Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Хўш, ўзи бу – қандай амалиёт? Мазкур муолажа ҳақида нималарни билиш муҳим? У кимларга мумкин, қандай беморларга тавсия этилмайди?

Шу каби саволларга Республика ихтисослаштирилган оториноларингология ва бош-бўйин касалликлари илмий-амалий тиббиёт маркази директори Улуғбек Ҳасанов жавоб берди.

— Бурун тўсиғи қийшиқлиги – оториноларингологияда энг кўп учрайдиган муаммолардан бири бўлиб, септопластика ушбу хасталикни бартараф этишга қаратилган жарроҳлик амалиёти ҳисобланади, — дейди мутахассис.

 — Шу ўринда буруннинг асосий вазифалари ҳақида қисқача айтиб ўтсак. Ушбу тана аъзоси нафас олиш тизимининг "дарвоза"си бўлиб, у ўпкага кирувчи ҳавони иситиб, тозалайди.

Бурун тўсиғи эса унинг ўнг ёки чап томонини ажратиб турувчи девор бўлиб, тўқималар ва суякдан ташкил топган. Оддий ҳолларда у ўртада бўлиши ва бурун ичидаги ҳавони икки қисмга тақсимлаши лозим. 

Аммо турли сабабларга кўра, бурун тўсиғи бир ёки иккала томонга қийшайиб қолади. Бу эса унинг фаолиятига салбий таъсир этиб, кўп ҳолларда организмда жиддий ўзгаришларни келтириб чиқаради. Жумладан, юрак-қон томир, асаб, нафас олиш ва бошқа тизимлар фаолиятига салбий таъсир кўрсатади.

Бурун тўсиғи қийшиқлиги аҳолининг 94 фоизида учрашига қарамасдан, фақатгина 10-12 фоизида септопластика амалиёти ўтказилади. Бурун тўсиғининг қийшиқлиги кўпинча нафас етишмовчилигига олиб келади. Ҳаво оқими тўғри бўлмагани боис, инсон фақат оғиз орқали нафас олишга мажбур бўлади. Бу эса юз шаклининг ўзгариши, жағнинг нотўғри ўсиши, тишлар қаторининг бузилишига олиб келади.

Шунингдек, бурун тўсиғи қийшиқлиги сабабли хуррак отиш, бурун ва қулоқлар битиши, бош оғриғи, томоқ қуриши, ҳид билишнинг пасайиши, бурун қонаши, уйқу апноэси, нафас олиш органларининг аллергик ва сурункали яллиғланиш касалликлари, тумов ва тез-тез шамоллаш пайдо бўлади.

Ушбу хасталикни болаларда эрта аниқлашга эътибор бериш керак. Чунки уларнинг организми ўсувчи бўлганлиги боис нафас олиш қийинлиги сабабли ривожланадиган гипоксия кўп аъзолар фаолиятига таъсир этади. Шу сабабли бурун тўсиғи кескин қийшайганда жарроҳлик амалиёти ўтказиш талаб этилади. Ҳозирги кунда мазкур муолажани оғриқсиз ва асоратларсиз эндоскопик тизим ёрдамида ўтказиш имкони мавжуд.

Ҳомиладорликни режалаштираётган аёлларга ҳам бурун ва бурун ёндош бўшлиқлари текшируви ўтказилиб, эҳтиёж бўлганда септопластика амалиёти тавсия этилади. Боиси, бу муаммо ҳомилада кислород етишмаслигига ва ҳомиладор аёлда оғир асоратларга олиб келиши мумкин. Бироқ ҳомиладорлик ва ҳайз пайтида ушбу жарроҳлик амалиётини бажариш мумкин эмас.

Операция муваффақиятли ўтиши учун бемор, албатта, унга тўғри тайёргарлик кўриши керак. Яъни, бир нечта тиббий кўриклардан ўтиш, септопластикадан 2 ҳафта олдин қонни суюлтирувчи дори-дармонларни қабул қилишни тўхтатиш, ёмон одатлардан воз кечиш зарур.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги
Матбуот хизмати.