Ўзбекистон Республикаси Энергетика вазирлиги

Ассалому алайкум, ҳурматли юртдошлар.

Барчангизни аввало халқимизга хос меҳр-мурувват, бағрикенглик ҳамда саховат ифодаси бўлиб келган улуғ ва муборак айём – Рамазон ҳайити билан самимий табриклашга ижозат бергайсиз.

Бугун аҳоли ва иқтисодиёт тармоқларини ёқилғи-энергия ресурслари билан таъминлаш бўйича кўрилаётган чора-тадбирлар, амалга оширилган ва режалаштирилган ишлар ҳамда энергия ресурсларини иқтисод қилиш, истеъмол самарадорлигини ошириш ва улардан оқилона фойдаланиш чора-тадбирлари ҳақида маълумот берамиз.

Энергетика соҳасида 2024 йилда умумий қуввати 2 минг 787,9 мегаваттга тенг бўлган электр станциялар ишга туширилди. Шундан қуёш фотоэлектр станциялари қуввати 1000 мегаваттни, шамол электр станциялари қуввати 800 мегаваттни, иссиқлик электр станциялари қуввати 965,2 мегаваттни ҳамда гидроэлектр станциялар қуввати 22,7 мегаваттни ташкил этди.

2024 йилда юртимиздаги қуёш ва шамол электр станциялари томонидан 4 миллиард 860,5 млн киловатт⋅соат электр энергияси ишлаб чиқарилди. Мазкур ҳажмдаги электр энергияси 2 миллиондан зиёд хонадоннинг бир йиллик ижтимоий нормасини ташкил қилади.

Бунинг натижасида 1 миллиард 470 млн куб метр табиий газ тежалишига эришилди, атмосферага 2 миллион 40 минг тонна зарарли газлар чиқишининг олди олинди.

“Қуёшли хонадон” дастури орқали 2024 йилда хонадонига қуёш панели ўрнатган жами 10 минг 826 нафар фуқарога давлатга сотган 12 млн 182 минг кВт⋅соат электр энергияси учун 12 млрд 182 млн сўм тўлаб берилди. Яъни, ушбу маблағлар Давлат солиқ қўмитасининг “Солиқ” мобиль иловаси орқали юқоридаги фуқароларнинг банк пластик карталарига ўтказиб берилган.

2024 йилда республикамизда 81,5 миллиард киловатт⋅соат электр энергияси ишлаб чиқарилди. Ўтган йилда электр энергияси ишлаб чиқариш ҳажми 2016 йилдагига нисбатан 22,5 млрд киловатт⋅соат ёки 38 фоиз кўпни ташкил этди.

Шундан истеъмолчиларга 67,5 миллиард киловатт⋅соат электр энергияси етказиб берилди. Бу эса 2016 йилдагига нисбатан 21,8 млрд киловатт⋅соат ёки 48 фоиз кўп электр энергияси етказиб берилди, деганидир.

Ушбу ишлар 2025 йилда ҳам изчил давом эттирилади. Хусусан, жами қуввати 4,5 гигаваттга тенг бўлган йирик қувватли қуёш ва шамол электр станцияларини ишга тушириш, қуввати 785 мегаватт бўлган қуёш панелларини ўрнатиш, қуввати 225 мегаватт бўлган гидроэлектр станцияларини барпо этиш ва 1 минг 782 мегаватт⋅соат электр энергиясини сақлаш тизимларини ишга тушириш режалаштирилган.

Юқорида таъкидлаганимиздек, юртимизда ишлаб чиқариш ҳажмлари кескин ошириб борилади. Бироқ ушбу ресурслар ҳажмини қанчалик оширмайлик, улардан самарали ва тежамкорлик билан фойдаланмасак, таъминот барқарорлигига салбий таъсир қилиши мумкин. Шу боис энергия ресурсларидан самарали фойдаланиш долзарб масала ҳисобланиб, бу борада тизимли ишлар амалга оширилади.

Масалан, энергия ресурсларининг энг кўп сарфи, аввало, иқтисодиёт тармоқларига тўғри келади. Эски даврларда қурилган заводлар экология ва энергия самарадорлик талабларига жавоб бермаган. Йиллар давомида модернизацияга етарли эътибор қаратилмаган. Баъзи жойларда электр ва газ кунлаб бўлмаган. Саноат корхоналарида истеъмол ҳамда йўқотишлар кўп бўлган.

Шу боис сўнгги йилларда иқтисодиёт соҳалари энергия самарадорлик жиҳатидан янгиланмоқда. Йирик корхоналар ва энергетика тармоқлари кесимида алоҳида дастур амалга оширилмоқда.

