O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi

So‘nggi yillarda O‘zbekiston jahon savdosida faol pozitsiyani egallab bormoqda. Mamlakatda sanoat va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksporti ko‘paymoqda, ayni paytda bozor tendensiyalariga rioya qilish va xaridorgir mahsulotlarga bo‘lgan talabni qondirish uchun ishlab chiqarish quvvatlari va innovatsiyalar joriy etilmoqda.

Davlat boshqaruvining ustuvor yo‘nalishlari nazorat funksiyalaridan tadbirkorlikni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ishlab chiqarish va eksport faoliyati uchun eng qulay shart-sharoitlarni yaratish vazifalariga aylandi. Ikkinchisi transport yo‘laklarini diversifikatsiya qilish, mahalliy mahsulotlar uchun yangi bozorlarni o‘rganish va ularga mahsulotlarni chiqish bo‘yicha kompleks yondashuvlarni o‘z ichiga oladi.

Bugungi kunda oʻzbek ishlab chiqaruvchilari tomonidan rivojlantirilayotgan asosiy eksport yoʻnalishlaridan biri bu Yevropa Ittifoqi mamlakatlaridir. O‘zbekiston GSP+ umumiy imtiyozlar tizimi doirasida Yevropa mamlakatlari bozorlariga imtiyozli kirish huquqiga ega bo‘lgan kam sonli davlatlardan biri bo‘lib, 6000 turdagi tovarlarni Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga bojsiz olib kirish imkoniga ega.

O‘zbekistonlik tadbirkorlar yaratilgan ushbu imkoniyatlardan faol foydalanib, eksport hajmini yildan-yilga oshirb kelmoqda. Birgina joriy yilning yanvar-sentabr oylarida Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga 1 milliard 470 million dollarlik mahsulot eksport qilindi. Bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 33 foizga ko‘pdir. GSP+ dasturi doirasida eksport qilinadigan mahsulotlar old qatorida tayyor trikotaj, paypoq, elektrotexnika va kimyo mahsulotlari egallaydi.

O‘zbekiston tovarlariga bo‘lgan talab yetkazib beriladigan davlatga qarab farq qiladi. Masalan, “Made in Uzbekistan” yorlig‘i tushirilgan elektrotexnika mahsulotlari Polsha, Belgiya, Niderlandiya va Finlyandiyada mashhur bo‘lib, yetkazib berish hajmi 10 barobardan ziyod oshgan. Germaniya, Belgiya va Portugaliyada to'qimachilik mahsulotlarini ko‘proq yaxshi ko‘rishadi, ularda ham yetkazib berishning bir necha bor o'sish qayd etildi. Meva va sabzavotlarimiz Polsha va Bolgariyada, gulli qog‘oz Gollandiyada, kimyo sanoati mahsulotlari esa Latviyada yuqori talabga ega.

Erishilgan natijalar aysbergning uchi bo'lib, uning suv osti qismi eksportchilarni bevosita qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha keng qamrovli mashaqqatli ishlarni o‘z ichiga oladi. Xususan, yanvar-sentabr oylarida eksportni qo‘llab-quvvatlash milliy tizimi doirasida Yevropa bozorlariga mahsulot yetkazib berishni ko‘paytirish maqsadida 36 ta korxonaga xalqaro ko‘rgazma va yarmarkalarda ishtirok etish uchun 4,2 milliard so‘m berildi. 10 ta korxonaga sugʻurta badallarini toʻlash xarajatlarini qoplash uchun 5 million dollar miqdorida kreditlar, xalqaro standartlashtirish va sertifikatlashtirish tizimlarini joriy etishga 44,7 million dollar, taqdimot va reklama kampaniyalarini oʻtkazish uchun 6 ta korxonaga 530 ming dollar ajratildi.

Natijada 24 ta yangi korxona tomonidan Yevropa Ittifoqiga 25 million dollarlik mahsulot eksport qilindi, eksport qiluvchi korxonalar soni esa 560 tadan oshdi. Ilk bor Italiyaga ayollar kiyimlari, Fransiyaga uzum, Xorvatiyaga yong‘oq, Finlyandiyaga maishiy texnika, Bolgariyaga paypoq mahsulotlari eksport qilina boshladi.

Eksport hajmini oshirish jarayonida Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi tomonidan charm-to‘qimachilik sanoati korxonalari egalarining Portugaliya, Italiya, Ispaniya, Germaniya va Polshadagi yirik savdo tarmoqlari va kompaniyalari bilan muzokaralar o‘tkazish uchun tashrifini va biznes missiyalarini tashkil etish katta rol o‘ynadi.

O‘zbekistonlik ishlab chiqaruvchilar Alba Tessile, T.I.S., Ametlab, ItalTex, Sartoria La Torre va SI Group, Rossorame, Weitblick, WLL Gmb, El Corte Inglés, Tendam, Gedepsa, ACIR Southern Europe, Gedepsa, ACIR Southern Europe, El Corte Ingles, Tendam, LEGS, PPHU JOLA-STYL, Colorinvest va Arlen, Textile Group kompaniyalari rahbarlari bilan muzokaralar o‘tkazdi.

Natijada tayyor toʻqimachilik mahsulotlari va gazlamalarni yetkazib berish boʻyicha kelishuvlarga erishildi, logistika, saqlash, sertifikatlash, sifat nazorati, Italiya-Oʻzbekiston qoʻshma brendini yaratish, Yevropa elektron tijorat platformalari bilan ishlash, Yevropa Ittifoqi hududida Oʻzbekiston savdo uylarini tashkil etish masalalari boʻyicha yechimlarga kelindi.

Ko'nchilik ishlab chiqaruvchilari Yevropa Ittifoqidagi hamkorlar - CTIC, APIC, Confidustria Toscana Sud, Cámara de Comercio de Valencia tashkilotlari, Aquitex, CEPSA, Alidata, Mapril ION Exchange, VentilaQUA, Desotec, Jose maria & filhos Tanned Group, Incusa kompaniyalari bilan shu kabi kelishuvlarga erishdilar.

Missiyaning birlamchi natijalari imzolangan shartnomalar doirasida so‘nggi 2 oyda Italiya, Bolgariya, Polsha, Avstriya va Germaniyaga charm sanoati eksporti ko‘payganligini ko‘rsatmoqda.

Vazirlik mahalliy mahsulotlarni Yevropa bozorlarida keng tarqatish hisobiga eksport hajmini oshirish ishlarini davom ettirmoqda. Tadbirkorlarning navbatdagi biznes missiyasini tashkil etish rejalashtirilgan.

Yevropa Ittifoqining 10 dan ortiq mamlakatlariga eksport hajmini oshirish boʻyicha kompleks marketing tadqiqotlari olib borilmoqda, respublika hududlarida meva-sabzavot va oziq-ovqat mahsulotlarini Yevropa bozorlariga olib chiqish talablari boʻyicha seminar va treninglar tashkil etilmoqda.