O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Sanoat, radiatsiya va yadro xavfsizligi qo‘mitasi

Muhbir: Sherzod aka, zamonaviy binolarda liftlar qanday ahamiyatga ega?

Sherzod Burxonov: Bugungi kundagi ko‘p qavatli binolar hayotimizning ajralmas qismiga aylangan. Lift esa shunchaki harakatlanish vositasi emas, u inson xavfsizligi va kundalik qulayligi bilan bevosita bog‘liq. Aynan shuning uchun liftlarning sifati, xavfsizligi va energiya tejamkorligiga alohida e’tibor qaratiladi.

Muhbir: Yaxshi lift qanday bo‘lishi kerak? Eng muhim jihatlar qaysilar?

Sherzod Burxonov: Eng birinchi navbatda – xavfsizlik. Liftlar favqulodda holatlarda odamlar hayotini asrashga xizmat qilishi kerak. Misol uchun, elektr o‘chsa, lift tushib ketmasligi, favqulodda yordam tugmalari ishlashi lozim. Qurilish materiali ham alohida e’tibor talab qiladi – yonmaydigan, mustahkam va bardoshli bo‘lishi shart.

Ikkinchidan – qulaylik. Kabina keng, yorug‘, nogironlar aravachasi uchun mos bo‘lishi kerak. Ichki dizayn esa estetik bo‘lishi bilan birga tozalashga qulay bo‘lishi ham zarur.

Uchinchidan – energiya tejamkorligi. Zamonaviy liftlar, masalan, regenerativ tizim orqali harakat paytida ortiqcha energiyani qayta ishlab, tizimga qaytaradi.

Muhbir: Lift qancha muddat xizmat qilishi kerak?

Sherzod Burxonov: Agar texnik xizmat ko‘rsatish to‘g‘ri olib borilsa, liftlar 20 yilgacha bemalol xizmat qiladi. Har oy yoki har chorakda profilaktik tekshiruvlar o‘tkazilishi shart. Eskirgan liftlar esa zamonaviy texnologiyalar bilan modernizatsiya qilinishi kerak.

Muhbir: Ko‘pchilik liftni o‘rnatish bo‘yicha shartnomalarni befarq imzolaydi. Bu to‘g‘rimi?

Sherzod Burxonov: Afsuski, ko‘pchilik shartnomani o‘qimasdan imzolaydi. Lift bilan bog‘liq shartnoma bu oddiy qog‘oz emas – u hayotiy xavfsizlik hujjati. Unda quyidagilar bo‘lishi kerak:

• liftning texnik xususiyatlari (tezligi, sig‘imi, modeli),
• o‘rnatish muddati va shartlari,
• kafolat va texnik xizmat ko‘rsatish rejasi,
• favqulodda holatlardagi xizmatlar,
• penal va kompensatsiya mexanizmlari.

Shartnoma – xavfsizlikning huquqiy asosidir.

Muhbir: Lift tanlashda qaysi kompaniyalarga ishonish mumkin?

Sherzod Burxonov: Dunyo bo‘yicha eng yirik va ishonchli lift ishlab chiqaruvchi tashkilotlar hоzirda Otis (AQSh) – xavfsizlik texnologiyalari bo‘yicha yetakchi, Schindler (Shveysariya) – aqlli boshqaruv tizimlari, KONE (Finlyandiya) – energiya tejamkor innovatsiyalar, Thyssenkrupp (Germaniya) – MULTI tizimi bilan innovatsion liftlar, Mitsubishi (Yaponiya) – eng tez liftlarni yaratgan, Hyundai (Koreya) – AI asosidagi liftlar, Toshiba – uzoq xizmat muddati bilan mashhur hisoblanadi. Foydalanuvchi mazkur liftlarning xususiyati va texnik imkoniyatlariga qarab tanlashi mumkin bo‘ladi.  

Muhbir: Bugun yangi texnologiyalar liftlarni qanday o‘zgartirmoqda?

Sherzod Burxonov: Texnologiya shunchalik rivojlandiki, endilikda qarshi yuklarsiz yoki g‘ildiraksiz liftlar paydo bo‘lmoqda. Misol uchun: bir turdagi liftlar – magnit maydon asosida vertikal va gorizontal harakatlanadi. Yana biri esa – uglerod tolali arqon yordamida 750 metr balandlikda ishlaydi. Shuningdek,  arqonsiz belt tizimi bilan sessiz ishlaydigan liftlar ham mavjud. Bu kabi liftlar kam joy egallaydi, energiyani tejaydi va xizmat muddati uzoqroq bo‘ladi.

Sherzod Burxonov: Lift – bu odamlar ishonib harakatlanadigan tizim. Uning sifati, xavfsizligi, ekologik va iqtisodiy samaradorligi — barchasi bir butun tizimda uyg‘unlashgan bo‘lishi kerak. Yaxshi lift tanlash — bu xavfsizlikni, qulaylikni va kelajakni tanlash demakdir.

Muhbir: Sizga katta rahmat, Sherzod aka. Umid qilamiz, bu suhbat orqali ko‘pchilik uchun foydali ma’lumotlar berildi.

Sherzod Burxonov: Sizlarga ham rahmat. Lift tanlashda savodli va ehtiyotkor bo‘ling. Bu oddiy texnika emas — bu sizning xavfsizligingiz.