qadar fuqarolar va yuridik shaxslarning Konstitutsiyaviy sudga murojaat qilish imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida fuqarolar va yuridik shaxslarning shikoyatlarini qabul qilish va ko‘rib chiqish, konstitutsiyaviy sud ishlarini yuritish, xulosa va qarorlarni qabul qilish kabi protsessual masalalarni o‘z ichiga olgan konstitutsiyaviy sud ishlarini yuritishni tartibga soluvchi konstitutsiyaviy qonun loyihasini kiritsin.
5. Konstitutsiyaviy sudning konstitutsiyaviy shikoyat instituti samaradorligini oshirish va sud himoyasini ta’minlash borasidagi qonunchilikni takomillashtirish bo‘yicha quyidagi takliflari ma’qullansin:
(a) muayyan ish bo‘yicha sud tomonidan qo‘llanilgan qonunning Konstitutsiyaviy sud tomonidan Konstitutsiyaga muvofiq emas deb topilishi sud hujjatini o‘rnatilgan tartibda qayta ko‘rishga;
(b) muayyan ish bo‘yicha qo‘llanilishi lozim bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatning Konstitutsiyaga muvofiqligi to‘g‘risida sudlar tashabbusi bilan Konstitutsiyaviy sudga Oliy sud tomonidan murojaat kiritilishi holatini sudda tegishli ish bo‘yicha ish yurituvini to‘xtatishga asos sifatida belgilash.
III. Konstitutsiyaviy sud faoliyatiga raqamli texnologiyalarni joriy etish
6. Quyidagilarni nazarda tutuvchi 2026–2027 yillarda O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi faoliyatini raqamlashtirish dasturi 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin:
(a) sud ishtirokchilarini Konstitutsiyaviy sud majlisining vaqti va joyi haqida “Sud xabarnomasi” elektron xizmati va Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalining mobil ilovasi orqali Davlat byudjeti hisobidan elektron tarzda xabardor qilish;
(b) sud majlislari videokonferensaloqa rejimida, shu jumladan, mobil ilovadan foydalangan holda o‘tkazilishini ta’minlash;
(v) Konstitutsiyaviy sud faoliyati to‘g‘risidagi axborotning ochiqligini ta’minlash maqsadida fuqaro va yuridik shaxslarga interaktiv xizmatlar ko‘rsatadigan axborot tizimlarini yaratish;
(g) odil sudlovni amalga oshirishda zarur bo‘lgan ma’lumotlarni fuqaro va yuridik shaxslarni ovora qilmagan holda vakolatli davlat organlari va tashkilotlaridan elektron shaklda olish amaliyotini yo‘lga qo‘yish;
(d) sud majlislarini audioyozuv orqali qayd etib borish hamda sud majlisi bayonnomalarini ushbu tizim yordamida shakllantirish.
7. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudining axborot tizimini davlat organlari va tashkilotlarining axborot tizimlari bilan integratsiya qilish bo‘yicha “yo‘l xaritasi” 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
8. Belgilab qo‘yilsinki, Konstitutsiyaviy sud axborot tizimini davlat organlari va tashkilotlarining axborot tizimlari bilan belgilangan tartibda integratsiya qilish orqali jismoniy va yuridik shaxslar haqidagi ma’lumotlar va boshqa hujjatlar Konstitutsiyaviy sudning elektron so‘rovi bo‘yicha bepul asosda taqdim etiladi.
9. 2027 yil 1 avgustdan boshlab Konstitutsiyaviy sud faoliyatiga quyidagi imkoniyatlarga ega “E-KSUD” axborot tizimi sinov tariqasida joriy etilsin:
(a) Konstitutsiyaviy sudga elektron shaklda murojaat qilish va murojaatlarni ko‘rib chiqish jarayonini onlayn kuzatib borish;
(b) fuqarolar va yuridik shaxslarga odil sudlovga erishishda qulaylik yaratish maqsadida interaktiv xizmatlar ko‘rsatish;
(v) sud majlislarini jonli efirga uzatish imkoniyatini yaratish;
(g) nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish.
10. Belgilansinki, Konstitutsiyaviy sud faoliyatini raqamlashtirishda:
(a) dasturiy ta’minotlarni ishlab chiqish bilan bog‘liq xarajatlar Davlat byudjetidan ajratilgan mablag‘lar doirasida, Raqamli texnologiyalarni rivojlantirish jamg‘armasi hamda xalqaro grant, donor tashkilotlar va xorijiy hamkorlarning mablag‘lari;
(b) zarur kompyuter va boshqa uskunalarni xarid qilish bilan bog‘liq tadbirlarni moliyalashtirish Davlat byudjetidan ajratilgan mablag‘lar doirasida hamda xalqaro grant, donor tashkilotlar va xorijiy hamkorlarning mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
11. “Davlat axborot tizimlarini yaratish va qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha yagona integrator – “UZINFOCOM” MCHJ (keyingi o‘rinlarda – Yagona integrator) Konstitutsiyaviy sud faoliyatini raqamlashtirish bo‘yicha tizim operatori etib belgilansin va unga quyidagi asosiy vazifalar yuklansin:
(a) Konstitutsiyaviy sud faoliyati bilan bog‘liq barcha jarayonlarni raqamlashtirish;
(b) “E-KSUD” axborot tizimini joriy etish, boshqa axborot tizimlari bilan integratsiyasini amalga oshirish hamda Konstitutsiyaviy sudga mazkur yo‘nalishda har tomonlama amaliy yordam ko‘rsatib borish.
