Ўзбекистон Республикаси Президентининг

Қарори

2025 — 2030 йилларда болалар саратонига қарши курашиш бўйича Ўзбекистон Республикаси миллий стратегиясини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида

 

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 11 сентябрдаги «Ўзбекистон — 2030» стратегияси тўғрисида»ги ПФ-158-сон Фармони билан аҳоли саломатлигини таъминлаш соҳасида белгиланган вазифаларни, шунингдек, онкологик ва онкогематологик касалликларга чалинган болаларни профилактика қилиш, ташхислаш, даволаш ва реабилитация қилиш тизимини тубдан такомиллаштиришга, уларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга, касалликларни эрта аниқлаш, комплекс терапия қилиш ва халқаро стандартларга мувофиқ узоқ муддатли кузатув олиб бориш имконини берадиган қулай, юқори технологик ва инновацион тиббий инфратузилмани яратишга, педиатрия хизмати ҳамда болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматининг моддий-техника базасини мустаҳкамлашга йўналтирилган глобал ва миллий стратегик ташаббусларни амалга ошириш мақсадида қарор қиламан:

I. Мақсадлар

1. Қуйидагилар 2025 — 2030 йилларда Ўзбекистонда болалар саратонига қарши курашишнинг асосий мақсадлари этиб белгилансин:

(а) болалар саратонини эрта босқичларда аниқлаш ҳолатлари улушини 65 фоизгача ошириш;

(б) онкологик ва онкогематологик касалликларга чалинган болаларнинг бир йиллик яшовчанлигини 34 фоиздан 90 фоизгача, беш йиллик яшовчанлигини эса камида 60 фоизгача ошириш;

(в) саратон касаллигига чалинган болаларни 100 фоиз ихтисослаштирилган тиббий ёрдам билан қамраб олиш;

(г) онкогематологик касалликларга ташхис қўйиш муддатларини 4 кунгача ва онкологик касалликларга ташхис қўйиш муддатларини 14 кунгача қисқартириш;

(д) онкологик ва онкогематологик касалликларни даволашни 10 кундан 20 кунгача бўлган муддатда бошлаш;

(е) бирламчи тиббий-санитария ёрдами муассасаларида болалар саратони белгиларини аниқлаш учун шароитлар яратиш;

(ж) кадрлар салоҳиятини ошириш, устувор тартибда ҳудудлардаги тиббиёт муассасаларининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш, болалар саратонига қарши курашишнинг барча бўғинларида бизнес жараёнларни рақамлаштириш.

II. Болалар саратонига қарши курашиш бўйича миллий стратегия

2. Халқаро экспертлар ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти иштирокида 2025 — 2030 йилларда болалар саратонига қарши курашиш бўйича Ўзбекистон Республикаси миллий стратегияси (кейинги ўринларда — Стратегия) ишлаб чиқилганлиги маълумот учун қабул қилинсин.

3. Ушбу Фармон билан белгиланган мақсад ва устувор вазифаларга эришиш учун қуйидагилар тасдиқлансин:

(а) 2025 — 2026 йилларда болалар саратонига қарши курашиш бўйича Ўзбекистон Республикаси миллий стратегиясини амалга ошириш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури 1-иловага мувофиқ;

(б) 2025 — 2030 йилларда болалар саратонига қарши курашиш бўйича Ўзбекистон Республикаси миллий стратегиясини амалга оширишнинг мақсадли кўрсаткичлари 2-иловага мувофиқ.

4. Белгилансинки, Стратегия Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган икки йиллик чора-тадбирлар режалари асосида амалга оширилади.

III. Устувор вазифалар

5. Қуйидагилар Стратегиянинг устувор вазифалари этиб белгилансин:

(а) саратон (онкологик, онкогематологик) касалликларга чалинган болаларнинг профилактикаси, диагностикаси, касалликларни эрта аниқлаш, даволаш ва парваришлаш тизимини қуйидагилар орқали такомиллаштириш:

(i) тиббиёт бригадаси ходимларининг саратон касалликларига шубҳаларни аниқлаш учун сўровнома, тиббий кўрик ва бирламчи скрининг ўтказиш бўйича малакасини ошириш;

(ii) барча туман (шаҳар)ларда саратон ва бошқа касалликларни эрта босқичларда ташхислаш имконини берувчи зарур ускуналар билан жиҳозланган марказий лабораториялар хизматини ривожлантириш;

(iii) саратонга шубҳа қилинган болаларни тезлаштирилган ҳолда ташхислаш ва даволаш тизимини («яшил» йўлак) жорий этиш, бунда болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматининг бутун вертикали бўйлаб беморларни йўналтириш регламентини тасдиқлаш ва унга риоя қилишни назарда тутиш;

