Jamg'arma haqida
Davlatimizda birinchi marta O‘zbekiston SSR Prezidenti huzuridagi Vazirlar Mahkamasining 1991 yil 14 yanvardagi 9-sonli qarori bilan SSSR Pensiya jamg‘armasining O‘zbekiston Respublikasi bo‘limi tashkil qilingan.
Ijtimoiy sug‘urta mablag‘laridan samarali va to‘g‘ri foydalanilishi yuzasidan nazoratni kuchaytirish, shuningdek ijtimoiy taʻminot sohasida davlat kafolatini taʻminlash maqsadida Respublika Vazirlar Mahkamasi va Kasaba uyushmalari federatsiyasi Respublika kengashining 1993 yil 4 avgustdagi 391-sonli qarori bilan sobiq SSSR Pensiya jamg‘armasining O‘zbekiston Respublikasi bo‘limi bazasida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi tashkil qilindi hamda O‘zbekiston Kasaba uyushmalari federatsiyasi Kengashi tizimidan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik, homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha, farzand tug‘ilganda, dafn etishga beriladigan nafaqalarni to‘lashga yo‘naltiriladigan davlat ijtimoiy sug‘urta mablag‘lari berilishi belgilandi.
Mazkur ishlarning davomi sifatida, aholini ijtimoiy muhofaza qilish tizimini yanada takomillashtirish, davlat ijtimoiy sug‘urta yo‘nalishi bo‘yicha pensiya va nafaqalarni to‘lash uchun xarajatlarni o‘z vaqtida moliyalashtirish va pensiya taʻminoti sohasidagi majburiy badallarni to‘liq undirilishini taʻminlashda ijtimoiy taʻminot organlari masʻuliyatini oshirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 27 dekabrdagi 459-sonli qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi bazasida Qoraqolpog‘iston Respublikasi ijtimoiy taʻminot vazirligi va mahalliy ijtimoiy taʻminot organlari qoshida muvofiq ravishda hududiy bo‘lim va bo‘linmalar tuzish orqali O‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy taʻminot vazirligi huzurida Pensiya jamg‘armasi tashkil qilindi.
Pensiya va nafaqalarni to‘lashga yo‘naltirilgan mablag‘lardan foydalanish samaradorligini yanada oshirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 15 noyabrdagi 444-sonli qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy taʻminot vazirligi huzuridagi Pensiya jamg‘armasi O‘zbekiston Respublikasi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga aylantirildi. Buning bilan davlat ijtimoiy sug‘urta yo‘nalishi bo‘yicha pensiya va nafaqalar to‘lash uchun xarajatlarni o‘z vaqtida moliyalashtirish va ularni o‘z muddatlarida hisoblash va to‘lanishini taʻminlash O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi zimmasiga yuklatildi.
Pensiya jamg‘armasiga ajratmalardan samarali va qatʻiy o‘z yo‘nalishi bo‘yicha foydalanilishini taʻminlash va bu yuzadan nazorat o‘rnatish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining 2004 yil 21 oktyabrdagi 490-sonli qarori bilan 2005 yil 1 yanvardan boshlab, O‘zbekiston Respublikasi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga aylantirildi.
O‘zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning davlat Pensiya taʻminoti to‘g‘risida” gi qonuniga muvofiq, shuningdek pensiya taʻminoti tizimi tuzilmasini yanada takomillashtirish, O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi tomonidan pensiya va ijtimoiy nafaqalar uchun to‘lovlarni to‘liq hajmda moliyalashtirish va to‘lashni amalga oshirish hamda Respublika fuqarolarining pensiya taʻminotiga yo‘naltirilgan mablag‘larini maqsadli sarflanishida nazoratni kuchaytirish maqsadida Respublika Prezidentining yuqorida qayd qilingan farmoni bilan 2010 yil 1 yanvardan boshlab pensiya va ijtimoiy nafaqalarni tayinlash, moliyalashtirish, pensiya, shuningdek ijtimoiy nafaqalar, kompensatsiya va boshqa to‘lovlar hisobi va bu yuzadan monitoring yuritish budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi hududiy bo‘linmalari tomonidan amalga oshirilishi belgilab qo‘yildi. Bu bilan O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining hududiy bo‘linmalarini tashkil qilish, fuqarolarning vrachlik mehnat-ekspertizasi va pensiya taʻminotining barcha kompleks masalalariga masʻul bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi tizimiga kiruvchi muvofiq tuzilmalarning xizmat vazifalarini O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining hududiy bo‘linmalariga o‘tkazish hisobiga amalga oshirildi.