Agentlik vazifa va funksiyalari
Chiqindilarni boshqarish agentligining vazifa va finksiyalari
Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2025 yil 16 oktyabr kuni "O‘zbekiston Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzuridagi Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi qarori qabul qilindi.
Agentlikni tashkil etish O‘zbekiston Prezidentining "Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohalarida ochiqlikni ta’minlash hamda boshqarish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida" 2024 yil 26 sentyabrdagi 149-sonli Farmoniga muvofiq amalga oshirildi.
Hujjatda, jumladan, O‘zbekiston Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzuridagi Sanitar tozalash ishlarini tashkil etish respublika markazi negizida amaldagi shtat birliklarini saqlab qolgan holda O‘zbekiston Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzurida davlat muassasasi shaklida Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligi tashkil etilishi ko‘zda tutilgandi.
Hukumat qarori nizomida Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligining maqomi, asosiy vazifalari, funksiyalari, huquqlari, javobgarligi, uning rahbarlari funksional majburiyatlari va javobgarligi, shuningdek, faoliyatini tashkil etish tartibi ko‘rsatib o‘tilgan.
Agentlik chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish sohasida yagona me’yorlar va standartlarni ishlab chiqishda, sinovdan o‘tkazishda va amaliyotga tatbiq etishda, ushbu yo‘nalishdagi faoliyatni muvofiqlashtirishda hamda chiqindilarni boshqarish sohasiga taalluqli davlat mulkini boshqarishda mas’ul davlat organi hisoblanadi.
Idoraning qisqartirilgan nomi – Chiqindilarni boshqarish agentligi.
Agentlikning tuzilmasiga markaziy apparat, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligi, viloyatlar hamda Toshkent shahri chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish boshqarmalari, shuningdek, agentlikka bevosita bo‘ysunadigan "Chiqindi poligonlarini boshqarish direksiyasi", "Toza hudud", "Maxsustrans" va "Maroqand obod" davlat muassasalari kiradi.
Agentlikning asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi:
- chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish sohasida yagona me’yorlar, normativlar va standartlarni ishlab chiqish, sinovdan o‘tkazish va amaliyotga tatbiq etish;
- chiqindilarni boshqarish sohasida faoliyatni muvofiqlashtirish;
- chiqindilarni boshqarish sohasida qonunchilik hujjatlarini takomillashtirish, respublika dasturlari va hududiy dasturlar bo‘yicha takliflarni ishlab chiqish;
- chiqindilar hosil bo‘lishining normativlarini belgilashda hamda chiqindilarni joylashtirish ob’ektlarini tashkil etishda ishtirok etish;
- qattiq maishiy chiqindilarni olib chiqib ketganlik uchun jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan majburiy to‘lovlarni to‘lash va hisobini yuritishning yagona elektron tizimi uzluksiz faoliyatini ta’minlash;
- respublikada maishiy, qurilish, suyuq, zaharli-kimyoviy, tibbiyot va elektron chiqindilarni boshqarish sohasini takomillashtirish, shuningdek, ularni qayta ishlash va utilizatsiya qilishning zamonaviy usullarini tatbiq qilish hamda "nol chiqindi" tamoyilini joriy etishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish;
- respublikada chiqindilarni saralash, qayta ishlash natijasida energiya resurslari, xomashyo va materiallarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish orqali sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish chora-tadbirlarining ishlab chiqilishini va amalga oshirilishini tashkil etish;
- chiqindilarni to‘plash, saralash, zararsizlantirish, qayta ishlash, yoqish, utilizatsiya qilish va ularni yo‘q qilish bo‘yicha chiqindi poligonlari hududida ekosanoat zonalarini tashkil etish choralarini ko‘rish;
- chiqindilarni boshqarish sohasiga xalqaro moliya institutlari, xorijiy hukumat moliya tashkilotlarining kredit, grant, xorijiy va mahalliy investorlarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiya mablag‘larini jalb qilish, loyiha hujjatlarini ishlab chiqish va ularning amalga oshirilishini tashkil etish;
- maishiy chiqindilarni to‘plash va olib chiqib ketish, ularni qayta yuklash stansiyasi, chiqindilarni yoqish yoki qayta ishlash zavodi yoxud ekosanoat zonasiga topshirish, joylashtirish xizmatlari uchun ishlab chiqilgan tariflarning asoslantirilganini o‘rganish;
- chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish sohasiga xususiy sektorni keng jalb qilish, davlat-xususiy sheriklik bitimlarini amalga oshirishda ishtirok etish;
- qattiq maishiy chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish bo‘yicha sanitar tozalash korxonalari, tadbirkorlik sub’ektlari faoliyatini monitoring qilish, ular faoliyatidagi muammo va kamchiliklarni bartaraf etish choralarini ko‘rish hamda ular faoliyatining asosiy samaradorlik ko‘rsatkichlarini Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimliklari bilan birgalikda baholab borish;
- chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish sohasini raqamlashtirish, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish.