(iv) тиббий маълумотларни бошқариш жараёнларини рақамлаштириш, тиббиёт ходимларини ўз фаолиятида ахборот-коммуникация технологияларини қўллашга ўқитиш, шунингдек, сунъий интеллект имкониятларидан фаол фойдаланиш ҳисобига ташхислаш ва даволаш усулларини такомиллаштириш;

(б) қуйидагилар ҳисобига кўрсатилаётган тиббий ёрдам сифатини ошириш ва ўлим ҳолатларини камайтириш:

(i) барча даражалардаги саратонга қарши курашиш муассасалари фаолиятига инновацион технологиялар ва илмий-амалий тадқиқотлар натижаларини жорий этиш, шунингдек, ҳудудларнинг мутахассис кадрлар билан тўлдирилишини таъминлаш ҳамда уларнинг малакасини узлуксиз ошириш ва тайёрлаш тизимини яратиш;

(ii) халқаро маслаҳатчилар ва ҳамкорларнинг тавсияларига мувофиқ халқаро стандартлар ва даволаш протоколларини жорий этиш;

(iii) Болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси илмий-амалий тиббиёт маркази (кейинги ўринларда — Марказ), шунингдек, ҳудудий болалар кўп тармоқли тиббиёт марказларининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш орқали юқори технологик тиббий ёрдам кўрсатиш инфратузилмасини шакллантириш;

(iv) туман (шаҳар) тиббиёт бирлашмаларини замонавий ускуналар билан жиҳозлаш ҳамда дори воситалари билан узлуксиз таъминлаш;

(в) саратон касаллигига чалинган болалар ва уларнинг оилалари учун паллиатив ёрдам ва хоспис тизимини такомиллаштириш ҳисобига беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш;

(г) профилактик тадбирларни фаоллаштириш ва аҳолининг болалар саратони ҳақида хабардорлигини ошириш.

IV. Стратегияни жорий этиш лойиҳаси

6. Соғлиқни сақлаш вазирлигининг қуйидагиларни назарда тутувчи Стратегияни жорий этиш лойиҳасини (кейинги ўринларда — Лойиҳа) 2025-2026 йилларда Самарқанд шаҳри ва Иштихон туманидаги тиббиёт муассасалари базасида амалга ошириш ҳамда уни келгусида зарур шарт-шароитлар яратилишига қараб мамлакатнинг бошқа ҳудудларига параллел равишда кенгайтириш бўйича таклифига розилик берилсин:

(а) тиббиёт бригадаси ходимларини саратон касалликларига бирламчи шубҳаларни аниқлаш бўйича сўровнома ва тиббий кўрик ўтказиш ҳамда бирламчи скрининг тартиб-қоидаларига ўқитиш орқали тиббиёт ходимларининг онкологик ва онкогематологик ҳушёрлигини ошириш;

(б) беморларни йўналтиришнинг касалликларни туман даражасида аниқлаш ва бирламчи ташхис қўйиш, ҳудудий ва республика даражаларида ташхисни тасдиқлаш ва юқори технологик даволаш, реабилитация қилиш ва паллиатив ёрдам кўрсатиш тамойили бўйича ишлайдиган янги тизимини жорий этиш;

(в) касалликларни эрта аниқлаш ва ташхис қўйиш самарадорлигини ошириш, шунингдек, беморнинг йўналтирилишини назорат қилиш учун тиббиёт ходимларининг болалар билан ишлаш жараёнларини рақамлаштириш ва сунъий интеллект технологияларини жорий этиш;

(г) туман (шаҳар), вилоят ва республика даражасидаги тиббиёт муассасалари ходимларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш;

(д) бемор болаларга амбулатория ва стационар даражада паллиатив ёрдам кўрсатишни жорий этиш.

V. Лойиҳани жорий этишнинг ташкилий-техник таъминоти

7. Қуйидагилар тасдиқлансин:

(а) Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятлар болалар кўп тармоқли тиббиёт марказлари учун қўшимча биноларни қуриш режаси 3-иловага мувофиқ;

(б) Туман (шаҳар) тиббиёт бирлашмаларига қарашли тиббиёт муассасаларини ва болалар шифохоналарини жиҳозлаш учун тиббий асбоб-ускуналар рўйхати 4-иловага мувофиқ;

(в) Болалар шифохоналарини жиҳозлаш учун тиббий асбоб-ускуналар рўйхати 4а-иловага мувофиқ.

8. Рақамли технологиялар вазирлиги ва «Давлат ахборот тизимларини яратиш ва қўллаб-қувватлаш бўйича ягона интегратор — «UZINFOCOM» МЧЖ Соғлиқни сақлаш вазирлиги билан биргаликда:

(а) 2025 йил 1 июлга қадар «Электрон соғлиқни сақлаш» ахборот тизимида:

(i) онкологик ва онкогематологик касалликларга чалинган болаларни рўйхатга олиш, ташхислаш, даволаш, диспансер кузатуви ҳамда йўналтириш жараёнларини ўз ичига олган беморларнинг рақамлаштирилган маршрутини жорий этсин;

(ii) тиббиёт ходимларини ўқитиш ва фойдаланувчилар учун қулай интерфейс яратиш орқали шифокор қабулига масофадан ёзилиш ҳамда онлайн консультациялар ўтказиш имкониятини яратсин;

(б) 2025 йил якунига қадар Лойиҳани амалга ошириш доирасида сунъий интеллект технологияларини жорий этишни таъминласин.

9. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 21 майдаги «Онкологик, гематологик ва иммунологик касалликларга чалинган болаларга тиббий ёрдам кўрсатишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-183-сон қарорига мувофиқ, Вена тиббиёт университети (Австрия) ва «AME International» (Австрия) компанияси вакилларидан иборат консорциум томонидан қуйидагиларни назарда тутувчи Ўзбекистонда болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматини такомиллаштириш бўйича мастер режа (кейинги ўринларда — Мастер режа) ишлаб чиқилганлиги маълумот учун қабул қилинсин:

(а) Марказда ва болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматининг вертикали бўйлаб болаларни юқори самарали ташхислаш, даволаш, реабилитация қилиш ва паллиатив ёрдам кўрсатиш бўйича жаҳон стандартлари, протоколлари ва тавсияларини жорий этиш;

(б) болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматини бошқариш вертикалининг самарадорлигини ошириш, шу жумладан, кадрлар салоҳиятини ривожлантириш, тиббиёт ходимлари учун хорижий стажировкалар ва бошқа таълимга оид тадбирларни ташкил этиш;

(в) Марказ ҳудудида Мастер режада назарда тутилган объектларни, шу жумладан, симуляция маркази жойлашган асептик блок, лаборатория-диагностика ҳамда радиология блоки ва нур терапияси бўлимини, поликлиника ва маъмурий бинони лойиҳалаштириш, қуриш, янгилаш ва жиҳозлаш.

10. Марказга, истисно тариқасида, «AME International» компанияси билан тўғридан-тўғри музокаралар ўтказиш орқали камида 50 фоиз миқдорида аванс тўловларини амалга ошириш имконияти билан 2025 — 2027 йиллар давомида Мастер режани бошқариш ва амалга ошириш бўйича EPC шартнома тузишга рухсат берилсин.

11. Болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизматининг академик, илмий ва кадрлар салоҳиятини ривожлантириш ҳамда минтақа давлатлари ўртасида болалар онкогематологияси бўйича тажриба алмашиш мақсадида етакчи Европа университетлари клиникалари кўмагида Марказ ҳузурида давлат муассасаси шаклида Болалар саратони бўйича халқаро академик хаб (кейинги ўринларда — Академик хаб) ташкил этилсин.

12. Белгилансинки, Академик хаб илмий-таълим муассасаси ҳисобланади ҳамда унга қуйидаги асосий вазифалар юклатилади:

(а) халқаро сертификатлаштириш ва узлуксиз тиббий таълим тизими бўйича баллар тўплаш стандартларига мос келадиган халқаро таълим дастурларини жорий этиш;

(б) қайта тайёрлаш ва малака оширишни ташкил этиш орқали болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси хизмати учун малакали тиббий ва илмий кадрларни тайёрлаш;

(в) болаларда онкологик ва онкогематологик касалликларни эрта аниқлаш, ташхислаш ва даволашнинг замонавий усулларини ишлаб чиқиш ва жорий этишга қаратилган болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси соҳасида илғор клиник ва амалий тадқиқотларни татбиқ қилиш ва инновацияларни жорий этиш;

(г) тиббиёт муассасаларининг болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси соҳасидаги илмий салоҳиятни ривожлантириш ва мустаҳкамлаш, шунингдек, халқаро ҳамкорликни ҳамда глобал академик ва тадқиқот тармоқларига интеграциялашувни ривожлантириш;

(д) етакчи хорижий фармацевтика компаниялари ва тиббиёт марказлари билан биргаликда Соғлиқни сақлаш вазирлигининг талабларига мувофиқ белгиланган тартибда истиқболли дори воситалари ва даволаш методикаларининг клиник синовларини ўтказиш;

(е) стратегик режалаштириш ва профилактик чора-тадбирлар ишлаб чиқиш учун болалар саратони билан касалланишнинг эпидемиологик тенденцияларини таҳлил қилиш ва прогнозлаш.

13. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 21 майдаги «Онкологик, гематологик ва иммунологик касалликларга чалинган болаларга тиббий ёрдам кўрсатишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-183-сон қарори билан тасдиқланган Болалар онкологияси, гематологияси ва иммунологияси илмий-амалий тиббиёт марказининг кузатув кенгашига:

(а) Академик хабнинг таъсис ҳужжатларини, харажатлар ва даромадлар сметасини ҳамда тузилмасини тасдиқлаш;

(б) Академик хабда таҳсил олиш учун бюджет маблағлари ҳисобидан грант квоталарини белгилаш;

(в) хорижий тингловчилар учун ўқитиш харажатлари миқдорини белгилаш ҳуқуқи берилсин.

14. Белгилаб қўйилсинки, 2028 йил 1 январга қадар республикада ишлаб чиқарилмайдиган ва белгиланган тартибда тасдиқланган рўйхатлар бўйича Академик хаб учун олиб кириладиган ўқув ва илмий лаборатория жиҳозлари, компьютер техникаси, мультимедиа маҳсулотлари, ўқув ва илмий-методик адабиётлар, инвентар ва моддий-техника ресурслари божхона тўловларидан (қўшилган қиймат солиғи ва божхона расмийлаштируви йиғимларидан ташқари) озод қилинади.

15. Вазирлар Маҳкамаси икки ҳафта муддатда Академик хаб фаолиятини ташкил этиш ва жойлаштириш бўйича қарор қабул қилсин ҳамда уни молиялаштириш манбаи этиб Ўзбекистон Республикасининг республика бюджети маблағлари белгилансин.

VI. Молиявий таъминот

16. Иқтисодиёт ва молия вазирлиги Марказнинг асосланган ҳисоб-китоблари асосида 2025 йилда онкологик, онкогематологик ва иммунологик касалликларга чалинган болаларни дори воситалари билан таъминлаш учун қўшимча маблағлар ажратсин, 2026 йилдан бошлаб Давлат бюджети параметрларини шакллантиришда зарур маблағларни назарда тутсин.

17. Соғлиқни сақлаш вазирлиги Иқтисодиёт ва молия вазирлиги билан биргаликда Стратегияни амалга ошириш доирасида зарур моддий-техник базанинг тайёрлиги ва кадрлар таъминотидан келиб чиқиб, тиббиёт муассасаларининг штат нормативлари қайта кўриб чиқилишини ҳамда зарур мутахассислар лавозимлари киритилишини таъминласин.

18. Белгилаб қўйилсинки:

(а) мазкур қарор ижросини таъминлаш билан боғлиқ харажатлар 2025 йилда Давлат бюджетидан қўшимча ажратиладиган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилади, 2026 йилдан бошлаб Давлат бюджети параметрларида назарда тутилади;

(б) ҳудудий болалар кўп тармоқли тиббиёт марказлари учун қўшимча биноларни қуришни молиялаштириш 2025 — 2027 йилларда Ўзбекистон Республикасининг ижтимоий ва ишлаб чиқариш инфратузилмасини ривожлантириш дастури маблағлари ҳисобидан амалга оширилади;

(в) Тиббиёт муассасаларини жиҳозлаш халқаро молия институтлари ва «KfW» банки (Германия Федератив Республикаси) маблағлари, Соғлиқни сақлаш вазирлигига ажратилган маблағлар, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси бенефициар бўлган халқаро келишувлар доирасида амалга оширилади;

(г) Академик хабни яратиш ва жиҳозлаш халқаро молия институтлари ва техник кўмак маблағлари ҳисобидан амалга оширилади.

19. Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлиги Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳамда Соғлиқни сақлаш вазирлиги билан биргаликда икки ой муддатда Австрия ҳукумати ва Европа Иттифоқи, халқаро молия институтлари ва хорижий ҳукумат молия ташкилотлари маблағлари, шу жумладан, Ислом тараққиёт банкининг техник кўмак ва имтиёзли кредит маблағларини Мастер режани бошқариш ва амалга ошириш лойиҳасини биргаликда молиялаштириш, шунингдек, Академик хабни яратиш ва жиҳозлаш лойиҳасини амалга ошириш учун жалб қилсин.

VII. Қарор ижросини ташкил этиш, таъминлаш ва назорат

20. Соғлиқни сақлаш вазирлиги бир ҳафта муддатда Стратегияни ўзининг расмий веб-сайтида жойлаштирсин.

21. Вазирлар Маҳкамасига Лойиҳа амалга оширилишига ва бошқа ҳудудларда босқичма-босқич жорий этилишига қараб Стратегия параметрларига, шунингдек, қурилиш-монтаж ишлари ва тиббиёт муассасаларини жиҳозлаш дастурларига тузатишлар киритиш ҳуқуқи берилсин.

22. 2025 — 2030 йилларда болалар саратонига қарши курашиш бўйича Ўзбекистон Республикаси миллий стратегияси чора-тадбирларини амалга ошириш бўйича ишчи гуруҳ (кейинги ўринларда — Ишчи гуруҳ) 5-иловага мувофиқ таркибда тузилсин, унинг асосий вазифалари этиб норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини сифатли ишлаб чиқиш, шунингдек, Стратегияни амалга оширишга кўмаклашиш белгилансин.

23. Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги Марказ билан келишган ҳолда икки ой муддатда халқаро стандартларга кўра болалар онкогематологияси бўлинмалари учун 30 — 80 ўринга мўлжалланган биноларнинг (зарур ҳолларда, нур диагностикаси ва терапияси учун бинолар билан бирга) намунавий лойиҳаларини ишлаб чиқсин.

24. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ҳокимликлари:

(а) болалар онкогематологияси бўлинмалари блоклари биноларини қуришда тасдиқланган намунавий лойиҳаларга қатъий риоя этилиши, ер участкалари ажратилиши ва тайёрланиши, зарур муҳандислик коммуникациялари олиб борилишини таъминласин;

(б) Стратегия ва уни амалга ошириш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастурида назарда тутилган тадбирларнинг ўз вақтида сифатли ижро этилишини таъминласин.

25. Соғлиқни сақлаш вазирлиги қуйидагиларни назарда тутувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳасини Вазирлар Маҳкамасига киритсин:

(а) Марказ билан биргаликда ва халқаро ҳамда маҳаллий экспертларни жалб қилган ҳолда 2025 йил 1 августга қадар Болалар саратонига қарши курашишнинг 2026 — 2035 йилларга мўлжалланган миллий режасини;

(б) икки ой муддатда Кам учрайдиган (орфан) ва бошқа ирсий-генетик касалликларга чалинган болаларга тиббий ва ижтимоий ёрдам кўрсатишни ташкил этиш бўйича 2025 — 2030 йилларга мўлжалланган чора-тадбирлар дастурини;

(в) 2025 йил якунига қадар Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги, Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги, Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Ўзбекистон маҳаллалари уюшмаси билан биргаликда онкологик ва гематологик касалликларни ўз ичига олган юқумли бўлмаган касалликларга қарши курашиш бўйича профилактик чора-тадбирлар дастурини.

26. Олий Мажлис палаталарига Олий Мажлис Сенати ва Қонунчилик палатаси, халқ депутатлари маҳаллий кенгашлари мажлисларида тегишли давлат органлари раҳбарларининг мазкур қарорни амалга ошириш доирасида қилинган ишлари тўғрисидаги ҳисоботларини мунтазам эшитиб боришни ташкил этиш тавсия этилсин.

27. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 21 майдаги «Онкологик, гематологик ва иммунологик касалликларга чалинган болаларга тиббий ёрдам кўрсатишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-183-сон қарорига 6-иловага мувофиқ ўзгартириш ва қўшимчалар киритилсин.

28. Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги ва Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси билан биргаликда оммавий ахборот воситаларида мазкур қарорнинг мақсад ва вазифалари, шунингдек, Стратегиянинг амалга оширилиши ва мақсадли кўрсаткичларига эришилишининг бориши кенг ёритилишини таъминласин.

29. Мазкур қарорнинг самарали ижросини ташкил этиш учун шахсий жавобгарлик соғлиқни сақлаш вазири А.А. Худаяров зиммасига юклансин.

30. Қарор ижросини муҳокама қилиб бориш, унинг ижроси учун масъул бўлган ташкилотлар фаолиятини мувофиқлаштириш ва назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазири А.Н. Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрациясининг Ижтимоий ривожланиш департаменти раҳбари О.К. Абдурахманов зиммасига юклансин.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш. МИРЗИЁЕВ

Тошкент ш.,

2025 йил 19 май,

ПҚ-186-сон

Манба:  Lex.uz