Коррупсия ҳар қандай жамият тараққиётига жиддий тўсиқ бўлиб, иқтисодий ўсишни секинлаштиради, давлат бошқарувига бўлган ишончни сусайтиради ҳамда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларига путур етказади. Шу боис коррупсияга қарши курашиш масаласи бугунги кунда давлат сиёсати даражасига кўтарилиб, изчил ва тизимли ислоҳотлар амалга оширилмоқда.

Ўзбекистонда ҳам коррупсияга қарши курашиш соҳасида сўнгги йилларда кенг кўламли ҳуқуқий, институционал ва амалий чора-тадбирлар жорий этилиб, мазкур иллатга нисбатан муросасиз муносабат шакллантирилмоқда.

Ҳуқуқий асосларни мустаҳкамлаш

Коррупсияга қарши курашиш соҳасидаги ислоҳотларнинг муҳим йўналишларидан бири — мустаҳкам ҳуқуқий базани яратишдир. Бу борада «Коррупсияга қарши курашиш тўғрисида»ги қонун қабул қилиниб, коррупсия тушунчаси, унинг шакллари, унга қарши курашишнинг асосий принсиплари ва субъэктлари аниқ белгилаб берилди.

Қонунга мувофиқ, давлат органлари ва ташкилотлари фаолиятида очиқлик, шаффофлик, ҳисобдорлик ва қонун устуворлиги тамойиллари таъминланиши шарт этиб белгиланди. Шунингдек, манфаатлар тўқнашувининг олдини олиш, давлат хизматчиларининг одоб-ахлоқ қоидаларига риоя этиш каби талаблар ҳам қонун даражасида мустаҳкамланди.

Институционал ислоҳотлар

Коррупсияга қарши курашишда самарали институционал тизимни шакллантириш муҳим аҳамиятга эга. Шу мақсадда махсус ваколатли органлар фаолияти йўлга қўйилиб, уларнинг вазифа ва ваколатлари аниқ белгилаб берилди.

Ушбу органлар коррупсиянинг олдини олиш, таҳлил қилиш, хавф-хатарларни аниқлаш ҳамда давлат органлари фаолиятида коррупсиявий омилларни бартараф этиш бўйича тизимли ишлар олиб бормоқда. Бундан ташқари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар билан ҳамкорликда коррупсияга оид жиноятларни аниқлаш ва уларга қонун доирасида қатъий чора кўриш амалиёти кучайтирилди.

Давлат бошқарувида шаффофлик ва рақамлаштириш

Коррупсияга қарши курашишда энг самарали усуллардан бири — инсон омилини камайтириш ҳисобланади. Шу боис давлат хизматларини рақамлаштириш, электрон платформалар орқали хизмат кўрсатиш тизимини жорий этиш ислоҳотларнинг устувор йўналишларидан бирига айланди.

Электрон давлат хизматлари орқали ариза топшириш, рухсатномалар олиш ва турли маълумотларни қабул қилиш жараёнларининг соддалаштирилиши фуқаролар ва тадбиркорлар учун қулайлик яратиш билан бирга, коррупсиявий ҳолатлар келиб чиқиш эҳтимолини кескин камайтирмоқда.

Жамоатчилик назорати ва очиқлик

Коррупсияга қарши самарали курашишда фақат давлат органларининг ўзи етарли эмас. Бу жараёнда фуқаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситалари ва кенг жамоатчиликнинг фаол иштироки муҳим аҳамият касб этади.

Шу мақсадда давлат органлари фаолиятининг очиқлигини таъминлаш, жамоатчилик назорати механизмларини кучайтириш ҳамда аҳолининг коррупсия ҳақида хабар бериш имкониятларини кенгайтириш бўйича чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Мурожаатлар билан ишлаш тизими такомиллаштирилиб, ҳар бир хабар тегишли тартибда кўриб чиқилиши таъминланмоқда.

Коррупсияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш

Ислоҳотларнинг яна бир муҳим йўналиши — жамиятда коррупсияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантиришдир. Бу борада аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини ошириш, таълим муассасаларида ҳалоллик ва адолат ғояларини тарғиб қилишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Оммавий ахборот воситалари орқали коррупсиянинг салбий оқибатлари кенг ёритилиб, ҳалол меҳнат ва қонунга итоат қилиш қадрият сифатида тарғиб этилмоқда.

Хулоса қилиб айтганда, коррупсияга қарши курашиш соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар давлат ва жамият ҳаётининг барча жабҳаларини қамраб олган ҳолда изчил давом этмоқда. Мустаҳкам ҳуқуқий асос, самарали институционал тизим, давлат бошқарувида шаффофлик, жамоатчилик назорати ва аҳолининг фаол иштироки коррупсияга қарши курашишда муҳим омиллар ҳисобланади.

Мазкур ислоҳотлар натижасида жамиятда қонун устуворлиги, адолат ва ҳалоллик тамойиллари янада мустаҳкамланиб, барқарор тараққиёт учун мустаҳкам замин яратилмоқда.

              Мирзакулов Фарход Мусурмонқулович,

                                   Жиноят ишлари бўйича Узун туман суди раиси