Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Тиббиётдаги янгиликлар ва аҳоли демографиясидаги ўзгаришлар туфайли яқин йилларда жаҳонда реабилитацияга бўлган эҳтиёж янада ортиши кутиляпти. Ўртача умр кўриш давомийлигининг узайиши натижасида 2050 йилга келиб, 60 ёшдан катталар сони икки баравар ортиши тахмин қилинмоқда.

Шунингдек, айни пайтда диабет, инсульт, саратон каби сурункали касалликларга чалинган беморлар ҳам кўпайиб боряпти. Шу билан бирга, болаларда жароҳатлар ва ривожланиш бузилишлари (масалан, церебрал фалаж) ҳолатлари юқорилигича қолмоқда. 

Ушбу патологик шароитлар инсоннинг функционал имкониятларига салбий таъсир кўрсатиши ва ногиронлик даражасининг ошишига олиб келиши мумкин. Бу эса реабилитациянинг нақадар муҳим эканлигини исботлайди.

Шуларни ҳисобга олган ҳолда ҳамда давлатимиз раҳбари томонидан берилган топшириқлар ижросини таъминлаш мақсадида Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Қашқадарё вилоятидаги оилавий шифокорлар ва патронаж ҳамшираларининг “Уйда реабилитация қилиш” бўйича малакасини оширишни ташкил этишга доир буйруғи қабул қилинди.

Ушбу ҳужжатга кўра, дастлаб Қарши ва Шаҳрисабз шаҳарлари, Косон, Китоб ҳамда Яккабоғ туманларида реабилитация бўйича Қашқадарё тажрибасини яратишга киришилди. Бунда шифокорлар ва патронаж ҳамширалари учун бир ойлик ўқув дастури ишлаб чиқилди.

Ҳозирги кунда Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш марказида юқорида айтилган ҳудудлардан 30 нафар педагог, шифокор ва ҳамшира мураббий сифатида тайёрланмоқда. Кейинчалик ушбу мутахассислар томонидан Қашқадарё вилоятидаги патронаж ҳамшираларининг малакаси оширилади. 

Шундай қилиб, жорий йил апрель-ноябрь ойиларида қарийб, 1,5 минг нафар патронаж ҳамшира аҳолини уйда реабилитация қилишга ўргатилади.

Семинарда ногиронлиги бўлган шахсларни халқаро тажриба асосида реабилитация қилишнинг янги тажрибасини яратиш, бу борада истиқболдаги долзарб вазифаларларга тўхталиб, иштирокчиларга кенг тушунчалар берилмоқда. Айниқса, ўқув жараёнларига АҚШнинг Сиракуз (Syracuse) университети тадқиқотчиси Миржаҳон Турдиевнинг таклиф қилингани эътиборга молик.

Машғулотларда мулоқот ва психологик ёндашув, уй муҳитини реабилитация учун мослаштириш, ўзгалар ёрдамига муҳтож инсонларнинг соғлом овқатланишини ташкил этиш, ногиронлиги бўлган болалар, жарроҳлик операцияларини бошдан кечирган беморларни уйда парваришлаш, онкологик, эндокрин, кардиологик ва пульмонологик касалликларга чалинганларни реабилитация қилиш каби мавзулар қамраб олинган.

Мутахассисларнинг фикрига кўра, хасталик туридан келиб чиқиб, аҳолига уй шароитида бажара оладиган оддий машқларни ўргатиш орқали минглаб одамлар соғлиғини тиклаш мумкин. 

Шунингдек, ҳамширалар томонидан олиб борилган реабилитация ишларининг самараси ногиронлиги бўлган фуқароларнинг ҳаракати, мулоқоти, ўзига ўзи хизмат кўрсатишидаги ўзгаришларга қараб баҳолаб борилади. Натижага эришган тиббиёт ходимларига эса устама берилади.

Келгусида ҳар бир вилоят, туман шифохонасида реабилитация хизматлари йўлга қўйилиши, 12 та ногиронлик реабилитация марказида эрготерапия, физиотерапия, даволаш-гимнастика хизматлари қамрови 5 карра оширилиши кўзда тутилган.

Шунингдек, 7 та тиббиёт олийгоҳида реабилитация кафедралари очилиб, профессор-ўқитувчилар Корея тажрибаси асосида қайта ўқитилади. Республика реабилитация марказига Корея ва Япониядан экспертлар таклиф қилиниб, маҳаллий мутахассислар малакаси оширилади.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги
Матбуот хизмати.