Bolalarning huquq va qonuniy manfaatlarini ta’minlash, ularnizo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish davlatsiyosatida ustuvor ahamiyatga ega. Bolalarga nisbatan har qandayzo‘ravonlik nafaqat bolaning shaxsiy rivojiga, balki jamiyatningma’naviy va ijtimoiy barqarorligiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shu munosabat bilan 2026–2030 yillarga mo‘ljallangan Bolalarnizo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish strategiyasinitasdiqlash to‘g‘risidagi strategiya qabul qilinib, bola huquqlarinita’minlashda yangi institutsional mexanizmlar joriy etilmoqda.

Strategiyaning asosiy g‘oyasi va maqsadi

Mazkur strategiyaning bosh g‘oyasi — bolani har qandayholatda himoya qilish, uning qadr-qimmatini ta’minlash vazo‘ravonlikka nisbatan mutlaq murosasiz munosabatnishakllantirishdan iborat. Strategiya bolalarning nafaqat oila vata’lim muassasalarida, balki surishtiruv, tergov va sudjarayonlarida ham xavfsizligini kafolatlashga qaratilgan.

Asosiy maqsad — bolalar uchun zo‘ravonlikdan xoli ijtimoiymuhit yaratish, zo‘ravonlik holatlarining oldini olish va jabrko‘rgan bolalarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashdan iborat.

Zo‘ravonlikning oldini olish va barvaqt aniqlash

Strategiyada bolalarga nisbatan zo‘ravonlikni barvaqt aniqlashva profilaktika qilish ustuvor vazifa sifatida belgilangan. Buborada ta’lim, sog‘liqni saqlash va ijtimoiy himoya tizimidabolalar bilan ishlovchi xodimlarning mas’uliyati oshirilib, xavfostidagi bolalar bilan individual ishlash amaliyoti yo‘lga qo‘yiladi.

Shuningdek, aholi o‘rtasida huquqiy ongni oshirish, ota-onalarning bola tarbiyasidagi mas’uliyatini kuchaytirish orqalizo‘ravonlikka olib keluvchi omillarni bartaraf etish ko‘zdatutilgan.

Surishtiruv va tergov jarayonlarida bola manfaatlarinita’minlash

Yangi strategiya doirasida bolalar ishtirokidagi surishtiruv vatergov jarayonlarini tashkil etishda zamonaviy va insonparvaryondashuvlar joriy etiladi. Tergov harakatlari bolaning yoshi varuhiy holatini inobatga olgan holda, psixolog yoki pedagogishtirokida o‘tkazilishi belgilangan.

Bolani takroran so‘roq qilish amaliyotini cheklash, uningko‘rsatmalarini maxsus texnik vositalar orqali qayd etish, shuningdek, bolani ayblanuvchi bilan yuzma-yuz keltirmaslikchoralari bolaning ruhiy sog‘ligini muhofaza qilishga xizmatqiladi.

Sud jarayonlarida bolalarga nisbatan alohida tartib

Strategiya sud amaliyotida ham bolalar uchun alohidayondashuvni nazarda tutadi. Bolalar ishtirokidagi sud ishlariniyopiq sud majlislarida ko‘rib chiqish, videokonferensiya orqaliko‘rsatma olish, bolaga mos muhit yaratish kabi choralar bolahuquqlarini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.

Shu bilan birga, sudyalar va advokatlarning bolalarpsixologiyasi bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini oshirishgaqaratilgan maxsus o‘quv dasturlari joriy etiladi.

Institutsional hamkorlik va kadrlar salohiyati

Strategiya doirasida davlat organlari, huquqni muhofazaqiluvchi tuzilmalar va fuqarolik jamiyati institutlari o‘rtasidao‘zaro hamkorlik mustahkamlanadi. Bolalar huquqlarini himoyaqilish bilan bog‘liq ishlar yagona tizim asosidamuvofiqlashtirilishi belgilangan.

Mutaxassislarning kasbiy salohiyatini oshirish, bolalar bilanishlashda zamonaviy usullarni joriy etish strategiyaning muhimtarkibiy qismi hisoblanadi.

2026–2030 yillarga mo‘ljallangan Bolalarni zo‘ravonlikningbarcha shakllaridan himoya qilish strategiyasi bolalarhuquqlarini ta’minlash, ularni zo‘ravonlikdan himoya qilishva adolatli sud muhitini yaratishga qaratilgan komplekshujjatdir. Ushbu strategiyaning to‘liq va samarali amalgaoshirilishi bolalarning xavfsiz hayotini ta’minlash, jamiyatdainsonparvarlik va qonuniylik tamoyillarini mustahkamlashgaxizmat qiladi.

 

 

 

                Mirzakulov Farxod Musurmonqulovich,

                                       Jinoyat ishlari bo‘yicha Uzun tuman sudi raisi