Марказий Осиё мамлакатлари ва ЙХҲТ экология вазирлари вазирлари атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилдилар

Тадбирда Туркманистон атроф-муҳитни муҳофаза қилиш вазири Ч.Бабаниёзов, Қозоғистон Республикаси Экология ва табиат ресурслари вазири ўринбосари Н.Шарбиев, Қирғизистон Республикаси табиат ресурслари, экология ва техник назорат вазири М.Турғунбоев, Тожикистон Республикаси Ҳукумати ҳузуридаги Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитаси раиси Б. Шерализода, Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазири А. Абдуҳакимов, шунингдек, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш вазирликлари ва идораларининг бошқа вакиллари, ЙХҲТнинг Марказий Осиёдаги ваколатхоналари раҳбарлари иштирок этди.

Олий даражадаги учрашувда ЙХҲТ ва Марказий Осиё ўртасидаги ташкилот ваколатига кирувчи атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва хавфсизликка оид кенг кўламли масалалар бўйича ҳамкорлик муҳокама қилинди. Буларга трансчегаравий сув ресурсларини бошқариш, энергия хавфсизлиги, иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиш ва мослашиш, табиий офатлар хавфини камайтириш, атроф-муҳитни бошқариш, шунингдек, гендер тенглиги ҳамда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгаришида аёлларнинг мазмунли иштирокини рағбатлантириш киради.

Тадбир давомида вазирлар томонидан қатор таклиф ва ташаббуслар илгари сурилди. Хусусан, Н.Шарбиев 2026 йилда Қозоғистонда иқлим бўйича ҳаракатлар бўйича қўшма ёндашувларни ишлаб чиқиш учун минтақавий экологик саммит ўтказиш ташаббусини илгари сурди. М.Турғунбоев COP-29 доирасида тоғли мамлакатлар гуруҳини тузиш ва гендер масалалари бўйича қўшма тадбир ташкил этишни таклиф қилди. Б.Шерализода йиғилганларга Тожикистон ташаббуси билан 2025 йил “Халқаро музликларни сақлаш йили” деб эълон қилингани, шунингдек,  асраш халқаро траст фонди ташкил этилгани ҳақида маълумот берди ва халқаро донорларни бунга ҳисса қўшишга чақирди. Ч.Бабаниёзов эса Иқлим технологиялари минтақавий маркази ташаббуси ҳақида маълум қилди ва ЙХҲТнинг иқлимга чидамли технологиялар бўйича форумини ўтказиш таклифини илгари сурди.

Ўз навбатида Азиз Абдуҳакимов минтақавий иқлим мониторинги маркази ҳамда чанг ва қум бўронлари бўйича минтақавий платформани ташкил этиш, Марказий Осиёни энг юқори даражага кўтариш учун Global Gateway дастури доирасида яқин ҳамкорлик, Ўзбекистонда ташкил этилган Марказий Осиё атроф-муҳит ва иқлим ўзгаришини ўрганиш университети (“Green University”) негизида магистратура ёки докторантурада ўқиш учун энг кўзга кўринган номзодлар учун ЙХҲТнинг махсус стипендиясини таъсис этиш, ЙТТБ билан ҳамкорликда ташкил этилаётган Марказий Осиё учун кўп шериклик махсус экологик жамғармаси фаолиятида ЙХҲТнинг иштироки каби қатор ташаббусларни илгари сурди.

ЙХҲТ Бош котиби Хелга Мария Шмид ўз нутқида Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотининг Марказий Осиё давлатлари билан ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйиш муҳимлигини таъкидлади. Хусусан, у ҳамкорликнинг бир қатор йўналишларини, жумладан, иқлимга чидамли энергияга ўтиш, экологик офатлар хавфини камайтириш учун жавобгарлик даражасини кучайтириш, сув хавфсизлиги, иқлим ўзгариши ва Марказий Осиёнинг тоғли ҳудудларида хавфсизлик режасини амалга ошириш ва иқлим бўйича музокараларда ҳамда экологик сиёсат қарорларини қабул қилишда аёллар имкониятларини кенгайтиришни қайд этди. 2024 йилда Озарбайжоннинг Боку шаҳрида бўлиб ўтадиган БМТнинг Иқлим ўзгариши бўйича доиравий конвенцияси 29-томонлар конференциясида (COP-29) “Аёллар ва сув ресурслари” мавзусида форум ўтказиш ва “Марказий Осиё аёллари” павилёнини очиш таклиф этилди.

Туркманистонга ташриф доирасида Ўзбекистон делегацияси Афғонистон товарлари ва хизматлари кўргазмасининг очилишида, Туркманистон-Афғонистон бизнес форумида ҳам иштирок этди.

Ташриф якунлари бўйича ЙХҲТ билан атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши масалалари бўйича ҳамкорликни кучайтириш ҳамда БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича доиравий конвенцияси иштирокчилари конференцияси ва унинг ёрдамчи органлари тадбирларида иштирок этиш учун Марказий Осиё музокаралар гуруҳини тузиш масаласини илгари суриш режалаштирилган. Бу тадбирлар минтақа имкониятларини халқаро майдонда намойиш этиш самарадорлиги ва халқаро музокараларнинг потенциал натижаларини максимал даражада оширади.