Agentlikka berilgan huquqlar esa quyidagilardir:
- respublika va mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari hamda boshqa tashkilotlardan agentlik vakolatiga kiradigan masalalarni hal etish uchun zarur bo‘ladigan ma’lumotlarni belgilangan tartibda so‘rab olish;
- o‘z vakolatlari doirasida xalqaro va xorijiy tashkilotlar bilan hamkorlik qilish, qo‘shma dasturlarni amalga oshirishni tashkil etish va muvofiqlashtirish;
- agentlikka yuklangan vazifalar va funksiyalarni bajarish doirasida Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligining Ekologiya jamg‘armasi yoki qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan xalqaro va xorijiy tashkilotlarning konsulvtant va ekspertlarini belgilangan tartibda jalb qilish;
- Ekologiya jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan, shuningdek, byudjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan xalqaro e’tirof etilgan reyting tashkilotlari bilan chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish
bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish uchun davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonunchilik hujjatlariga muvofiq shartnomalar tuzish; - chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish tizimini moliyalashtirishga zarur sarf-xarajatlar bo‘yicha takliflarni shakllantirish, shuningdek, zaruratga ko‘ra, xorijiy kreditlar, grantlar va boshqa mablag‘larni jalb qilish;
- agentlikning hududiy bo‘linmalari va tizim tashkilotlari rahbarlari tomonidan qonunchilik hujjatlari buzilgan holda qabul qilingan buyruqlarning amal qilishini to‘xtatib turish va bekor qilish;
- agentlikda chiqindilarni boshqarish va sirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha takliflarni ko‘rib chiqish uchun yetakchi olimlar, yuqori malakali professor-o‘qituvchilar va mutaxassislar, turli idoralar vakillaridan iborat tarkibda haq to‘lanmaydigan ilmiy-metodik va jamoatchilik kengashlarini tashkil etish;
- o‘z vakolatlari doirasida konferensiyalar, seminarlar, simpoziumlar, ko‘rgazmalar, yarmarkalar o‘tkazish, shuningdek, boshqa tashkilotlar tomonidan tashkil etiladigan tadbirlarda ishtirok etish;
- chiqindilarni boshqarish sohasida mukofotlar va faxriy yorliqlar, ko‘krak nishonlarini ta’sis etish, ular bilan sohadagi ilg‘or xodimlarni mukofotlash bo‘yicha belgilangan tartibda taklif kiritish;
- agentlik hududiy bo‘linmalari va tizim tashkilotlariga tegishli davlat ko‘chmas mulkini o‘z tuzilmasidagi bir tashkilotdan boshqa biriga Davlat aktivlarini boshqarish agentligi va Vazirlik bilan kelishgan holda operativ boshqaruv huquqi asosida o‘tkazish;
- tashkiliy-huquqiy shaklidan qat’i nazar, sanitar tozalash korxonalari faoliyatini belgilangan tartibda, vakolat doirasida o‘rganish va boshqalar.
O‘z navbatida, agentlikka O‘zbekiston Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadigan va lavozimidan ozod etiladigan direktor rahbarlik qiladi.
Agentlik direktori Prezident bilan kelishilgan holda Vazirlar Mahkamasi tomonidan lavozimga tayinlanadigan va lavozimidan ozod etiladigan bir nafar o‘rinbosarga ega bo‘ladi.