Ҳуқық ҳәм Нызамшылық
Ташкулов Акбар Джурабаевич
Өзбекистан Республикасы әдиллик министри
Соңғы жылларда мәмлекетимизде халықтың ҳуқықый мәдениятын асырыў, халыққа қабыл қылынып атырған нызам ҳүжжетлери ҳәм мәмлекет программаларының мазмун-мәнисин түсиндириў бойынша кең көлемли жумыслар әмелге асырылып атыр.
Қабыл етилген ҳәр бир зәрүрли нызам ҳүжжети бойынша үгит-нәсиятлаў материаллары комплекси (инфографика, слайд, аннотатсия, ролик) таярланып, тараўға жуўапкер болған министрлик ҳәм кеңселерге ҳәм де аймақларға жибериў әмелияты жолға қойылды. Нызам ҳүжжетлерин әпиўайы тәрзде түсиндириў бойынша таярланған видеороликлар жергиликли ҳәм орайлық телеканалларда үзликсиз берип барылып атыр.
Өзбекстан Республикасында нормативлик-ҳуқықый ҳүжжетлердиң жойбарлары кең додаланыўы ушын Интернет тармағында дағаза етиледи.
Интернет тармағында халықтың ҳуқықый саўатлы адамлығы ҳәм мәдениятын асырыўға қаратылған, материаллық жағдайынан қарамастан, барлық халық қатламын бийпул ҳуқықый мәслаҳәт менен тәмийинлеўди нәзерде тутатуғын 5 ҳуқықый портал ислеп шығылды. Исбилерменлер ушын бийпул ҳуқықый мағлыўмат ҳәм мәслаҳәт алатуғын “Адвице ўаор бусинесс” юридикалық порталы жумысқа түсти. Бул исбилерменлик искерлигин әмелге асырыўдан, яғный кәрхананы дизимнен өткериўден тартып токы оны тамамлаўге шекем болған барлық зәрүр мағлыўматларды усыныс етиўши арнаўлы интерактив портал есапланады. Усы система арқалы исбилерменлер өз искерлигиниң ҳәр қандай басқышында дус киятырған мәселеси майданынан оператив түрде бийпул ҳуқықый мәслаҳәт ҳәм мағлыўматлар алыў мүмкиншилигине ие.
Соның менен бирге, халыққа бийпул юридикалық жәрдем көрсетиў системасын жетилистириў мақсетинде “Жардем” мәмлекетлик емес шөлкеми және оның аймақлық бюролары ташкил етилди. 60 та раён (қала ) де искерлик алып баратырған “Жардем” бюролары тәрепинен 12 мыңға жақын сораўларға тиккелей жуўап берилген болса, “Адвице. уз” ҳуқықый информация порталы арқалы 60 миңнен аслам сораўларға онлайн режимде жуўап берилди.
Мүмкиншилиги шекленген, көзи ажиз шахсларға өз ҳуқықларын түсиндириўде оларға қолай болған усылдан пайдаланилди. Халық аралық шөлкемлердиң грант қаржларын тартқан ҳалда көзи ажизлер ушын брайл әлиппесинде “Көзи ажиз адамлардың ҳуқықларына тийисли нормативлик-ҳуқықый ҳүжжетлер комплекси” таярланди. Жыйнақ 2 жилддан ибарат, 2 мың ададда (жәми 4 мың китап ) баспа етилген ҳәм ол жағдайда көзи ажиз адамлардың ҳуқықларына тийисли 29 нызам ҳүжжетлериндеги нормалар жыйнанған.
Пандемия ўақтында пуқаралардың ҳуқықларын қорғаў ҳәм оларға ҳуқықый түсиндирислер бериўдиң заманагөй системалары жаратылды. Атап айтқанда, пуқаралардың ҳуқықый мәслаҳәтке болған зәрүриятын аралықтан тәрзде қандырыў мақсетинде телеграм мессенжеринде ботлар ашылып, олар арқалы пуқаралардың аралықтан турып жибеген сораўларына ҳуқықый түсиндирислер ҳәм мәслаҳәтлар берип барылды.
Өзбекстан Республикасы Президентиниң 2020 жыл 22 июндағы ПФ-6012-санлы Пəрманы менен Инсан ҳуқықлары бойынша Өзбекстан Республикасының Миллий стратегиясы тастыйықланди.
Өзбекстан Республикасы Президентиниң 16.01.2023 жылдағы "Әдил судловга ерисиў мүмкиншиликлерин жəне де кеңейтиў ҳəм суд искерлиги натийжелилигин асырыўға тийисли қосымша илажлар туўрысында" ги ПФ-11-сан Пəрманы менен 2023 - 2026 жылларға арналған суд системасын сапа тəрепинен жаңа басқышқа алып шығыўдың қысқа мүддетли СТРАТЕГИЯСИ тастыйықланди.