Surxondaryo viloyati Termiz tumani hokimligi

Bizni o‘rab turgan atrof muhit yagona tizimga birlashgan bo‘lib, iqlimning tabiiy jarayonlari mamlakatlar chegaralarini o‘zgartira olmasa-da, insonlarning hayotiga va yashash tarziga jiddiy ta’sir qila oladi.

Yangi asrda butun dunyo bo‘ylab iqlim o‘zgarishlari tezlashib, uning ayrim omillari insoniyat rivojlanishini sekinlashtirib, ba’zi hollarda odamlar hayoti uchun yaroqsiz bo‘lgan makonlarning kengayishiga olib kelmoqda.

Xususan, o‘zimiz yashab turgan Markaziy Osiyo hududida ham tabiiy iqlim o‘zgarishlari natijasida havo haroratining keskin ko‘tarilishi, qurg‘oqchilik kabi noodatiy jarayonlar tez-tez takrorlanib bormoqda. Bunday o‘zgarishlarning oqibatida o‘simlik va hayvonlarning tabiiy makonlarini qisqarishi, ayrim turlarining yo‘qolib ketishi holatlari kuzatilmoqda.

 Shuning uchun keyingi davrda mamlakat darajasida iqlim o‘zgarishlariga jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2025 yil 16 oktabrdagi 648-son qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzurida davlat muassasasi shaklida Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligi tashkil etilib, uning Nizomi tasdiqlandi.

Ushbu Nizomga ko‘ra respublikada maishiy, qurilish, suyuq, zaharli-kimyoviy, tibbiyot va elektron chiqindilarni boshqarish sohasini takomillashtirish, shuningdek, ularni qayta ishlash va utilizatsiya qilishning zamonaviy usullarini tatbiq qilish hamda «nol chiqindi» tamoyilini joriy etishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzurida davlat muassasasi shaklida Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligining asosiy vazifalaridan biri etib belgilandi.

Mazkur Hukumat qarori bilan Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 2 oktabrdagi 787-son qarori bilan tasdiqlangan “Sanitariya jihatidan tozalash infratuzilmasi obyektlarini joylashtirish va ulardan foydalanish hamda maishiy chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish Qoidalari”ga ham o‘zgartirishlar kiritildi.

Ushbu o‘zgartirishlarga ko‘ra maishiy chiqindilarni to‘plash va olib chiqib ketish xizmatlarini ko‘rsatish haqidagi shartnoma (bitim) tomonlar kelishuvi yoki sud qarori asosida bekor qilingan, uning amal qilish muddati tugagan, xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotning to‘lovga qobiliyatsizligi yoki faoliyati to‘xtatilgan hollarda, xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotga biriktirib berilgan hudud davlat-xususiy sheriklik asosida boshqa xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotga biriktirilgunga qadar Agentlikning taklifiga muvofiq Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimliklari tomonidan vaqtincha xizmat ko‘rsatish shartnomasi orqali xizmat ko‘rsatuvchi xususiy tashkilotga yoki nomuayyan muddatga xizmat ko‘rsatuvchi davlat tashkilotiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri biriktirib berilishiga yo‘l qo‘yiladi.

Bunda faoliyati davomida alohida ko‘chmas mulkdan foydalanadigan yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar mazkur ko‘chmas mulk joylashgan hududga biriktirilgan xizmat ko‘rsatuvchi tashkilot bilan ushbu Qoidalarning 21-bobida belgilangan tartibda qattiq maishiy chiqindilarni to‘plash va olib chiqib ketish bo‘yicha shartnoma tuzadi.

Xulosa qilib aytganda ekologiya inson taqdiriga – hayot tarzi va rivojlanishiga doimiy bog‘liq bo‘lgan muhim omil hisoblanadi.

Demak, ajdodlarimizning xoki yotgan ushbu muqaddas makondan oqilona foydalanish, asrab avaylash, uni ifloslantirmasdan yaroqli holatda kelajak avlodlarga qoldirish har birimizning burchimiz ekanligini unutmaslik zarur.

Termiz tumanlararo iqtisodiy sudining sudyasi J.Оchilov