"Ўзбеккосмос" агентлиги

Космонавтика куни ҳар йили 12 апрелда нишонланади. 1961 йил шу куни Совет космонавти Юрий Гагарин инсоният тарихидаги космосга биринчи парвозни амалга оширди - бу йил ушбу ҳодисанинг 60 йиллиги нишонланмоқда. "Восток" сунъий йўлдош кемасида Байконур космодромидан парвозни амалга ошириб (ўша пайтда у СССР Мудофаа вазирлигининг 5-илмий тадқиқот майдончаси деб номланган), Ер атрофида бир марта айланиб чиқиб, Саратов вилоятига муваффақиятли қўнди. Коинотга парвози учун унга Совет Иттифоқи Қаҳрамони унвони берилди.

12 апрель куни профессионал байрам нафақат космонавтлар томонидан нишонланади. Ушбу сана космик дастурларда иштирок этадиган муҳандислар, олимлар, техниклар ва бошқа мутахассислар учун ҳам муҳимдир. Космонавтика куни мамлакатимизда ҳам нишонланади, чунки Ўзбекистон ушбу соҳани ривожлантиришга сезиларли ҳисса қўшган. Қозоғистондаги Байконур космодроми қурилишида ўзбеклар фаол иштирок этишган. У эрга бизнинг алоқачиларимиз, қурувчиларимиз ва бошқа мутахассисларимиз юборилган.

Ўзбекистон космонавтлари фазони тадқиқ этишнинг дастлабки кунлариданоқ соҳа ривожига муносиб ҳисса қўшдилар. Бутун дунёга маълум бўлган космонавтлар Владимир Жанибеков - фазода беш марта бўлган биринчи Ўзбекистон космонавти, икки марта Қаҳрамон, авиация генерал-майори ва Салиджан Шарипов - фазода 203 кунни ўтказган, авиация полковники, энг юқори Амир Темур ва "Буюк хизматлари учун" ўзбек орденлари билан мукофотланган. Асарлари халқаро миқёсда тан олинган олимлар орасида Шавкат Ахадович Воҳидовнинг исмини алоҳида таъкидлаш лозим. Ҳамюртимиз фазовий муҳандисликни яратиш ва ривожлантиришда улкан ютуқларга эришган.

Коинот ва космонавтлар ҳақида баъзи қизиқарли маълумотлар.

Совет "Восток" фазовий кемаси 1960 йилда космосда 24 соат учиб, Белка ва Стрелка итлари билан эрга қайтиб келди.

Восток-1 космик кемасида биринчи космонавт Юрий Гагариннинг парвози эр тортиш кучини энгиб, сайёрамиз атрофида 108 дақиқада парвоз қилди.

Валентина Терешкова космосдаги биринчи аёл бўлди - у 1963 йилда "Восток-6" космик кемасида учди, парвоз уч кун давом этди.

Америкалик тадбиркор Деннис Тито биринчи космик сайёҳ бўлди, у парвоз учун 2001 йил апрель ойида 20 миллион АҚШ доллар тўлаган.

Россиялик космонавт Геннадий Падалка коинотда энг узоқ вақт қолиш бўйича жаҳон рекордини янгилади, у фазода икки йил ва икки ярим ой бўлган.

Ойнинг орқа томонидаги кратерга Юрий Гагарин номи берилган.

Телескоп билан космосга биринчи марта қараган инсон Галилей эди. Бу деярли 400 йил олдин содир бўлган.

Космосда ўстирилган гулларнинг ифори Ердагидан фарқ қилади. Discovery космик кемасида етиштирилган атиргуллар ифори Япониянинг Shiseido компаниясининг Zen парфюмига киритилган.

1969 йилдан 1972 йилгача одамларнинг олти маротаба Ойга қўнишини амалга оширган. Жами 12 та космонавт Ернинг сунъий йўлдоши юзасини текширган. 1972 йил 14 декабрдан бери бошқа ҳеч ким Ойда бўлмаган.