O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI KONSTITUTSIYASI – SUD HOKIMIYATI MUSTAQILLIGINING ASOSIY KAFOLATI
2025-12-02 09:00:00 / Rahbariyatning bayonotlari va nutqlari

8-dekabr — O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilingan kun bo‘lib, mamlakatimizda eng ulug‘ va muqaddas sanalardan biri sifatida keng nishonlanadi. Konstitutsiya – davlat va jamiyatning huquqiy poydevori, inson huquqlari va erkinliklarining asosiy kafolati, hokimiyatlar bo‘linishi tamoyilining qonuniy ifodasidir.
Shular qatorida, Konstitutsiya sud hokimiyatining mustaqilligi, faoliyati ochiqligi va adolatni ta’minlashdagi roli uchun mustahkam huquqiy asosni belgilab bergan.
Konstitutsiyada sud hokimiyatining o‘rni
Asosiy Qonunning 106–116-moddalari sud-huquq tizimining maqomi va faoliyat prinsiplarini belgilaydi. Ularga ko‘ra:
Sudlar mustaqildir, ular faqat qonunga bo‘ysunadi;
Har qanday organ yoki mansabdor shaxs sud ishlariga aralashishi qat’iyan taqiqlanadi;
Fuqarolarning huquq va erkinliklarini himoya qilish — sudlar faoliyatining asosiy vazifasi;
Sud jarayonlari ochiq va shaffof tarzda o‘tkazilishi qonun bilan belgilangan.
Bu normalar sud tizimini demokratiya va qonuniylik tamoyillari asosida faoliyat yuritishini kafolatlaydi.
Sud islohotlari va Konstitutsiya kafolatlari
So‘nggi yillarda amalga oshirilayotgan sud-huquq islohotlari ham Konstitutsiyada belgilangan maqsad va vazifalarning mantiqiy davomi sifatida amalga oshirilmoqda.
Jumladan:
Sudlar faoliyatida ochiqlik va hisobdorlik kuchaytirildi;
Sudyalarning tanlov asosida tayinlanishi tizimi takomillashtirildi;
Huquqiy yordam olish va advokat himoyasi huquqi ta’minlandi;
Elektron sud (“E-sud”) tizimi joriy etilib, fuqarolar uchun qulayliklar oshirildi.
Bu islohotlar sud hokimiyatining haqiqiy mustaqilligini va inson huquqlarining himoyasidagi rolini yanada mustahkamladi.
Konstitutsiya – adolatli sudlovning poydevori
Konstitutsiyada sud hokimiyatining mustaqilligi va adolat prinsiplarining qonuniy tarzda mustahkamlanishi har bir fuqaro uchun muhim ahamiyatga ega. Chunki:
Adolatli sudlov fuqarolar ishonchini oshiradi;
Jamiyatda qonuniylik va tartibotni ta’minlaydi;
Insonning daxlsizligi va huquqlari to‘liq himoya qilinadi.
Shu ma’noda, 8-dekabr nafaqat Konstitutsiya qabul qilingan kun, balki mamlakatimizda adolat va qonun ustuvorligining ramzi sifatida ham yuksak qadrlanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — demokratik davlat qurish, fuqarolar manfaatlarini himoya qilish va adolatni ta’minlashning mustahkam huquqiy asosidir. Sud hokimiyati esa shu Konstitutsiyaviy qoidalarga tayanib, jamiyatda tinchlik, qonuniylik va adolat qaror topishida katta mas’uliyatni o‘zida mujassam etgan.
8 dekabr – Konstitutsiya kuni barchamiz uchun ezgu maqsadlar yo‘lida birlik, qonuniylik va adolat qadrlarini yana bir bor e’tirof etish imkonidir.
Xushboqov Samandar Shavkat o‘g‘li Jinoyat ishlari bo‘yicha Uzun tuman sudi sudya yordamchisi
