“Ўзбеккосмос” агентлиги 2023 йил учун космик мониторинг ва батиметрик суратлар ёрдамида 25 та сув омборининг ҳақиқий ҳажми ва лойқаланиш фоизини аниқлади
2024-03-12 00:00:00 / Янгиликлар
Ўзбекистон географик жиҳатдан сув ресурслари кам бўлган давлатдир. Иқлим ўзгариши минтақадаги қурғоқчиликни янада кучайтирмоқда. Қишлоқ хўжалиги, саноат ва маиший истеъмол учун сув танқислиги мамлакат учун энг катта хавфга айланди.
Бугунги кунда кўпгина мамлакатлар, жумладан, Ўзбекистон сувга қум, гил ва лойнинг кириб келиши натижасида юзага келадиган, сув омборининг тубига жойлашиб, вақт ўтиши билан унинг қуввати ва самарадорлигини пасайтирадиган сув омборларининг лой бўлиши муаммосига дуч келмоқда.
Айниқса, қуруқ келган йилларда сув омборларининг ҳақиқий ҳажми ва дарё оқими тўғрисида ишончли маълумотларнинг етишмаслиги сув ресурсларининг нотўғри тақсимланишига ва шунга мос келадиган салбий оқибатларга олиб келади.
Сув омборларининг самарали ва тежамкор ишлашининг шартларидан бири унинг ҳақиқий ҳажми тўғрисидаги маълумотларнинг мавжудлиги бўлиб, у ҳар йили лойқаланиш туфайли доимий равишда камаяди. Сув тақчиллигини камайтириш бўйича таъсирчан чора-тадбирлар кўриш ва аниқ ечимларни ишлаб чиқиш учун мамлакатимиз сув омборларида тўпланиши мумкин бўлган сувнинг ҳақиқий ҳажмини тизимли равишда аниқлаш зарур.
Ҳозирги вақтда Ўзбекистон ҳудудида 71 та стратегик ва иқтисодий аҳамиятга эга бўлган сув омбори жойлашган ва улардан 64 таси табиий равишда тўлдирилгани уларнинг лойқаланиш даражасини оширади.
Чорвоқ сув омбори мисолида сув омборининг лойиҳавий сув миқдори қарийб 2 миллиард куб метр сувни ташкил этди. Батиметрик тадқиқотлар натижаларига кўра, ҳозирги сиғими 1 миллиард 840 миллион куб метр сув эканлиги аниқланиб, сув омбори ҳавзасининг уч ўлчамли рақамли модели яратилди. 166 миллион куб метр ҳажмдаги фарқ шуни кўрсатадики, лой сув омборининг умумий ҳажмининг 8,3 фоизини ташкил қилади.
Маълумот учун: Батиметрик тадқиқот сув ҳавзаларининг чуқурлигини ўлчаш учун амалга оширилади. Батиметрик тадқиқот давомида олинган маълумотлар сув омбори тубининг батафсил харитасини ёки чуқурликдаги ўзгаришларни акс эттирувчи батиметрик харитани яратишга имкон беради.