12. Quyidagilarga:
(a) Yagona integratorga Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parkining rezidenti maqomini saqlab qolgan holda, istisno tariqasida, sud faoliyati uchun dasturiy-apparat komplekslari, axborot tizimlari, muhandislik infratuzilmasi, shuningdek, ushbu maqsadlar uchun zarur uskunalar, butlovchi qismlar, texnologik hujjatlar va dasturiy ta’minotni yetkazib berish huquqi;
(b) Konstitutsiyaviy sudga:
(i) loyiha va texnik hujjatlarni tayyorlash, dasturiy-apparat komplekslari, avtomatlashtirilgan axborot tizimlari, dasturiy mahsulotlar va muhandislik infratuzilmalarini ishlab chiqish, shuningdek, ushbu maqsadlar uchun zarur
uskunalar, butlovchi qismlar, texnologik hujjatlar va dasturiy ta’minotni yetkazib berish bo‘yicha Yagona integrator bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnomalar tuzish huquqi;
(ii) dasturiy-apparat komplekslari, axborot tizimlari, dasturiy mahsulotlar va muhandislik infratuzilmasiga oid loyihalarni bajarish doirasida uskunalar, butlovchi qismlar, texnologik hujjatlar va dasturiy ta’minotni yetkazish va xizmatlar ko‘rsatish yuzasidan Yagona integrator bilan tuzilgan shartnomalar bo‘yicha 30 foizgacha miqdorda oldindan to‘lovni amalga oshirish huquqi berilsin.
IV. Konstitutsiyaviy sud faoliyatiga oid tashkiliy masalalar
13. Konstitutsiyaviy sud faoliyatini tashkiliy-huquqiy va axborot-tahliliy jihatdan samarali ta’minlash maqsadida 2026 yil 1 yanvardan qo‘shimcha 8 ta shtat birligi ajratilsin.
14. Konstitutsiyaviy sudning “O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi” emblemasi namunasini tayyorlash va undan foydalanish tartibini tasdiqlash to‘g‘risidagi taklifiga rozilik berilsin.
15. Shunday tartib o‘rnatilsinki, unga ko‘ra:
(a) Konstitutsiyaviy sud devoni rahbari, ekspertlar guruhi rahbari va bo‘lim boshliqlariga Oliy sud sudyasi, boshqaruv xodimlariga esa viloyat darajasidagi umumyurisdiksiya sudi sudyasi uchun belgilangan mehnatga haq to‘lash va moddiy rag‘batlantirish shartlari tatbiq etiladi;
(b) ushbu bandning “a” kichik bandidagi shartlar muqaddam sudyalik lavozimida ishlagan shaxslarga nisbatan qo‘llanilib, ushbu shaxslarning shu lavozimlarda ishlagan vaqti sudyalik stajiga qo‘shiladi va pensiya tayinlashda hisobga olinadi.
16. Davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan Konstitutsiyaviy sud xodimlarining mehnatga haq to‘lash fondiga quyidagilar kiritilsin:
(a) o‘z xizmat vazifasini vijdonan bajarayotgan hamda alohida muhim ishlarni amalga oshirayotgan xodimlarni ikki oylik lavozim maoshi miqdorida (alohida mehnat sharoitlari inobatga olingan holda) mukofotlash;
(b) lavozim maoshining bir baravari miqdorida (alohida mehnat sharoitlari inobatga olingan holda) yilda bir marotaba moddiy yordam puli;
(v) lavozim maoshining 15 foizi miqdoridagi (alohida mehnat sharoitlari, malaka darajasi va mansab darajasi uchun qo‘shimcha haq hamda mehnatni rag‘batlantirish koeffitsiyenti inobatga olingan holda) moddiy rag‘batlantirish maxsus fondi mablag‘lari.
17. Vazirlar Mahkamasi 2026 yil 1 martga qadar Konstitutsiyaviy sudni alohida binoda joylashtirish, uni rekonstruksiya qilish va jihozlashni nazarda tutuvchi Hukumat qarorini qabul qilsin.
18. Iqtisodiyot va moliya vazirligi (A. Xaydarov) ushbu Farmonga asosan ajratilayotgan qo‘shimcha shtat birliklarini 2026 yildan boshlab moliyalashtirish uchun Davlat byudjeti parametrlarida zarur mablag‘larning nazarda tutilishini ta’minlasin.
19. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Hukumatining ayrim hujjatlariga 3-ilovaga muvofiq o‘zgartirishlar kiritilsin.
20. Konstitutsiyaviy sud (M. Abdusalomov) Oliy sud (B. Islamov) va boshqa manfaatdor idoralar bilan birgalikda uch oy muddatda qonunchilikka mazkur Farmon talablaridan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflar kiritsin.
21. Farmon ijrosini muvofiqlashtirish O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A.N. Aripov va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi rahbarining sud tizimini isloh qilish bo‘yicha o‘rinbosari N.J. Xakimova zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev