Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги ПФ-6079-сонли фармонига асосан аҳолининг репродуктив саломатлигини муҳофаза қилиш ва соғлом оилани шакллантириш юзасидан бир қатор давлат ва жамоат ташкилотлари билан ҳамкорликда тарғибот, ташвиқот ишлари олиб борилмоқда.

Аҳоли орасида, айниқса хотин-қизлар ва никоҳдан ўтувчи ёшлар орасида соғлом оила қуриш, соғлом болалар туғилиши ва тарбиялаш масалалари юзасидан тизимли асосда тушунтириш ишларини ташкил қилиш мақсадида, жойлардаги мутасадди ташкилотлар билан ҳамкорликда ойлик иш режаларига асасан иш ташкил этилди ва ижросини назорат қилиш бўйича амалий тизим яратилди.

Хусусан, бу йўналишда тизимли иш ташкил этиш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида, туман, шаҳарларда ва барча маҳаллаларда Махсус жамоатчилик кенгаши ва ишчи гуруҳлари тузилди.

Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 2 сентябрь куни қабул қилинган "Хотин-қизлар ва эркаклар тенг ҳуқуқ ва имкониятлари кафолатлари тўғрисида"ги қонуни (ЎРҚ- 562-сон) нинг 27-моддасида белгиланганидек, Соғлиқни сақлаш соҳасида хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари.

 Давлат қуйидагиларни кафолатлайди:

• хотин-қизлар ва эркакларнинг соғлиқни сақлаш соҳасидаги ўз ҳуқуқларини амалга оширишга, шу жумладан, малакали тиббий хизмат кўрсатилишига, қулай тиббий хизматлардан фойдаланишга, оилани режалаштиришга ва репродуктив саломатликни ҳимоя қилишга бўлган тенг имкониятларини;
• зарур бўлган ҳолларда, хотин-қизларнинг турли эҳтиёжарини ҳисобга олиб, айниқса, ҳомuладорлик, туғиш даврида ва туғишдан кейинги даврда хотин-қизларга бепул хизматлар кўрсатган, шунингдек ҳомиладорлик ва эмизиш даврида тегишли озиқ-овқат билан таъминлаган ҳолда, соғлиқни сақлаш соҳасидаги стратегия ва дастурларнинг амалга оширилишини;
• тиббий таълим соҳасида репродуктив саломатликни мустаҳкамлашга, жинс бўйича бевосита ва билвосита камситишларнинг олдини олишга қаратилган ташаббусларни қабул қилишни;
• соғлиқни сақлаш соҳасида хотин-қизлар ва эркаклар ўртасидаги тафовутларни ҳисобга олувчи илмий тадқиқотларни ривожлантиришга кумаклашишни.

Шунингдек, Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 11 мартдаги “Фуқароларнинг репродуктив саломатлигини сақлаш тўғрисида” ги Қонунининг 3-моддасида “Фуқароларнинг репродуктив саломатлиги” юзасидан ҳуқуқий тушунтиришлар берилган.

Фуқароларнинг репродуктив саломатлиги инсоннинг жисмоний, ақлий ва ижтимоий жиҳатдан соғломлиги ҳолати бўлиб, бу ҳолат унинг бола туғилишига қодирлигини белгилайдиган репродуктив тизuми, ушбу тизимнинг функциялари, ҳаётий жараёнлари билан боғлиқ бўлади.

Фуқароларнинг репродуктив саломатлигини сақлаш:

• фуқароларнинг репродуктив саломатлиги тўғрисида ишончли ва тўлиқ ахборот олишни;
• ҳомиладорликни сақлаб юришни ва боланинг асоратларсиз ҳамда нуқсонларсиз туғилишини таъминлайдиган, ҳомиладорлик, туғиш ва туғишдан кейинги даврдаги тадбирлар, муолажалар ҳамда хизматларни;
• репродуктив тизим касалликларининг олдини олишни ва уларни даволашни;
• жинсий йўл бuлан ўтадиган касалликларнинг олдини олишни ва уларни даволашни;
• эҳтuмолдаги асоратларнинг ва репродуктив тизим функциялари бузилиши оқибатларининг олдини олишга кўмаклашган ҳолда ҳомиладорликни хавфсиз равишда сунъий тўхтатишни;
• контрацепция усуллари ва улардан фойдаланиш тўғрисида ахборот олишни назарда тутади.

 Шу қонуннинг 10-моддасида «Фуқароларнинг репродуктив ҳуқуқлари» ёритилган.

 Фуқаролар қуйидаги ҳуқуқларга эга:

• хавфсиз ва самарали репродуктив технологиялардан фойдаланган ҳолда ўз фарзандларининг туғилиши хусусида мустақил равишда қарорлар қабул қилиш;
• ўзининг репродуктив саломатлиги тўғрисида ишончли ва тўлиқ ахборот олиш;
• туғилишни тартибга солишнинг хавфсиз усулларидан ва контрацепциядан фойдаланиш;
• тиббий-профилактика хизматларидан фойдаланиш ва соғлиққа хавф солувчи воситалардан, шу жумладан илмий тажрибалар қўлланилишидан ҳимояланиш;
• ўз репродуктив ҳуқуқларини амалга ошириш чоғида тиббий-ижтимоий, шунингдек психологик ёрдам ва ахборот олиш;
• ёрдамчи репродуктив технологиялардан фойдаланиш.

Юридик ва жисмоний шахслар фуқароларнинг ўз репродуктив ҳуқуқларини амалга оширилиши билан боғлиқ ахборотни сир сақлашлари шарт.