Shifobaxsh o‘simlik – qariqiz. U qanday foydali xususiyatlarni o‘zida jamlagan?
2024-08-23 16:30:00 / Yangiliklar
Gullari qalqoncha yoki qalqonsimon ro‘vak shaklida joylashgan sharsimon savatchalarga yig‘ilgan. Iyul-avgust oylarida gullaydi, mevalari avgust-sentabrda pishadi.
O‘simlik, asosan, yovvoyi hamda yashash joylari atrofida o‘sadi. Odatda Toshkent va Farg‘ona viloyatlarida uchraydi.
Qariqiz ildizi, barglari va yuqori qismlari tibbiy maqsadlarda ishlatiladi. Ildizlari 1-yilning kuz oylarida yoki 2-yilning bahorida yig‘ib olinadi. Qariqiz o‘simligining 1 yoshli ildizlari eng yaxshi ko‘rsatkichlarga ega.
Barglari va yer usti qismi gullash davrida yig‘ib olinadi. Xom ashyo ayvonlar ostida yoki ozgina qizitilgan duxovka yoki pechda quritiladi. Yig‘ilgan xom ashyoning yaroqlilik muddati 2-3 yil.
Ildizida inulin (prebiotik) polisaxaridi (45%), oqsillar (12%), efir moyi (0,17%), yog‘ga o‘xshash moddalar (0,82%), palmitin, stearin kislotalari va S26N54 uglevodorodi, shuningdek, sitosterin va stigmasterin mavjud.
Urug‘larida – gidroliz qilinganda arktigenin S21N24O6 va glyukozaga ajraladigan arktin glikozidi S27N34O11 mavjud. Barglarda taninlar, shilimshiq va taxminan 0,03% efir moyi bor.
O‘simlik xalq tabobatida keng qo‘llaniladi. U buyrak kasalliklarida, prostata bezi adenomasi va prostatit muammolari hal etishda birlamchi vosita sifatida ko‘riladi.
Shuningdek, uni oshqozon osti bezi sekretsiyasining buzilishi, gastrit, oshqozon yarasi, og‘ir metall tuzlari bilan zaharlanish, revmatizm, bo‘g‘imlarning yallig‘lanish kasalliklarini bartaraf etishda ham qo‘llash mumkin.