“O‘zbek tili bayrami kunini belgilash to‘g‘risida”gi Qonun qabul qilingan kun
2024-04-10 / Voqealar taqvimi
Aslida 1989-yildan boshlab 21-oktabrni o‘ziga xos ravishda til bayrami sifatida nishonlab qilib kelganmiz, ammo 2020-yildan eʼtiboran 21-oktabr rasman O‘zbek tili bayrami kuni etib belgilandi.
Wikipedia maʼlumotlarida ham ona tilimiz 1989-yil 21-oktabr kuni 178 mamlakatning rasmiy tillari qatoriga qo‘shilgani qayd etilgan. Bugun ana shu saʼy harakatlar natijasida dunyoda 60 millionga yaqin (baʼzi manbalarda 50 million) odam o‘zbek tilida so‘zlashmoqda.
Shu ma’noda 2020-yil 10-aprelni o‘zbek tili rivoji, ravnaqi, kelajagi, rivojlanishi hamda yanada takomillashishi uchun 1989-yil 21-oktabrga tenglashtirish mumkindek. Chunki ushbu ikki sana o‘zbek tili “hayoti”da alohida ahamiyat kasb etadi.
Davlat tiliga e’tibor ko‘rsatishda muhtaram Prezidentimiz alohida o‘rnak ko‘rsatdi. Ya’ni, 2020-yil BMT Bosh Assambleyasining onlayn tarzda o‘tkazilgan 75-sessiyasida, 2023-yil bo‘lib o‘tgan 78-sessiyasida hamda qator xalqaro darajadagi uchrashuvlarda o‘zbek tilida nutq so‘zlagani ona tilimizning xalqaro maydondagi nufuzini yanada oshirishga xizmat qildi.
So‘nggi yillarda o‘zbek tilining nufuzi va obro‘sini yana-da oshirishga maqsadida qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlar:
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 21-oktabrdagi PF–5850-son Farmoni;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Mamlakatimizda o‘zbek tilini yanada rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 20-oktabrdagi PF–6084-son Farmoni;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligiga qabul qilishda davlat tilini bilish darajasini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 2020-yil 28-sentabrdagi 592-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini lingvistik ekspertizadan o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 2021-yil 28-oktabrdagi 662-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga bosqichma-bosqich to‘liq o‘tishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2021-yil 10-fevraldagi 61-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligiga qabul qilishda davlat tilini bilish darajasini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 2020-yil 28-sentabrdagi 592-son qaroriga o‘zgartirishlar va qo‘shimcha kiritish to‘g‘risida” 2023-yil 14-avgustdagi 368-son qarori.