O‘zbekiston Respublikasi Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi

Tadbirda Bosh vazir o‘rinbosari — Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Zulayho Maxkamova “Ayol. Tarix. Tamaddun” kitob-albomini taqdim etdi.

“Kitob-albomda ayolning insoniyat sivilizatsiyasi, ma’naviyat, davlatchilik va ijtimoiy taraqqiyotdagi o‘rni yoritilgan. Asarda vatanparvarlik, ma’rifat va ezgulik timsoli bo‘lgan ayollar siymosida tamaddunlar davomiyligi aks etgan. Ayollar nafaqat oilada, balki davlat va jamiyat boshqaruvida ham muhim rol o‘ynagani aniq manbalar asosida ko‘rsatilgan”, — deya qayd etdi Bosh vazir o‘rinbosari o‘z chiqishida.

Asarda o‘zbek ayollarining tarixiy va madaniy hayotdagi o‘rniga alohida e’tibor qaratilgan. Massagetlar malikasi To‘maris, temuriylar davri ijtimoiy-siyosiy hayotida katta rol o‘ynagan Saroymulkxonim, Buxoro hokimasi Qabaj xotun, Qo‘qon xonligini boshqargan Nodirabegim kabi siymo xalq, davlat va madaniyat taraqqiyotida o‘z ta’sirini ko‘rsatgan. Shuningdek, ayollar tomonidan qurilgan madrasalar, vaqf inshootlari va ziyoratgohlar milliy tariximizda ayolning ijtimoiy va ma’naviy salohiyatini namoyon etadi.

Kitob asarining tuzilishi yettita bo‘limdan iborat bo‘lib, har bir bo‘lim ayolning turli qirralari va jamiyatdagi muhim harakatlariga bag‘ishlangan. Birinchi bo‘lim — “Avlodlarni ilhomlantiruvchi onalar”, ayolning tarbiyachi va ilhom manbai sifatidagi roliga e’tibor qaratilgan. Ikkinchi bo‘lim — “Ayollar jasorati”, onalik, vatanparvarlik va qahramonlik timsoli sifatidagi ayol obrazini ochib beradi. Uchinchi bo‘lim — “Muhtasham o‘zlik”, davlat va jamiyatda asosiy rol o‘ynagan 37 nafar tarixiy ayol siymosini taqdim etadi. To‘rtinchi bo‘lim — “Ehtirom”, ayollar nomlari bilan bog‘liq madaniy va diniy meros obektlarini, ularning ahamiyati va tarixiy izini yoritadi. Beshinchi bo‘lim — “Ayollarning tarixiy unvonlari va maqomlari”, turkiy va mintaqaviy qadriyatlar asosida ayolning ijtimoiy va siyosiy mavqeyni aks ettiradi. Oltinchi bo‘lim — “Martaba”, qadimgi tangalarda ayol hukmdorlarning tasvirlari va ularning davlat boshqaruvidagi mavqeyi haqida ma’lumot beradi. Yettinchi bo‘lim — “Ayollar haq-huquqlari va nikoh shartnomasi”, avvalo “Avesto” va Islom qonunchiligida aks etgan huquqiy asoslar, shuningdek, voqifalar (vaqf)  misollar orqali ayollarning ijtimoiy, madaniy va iqtisodiy faoligi ochib berilgan.

Asar ayol obrazini tamaddun yaratuvchisi, ma’naviyat va taraqqiyot manbai, jamiyatning intellektual va ma’rifiy salohiyatini shakllantiruvchi kuch sifatida namoyon etadi. Bu yondashuv zamonaviy gender siyosatining ilmiy va ma’naviy asoslarini ochib beradi.

Shuningdek, kitob xotin-qizlarda tashabbuskorlik, aql-zakovot va ijtimoiy faollik fazilatlarini tarbiyalashda, mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotida faol ishtirok etishga hamda zamonaviy xavf-xatarlarga qarshi kurashishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Mazkur nashr ilmiy, amaliy va ijtimoiy nuqtayi nazardan alohida ahamiyatga ega bo‘lib, ayollarning tarixiy va zamonaviy o‘rnini keng auditoriyaga yetarli darajada taqdim etadi. Kitobning ikkinchi qismi davrlarga mos tarzda ilmiy manbalarni o‘rganish asosida davom ettirilishi rejalashtirilgan.