O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vа Moliya vazirligi huzuridagi G'aznachilik xizmati qo'mitasi

G'aznachilik tizimi davlat byudjetini ijro etishning samarali va amaliy mexanizmi hisoblanib, unda davlat daromadlari va xarajatlari bo'yicha barcha operasiyalar G'aznachilik tomonidan yagona g'azna hisobvarag'i (YAG'H) orqali amalga oshiriladi.
O'zbekiston Respublikasi Moliya tizimini isloh qilish maqsadida, 2002 yilda g'aznachilikni tashkil etish ishlari boshlangan va bu borada O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Davlat moliyasini boshqarishni isloh qilish" loyihasini amalga oshirishga tayyorlanish chora-tadbirlari to'g'risida" qarori qabul qilindi.

2004 yilda "Davlat byudjetining g'azna ijrosi to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi Qonuni qabul qilinib, G'aznachilikning tashkil etilishi va Davlat byudejtining g'azna ijrosi mexanizmini joriy etilishida muhim bosqichlardan biri bo'ldi.

2005 yil 1 iyundan boshlab Toshkent shahri va Samarqand viloyatida Davlat byudjeti g'azna ijrosining ayrim elementlarini tajriba tariqasida joriy etish boshlangan bo'lsa, keyinchalik ushbu tizimni bosqichma-bosqich kengaytirish orqali 2006-2007 yillarda qolgan 12 hududda amalga oshirildi.

Davlat byudjeti g'azna ijrosining asosiy maqsadi kassaning yagonaligi hamda buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish, ya'ni barcha daromadlarini yagona g'azna hisobvarag'iga kiritishdan, shuningdek Davlat byudjetining xarajatlarini shu hisobvaraqdan to'lashdan iborat.
Ushbu maqsad sari dastlab qadam sifatida, 2007 yilda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Davlat byudjetining g'azna ijrosi tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori qabul qilinishi mamlakatimizda G'aznachilik tizimi rivojlanishini yangi bosqichga olib chiqdi.

2007 yilda dastlab hududiy g'azna hisobraqamlarini (HG'H) joriy etish orqali byudjet tashkilotlari va byudjetdan mablag'oluvchilarning tijorat banklarda ochilgan byudjet mablag'larining barcha bank hisob raqamlari yopilib, byudjet mablag'lari g'azna ijrosi bilan qamrab olingan bo'lsa, keyinchalik 2010 yildan byudjet tashkilotlarining byudjetdan tashqari mablag'lari to'liq g'azna ijrosi bilan qamrab olindi.

2009 yildan boshlab barcha hududiy g'azna hisob raqamlarini bosqichma - bosqich "bank-mijoz" axborot tizimi orqali to'lovlarni amalga oshirish yo'lga qo'yildi.

2010 yildan boshlab, bojxona to'lovlari bo'yicha tushumlarning g'aznachilik hisobvarag'iga o'tkazilishi tartibini joriy etish tadbirlari amalga oshirilishi ta'minlandi.

O'zbekiston Renspublikasi Markaziy bankida 2012 yil 1 yanvardan boshlab ochilgan yagona g'azna hisobvarag'i (YAG'H) joriy qilinib, davlat byudjeti mablag'lari ushbu hisob raqamda jamlandi va to'lovlar ushbu hisob raqam orqali amalga oshirildi.

2016 yilda byudjet tizimi byudjetlari daromadlari g'azna ijrosi bilan to'liq qamrab olinishi natijasida, soliq va boshqa majburiy to'lovlarni undirish bo'yicha vakolatli organlarning tijorat banklaridagi hisob raqamlar yopilib to'g'ridan-to'g'ri yagona g'azna hisobvarag'iga undirilishi yo'lga qo'yildi.

2011 yilning 7 fevralida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Davlat xaridlari tizimini muqobillashtirish va ularga kichik biznes sub'ektlarini jalb qilishni kengaytirish to'g'risida"gi PQ-1475–sonli qarori bilan Davlat xaridlari sohasida vakolatli organ sifatida O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G'aznachiligi etib belgilandi.

Valyuta xatarlarini boshqarish (xedjirlash) va derivativ instrumentlardan foydalanish orqali valyuta operasiyalari risklarini kamaytirish maqsadida 2022 yil mart oyida xorijiy kontragent bilan 20 mln AQSh dollaridagi ilk svop operasiyasi amalga oshirildi.
Bugungi kunda g'aznachilik operasiyalarini amalga oshirishning barcha bosqichlarida inson omilini inkor etgan holda elektron hujjat aylanishiga to'liq o'tkazish bo'yicha amaliy ishlar olib borilmoqda.
Shuningdek, yangi O'zbekiston sharoitida zamonaviy talablarga javob beradigan ixcham davlat boshqaruvi tizimini shakllantirish, qaror qabul qilish va masalani ko'rib chiqish jarayonlarini soddalashtirish orqali yangi O'zbekiston ma'muriy islohotlari dasturi doirasida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 21 dekabrdagi "yangi O'zbekiston ma'muriy islohotlarini amalga oshirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PF-269-sonli Farmoniga asosan, O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G'aznachiligi negizida O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi G'aznachilik xizmati qo'mitasi tashkil etildi.