Гендер тенгликни таъминлаш ва муносиб меҳнат шароитларини яратиш бўйича Ўзбекистон тажрибаси халқаро стандарлар асосида такомиллаштирилади

Анжуманда Олий Мажлис Сенати Раиси Танзила Нарбаева, Халқаро меҳнат ташкилотининг Шарқий Европа ва Марказий Осиё бўйича минтақавий бюроси директори Ольга Кулаева, халқаро ташкилотлар ҳамда хорижий давлатларнинг 100 дан ортиқ соҳа мутахассисалри, экспертлари, Ўзбекистондаги дипломатик ваколатхоналар раҳбарлари, мутасадди вазирлик ва идоралар вакиллари иштирок этди.

Тадбирда Сенат Раиси гендер сиёсати жамият ва давлат тараққиётининг таянч омилига айланганини, “гендер ва тараққиёт”, “гендер мувозанати”, “хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётдаги ўрни” каби тушунчалар давлатимиз дастурий ҳужжатлари ва ҳар қандай ҳуқуқий ҳужжатни ишлаб чиқишда ўз ифодасини топаётганини таъкидлаб ўтди.

– Қонун ҳужжатларининг мажбурий гендер-ҳуқуқий экспертизасини жорий этиш ва гендер аудити институтини ташкил этиш гендер тенгликни таъминлаш йўлидаги муҳим қадамдир. Бундан ташқари, гендер дискриминациясининг олдини олиш, гендер стереотипларига қарши курашиш ва муносиб меҳнат шароитларини яратиш бу борадаги давлат сиёсатининг асосий йўналишларидан бирига айланди. Бироқ эришилган муваффақиятлар билан бир қаторда хотин-қизларнинг меҳнат, ижтимоий ва бошқа ҳуқуқларини таъминлаш, уларнинг иқтисодий фаоллигини кенгайтириш ва касбий маҳоратини ошириш борасида ҳали кўп ишлар қилишимиз керак – дея, қайд этди Сенат Раиси.

Анжуман иштирокчилари томонидан қайд этилганидек, 2030 йилга қадар Ўзбекистонда гендер тенгликка эришиш стратегиясининг қабул қилиниши бу борадаги ишларни тизимли, муайян мақсадга йўналтирилган ҳолда амалга оширишга имкон яратмоқда.

Хусусан, гендер тенгликни таъминлаш соҳасида халқаро стандартлар асосида миллий қонунчиликни такомиллаштиришга алоҳида эътибор қаратилди. Сўнги йилларда соҳага оид 40 дан ортиқ қонунчилик ҳужжатлари ва муҳим концептуал ҳужжатлар қабул қилинди.

Мазкур ҳужжатлар доирасида хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар яратилиши, аёлларнинг давлат ва жамият бошқарувидаги ўрнининг мустаҳкамланиши, уларнинг таълим олишлари, касб-ҳунар ўрганишлари учун зарур шароит яратилганлиги, бандлигини таъминлаш, муносиб меҳнат шароитларини яратиш ҳамда аёлларнинг иқтисодий ҳаётдаги фаоллигини ошириш, турли тазйиқ ва зўравонликлардан ҳимоя қилиш борасида муҳим чоралар кўрилаётганлиги иштирокчилар томонидан алоҳида қайд этилди.

Бугунги кунда соғлиқни сақлаш ва таълим соҳасида банд бўлган аҳоли ўртасида хотин-қизлар улуши 77 фоизни, иқтисоддиёт ва саноат соҳасида 46 фоизни ташкил этмоқда, 2 минг нафарга яқин хотин-қизлар давлат ва жамоат ташкилотларида раҳбарлик лавозимларида фаолият юритмоқда.

Хотин-қизларнинг таълим олишлари учун имкониятларнинг кенгайтирилиши натижасида олий таълим муассасаларида таълим олаётган хотин-қизлар сони 6 баробарга кўпайди, хусусан, бакалавр йўналишида ўқиётган хотин-қизлар улуши 38 фоиздан 49 фоизга, магистратура босқичида ўқиётганлар эса 37 фоиздан 50 фоизга ортганлиги қайд этилди.

Шунингдек, халқаро экспертлар томонидан мамлакатимизда меҳнат муносабатлари тизими тубдан ислоҳ қилинганлиги ҳамда мажбурий меҳнатга барҳам берилгани, муносиб меҳнат принциплари доирасида аҳолининг бандлигини таъминлаш масалаларига алоҳида эътибор қаратилаётганлиги юқори баҳоланди.

Бу борада Халқаро меҳнат ташкилоти билан ҳамкорликда қабул қилинган Ўзбекистонда муносиб меҳнат бўйича 2021-2025 йилларга мўлжалланган дастур, меҳнат соҳасидаги ҳамда ишлаб чиқариш ва техник йўналишлардаги халқаро стандартларни мамлакат иқтисодиётига кенг тадбиқ этиш бўйича кўрилаётган чоралар муҳим ўрин тутмоқда.

Тадбирда Халқаро меҳнат ташкилотининг Шарқий Европа ва Марказий Осиё мамлакатлари бўйича бюроси директори О.Кулаева, қатор халқаро ташкилотларнинг мутахассислари ҳамда хорижий мамлакатларнинг Ўзбекистондаги дипломатик ваколатхоналари вакиллари маъруза билан иштирок этишди.

Тадбир якунлари бўйича халқаро конференция иштирокчиларининг гендер тенгликни таъминлаш, муносиб меҳнат принципларини кенг тадбиқ этиш бўйича тавсиялари ишлаб чиқилди.

Унда, гендер тенгликни таъминлаш, хотин-қизларнинг ижтимоий-иқтисодий, сиёсий фаоллигини ошириш, ижтимоий ҳимоясини кучайтириш ҳамда тазйиқлардан ҳимоялаш, хотин-қизларнинг таълим олишлари тиббий хизматлардан тенг фойдаланиши, улар учун хавфсиз ва муносиб меҳант шароитларини яратиш, меҳнат учун муносиб ҳақ тўлаш ва норасмий бандликни қисқартириш ҳамда ушбу йўналишдаги халқаро стандартларни тадбиқ этиш ишларини тизимли давом эттириш бўйича аниқ вазифлар белгилаб олинди.