2030 йилга бориб, мамлакатимиз аҳолиси 41 миллион нафарга етиши, иқтисодиёт 2 карра ўсиши кутиляпти. Бу энергия ресурсларига бўлган талабни ҳозиргидан 1,5 карра оширади. Шунинг учун янги лойиҳаларни ишга тушириб, қувватни кўпайтириш билан бирга энергияни тежаш чораларини ҳам ҳозирдан кўриб бориш зарур.

Бунинг учун янги лойиҳа қилиб, ишлаб чиқаришни кўпайтиришни ўзи билан чекланиб қолмасдан, энергия тежамкорлик ва самарадорлик масаласида жуда қаттиқ ишлаш керак. 2025 йилда 4,4 миллиард куб метр газ ва 6 миллиард киловатт·соат электрни иқтисод қилиш бўйича режа олиняпти.

Президентимиз кўрсатмасига мувофиқ, ўтган йилги тажрибани давом эттириб, жойларда энергияни тежаш имкониятлари олимлар иштирокида илмий асосда ўрганилмоқда. Хусусан, Самарқанд, Сирдарё ва Жиззахдаги ўрганишларда 870 миллион киловатт·соат электр энергияси ва 420 миллион куб метр газни иқтисод қилишнинг янги имкониятлари аниқланди. Масалан, бу вилоятлардаги кичик ва ўрта саноат корхоналарида 35 мингга яқин эскирган ускуналарни тежамкорига алмаштириб, йилига 385 миллион киловатт·соат электр энергияси ва 50 миллион куб метр газни тежаш мумкин.

Қолаверса, туман ва маҳаллаларда энергияни иқтисод қилиш бўйича мавжуд имкониятлардан унумли фойдаланиш бўйича режалар ишлаб чиқилган. Хусусан, 300 та маҳаллада 100 мегаваттли кичик қуёш станциялари барпо қилиб, шу йилнинг ўзида 45 миллион куб метр газ тежаса бўлади. Бундан ташқари, канал ва сойларда қуриладиган мингдан зиёд микро ГЭСлар ҳисобига қўшимча 175 миллион киловатт·соат электр ишлаб чиқариш ва 40 миллион куб метр табиий газни тежаш мақсад қилинган.

Кўчаларни ёритишга ҳам қуёш панелли чироқларни ўрнатиш орқали йилига 100 миллион киловатт·соат электр энергиясини сарфлаш ҳамда истеъмолни 2 карра камайтириш режалаштирилган.

Шу каби имкониятлар ҳисобидан бу йил 1,1 миллиард куб метр табиий газ ва 2,6 миллиард киловатт·соат электр энергиясини иқтисод қилиш кўзда тутилмоқда.

Айтиш жоизки, муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев 26 март куни энергия ресурсларини иқтисод қилиш, истеъмол самарадорлигини ошириш ҳамда улардан оқилона фойдаланиш чора-тадбирлари бўйича ўтказган йиғилишда ҳам бу вазифаларни яна бир карра қайд этиб ўтдилар. Биринчи навбатда, йирик саноат корхоналарида замонавий тежамкор ускуналар ўрнатиш, энергия исрофини камайтириш зарурлиги алоҳида таъкидланди. Ҳукуматга бу соҳада янгича ижро ва назорат тизимида ишлаш топширилди.

Ишхоналар ва уй-жойларда энергияни тежаш маданиятини ошириш ҳам жуда муҳим. Электр ва газни беҳудага ёқиб қўймаслик, қуёш панеллари ҳамда бошқа муқобил манбалардан фойдаланиш ҳам анча ҳажмни тежайди.

Фарғона водийси вилоятларида аҳоли зич жойлашганини ҳисобга олиб, уларни энергия билан таъминлашда алоҳида ёндашув ишлаб чиқиш вазифаси қўйилди. Бу тажриба босқичма-босқич бошқа ҳудудларда ҳам жорий этилиши кўзда тутилмоқда.

Брифинг якунида муқаддас Рамазон ҳайити арафасида сизларга яна бир хушхабарни етказиш менга катта қувонч бағишлаяпти. Бугун муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев аҳоли, иқтисодиёт тармоқлари ва тадбиркорлик субъектларини ёқилғи-энергетика ресурслари билан ишончли тарзда таъминлаш, шунингдек, аҳоли ҳамда тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш мақсадида Вазирлар Маҳкамасига электр энергияси ва газ бўйича янги тарифларнинг кучга кириш муддатини кечиктириш топшириғини бердилар.

Янги тарифлар олдин режалаштирилганидек 1 апрелдан эмас, 1 майдан кучга киради. 2024 йил 16 апрелдаги Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорига буни назарда тутувчи ўзгартириш киритилади.

Ҳурматли юртдошлар, бугунги маълумотларимиз қисқача шулардан иборат эди. Энергетика соҳасида амалга оширилаётган кенг кўламли ишлар ҳақида яқин кунларда ташкил қилинадиган брифингларда кўришгунча, деб қоламиз.

Эътиборингиз учун раҳмат!