Таълим-тарбия жараёни

Мактабгача таълим ташкилотларидаги гуруҳлар уларда болаларнинг бўлиши давомийлигига қараб:

• болалар қисқа вақт бўладиган гуруҳлар (кунига 3-4 соат);
• тўлиқ кунли гуруҳлар (кунига 9, 10,5 ва 12 соат);
• болалар кечаю кундуз бўладиган гуруҳлар бўлиши мумкин.

Мактабгача таълим ташкилотларининг:

• болалар 3-4 соат бўладиган гуруҳларида — кундузги уйқу ташкил этилмайди ва бир марталик овқатлантириш ташкил этилиши мумкин;
• болалар 9 — 10,5 соат бўладиган гуруҳларида — 3 марталик овқатлантириш ташкил этилиши ва кундузги уйқу учун шароитлар яратилган бўлиши керак;
• болалар 12 соат бўладиган гуруҳларида — 4 марталик овқатлантириш ташкил этилиши ва кундузги уйқу учун шароитлар яратилган бўлиши керак.

Мактабгача таълим ташкилотларининг болалар кечаю кундуз бўладиган гуруҳларида кундузги ва тунги уйқу ҳамда 5 марталик овқатлантириш ташкил этилиши учун шароитлар яратилган бўлиши керак.

• 3 ёшдан 7 ёшгача бўлган болалар узлуксиз ухламайдиган муддатнинг тавсия этиладиган максимал давомийлиги 5,5 — 6 соатни ташкил этади.
• 3 ёшдан 7 ёшгача бўлган болалар учун суткалик уйқунинг тавсия этиладиган умумий давомийлиги муддати 12 — 12,5 соатни ташкил этади, шундан 2 — 2,5 соатни кундузги уйқу учун ажратиш тавсия қилинади.

Мактабгача таълим ташкилотининг иш режими ва болаларнинг унда бўлиши давомийлиги унинг уставида белгиланади.

Гуруҳлар ёшга доир тоифалар бўйича тўлдирилганда қуйидаги ёш тоифалари белгиланади:

1. илк ривожланиш гуруҳи (бир ёшдан уч ёшгача);
2. кичик гуруҳ (уч ёшдан тўрт ёшгача);
3. ўрта гуруҳ (тўрт ёшдан беш ёшгача);
4. катта гуруҳ (беш ёшдан олти ёшгача);
5. мактабга тайёрлов гуруҳи (олти ёшдан етти ёшгача).

Мактабгача таълим ташкилоти гуруҳларини тўлдириш ва болаларни бир гуруҳдан бошқасига ўтказиш ҳар йили ўқув йили бошлангунига қадар амалга оширилади.

• Гуруҳ тарбиячиси эрталаб болаларни қабул қилиб олгандан кейин, тарбияланувчиларнинг соғлиги гуруҳ тарбиячилари томонидан ҳамшира назоратида кўрикдан ўтказилади.
• Бола боғчада бўлган вақтда соғлиғининг ёмонлашуви, шунингдек бошқа нохуш ҳолатлар кузатилган ҳолларда боғча ходимлари томонидан зудлик билан тиббиёт ҳамширасига, шунингдек унинг ота-онасига хабар берилади. Бунда тарбияланувчининг ота-онаси етиб келгунга қадар тиббиёт ходими томонидан биринчи тиббий ёрдам кўрсатилиши лозим.
• Бола боғчада бўлган вақтда уларни ёлғиз ва назоратсиз қолдириш тақиқланади.
• Болаларни боғча ҳудудидан ташқарига сайр ёки экскурсияларга олиб чиқиш ички ишлар органлари билан келишилган ҳолда амалга оширилади.
• Боғчаларга ҳудудига кириш эшигига қўнғироқ ўрнатилиши ва гуруҳда мавжуд бўлган жавон, илгак, портретлар, шунингдек гул тувакларини жойлаштиришга мўлжалланган махсус мосламалар девор ёки полга маҳкамлаб қўйилиши лозим.

• Мактабгача бўлган ёшдаги болалар учун табиий озиқ-овқат маҳсулотлари тўплами, уларни ёшига доир физиологик эҳтиёжларига мувофиқ бўлган рационал ва мутаносиб озиқ-овқат билан таъминлаш тартиби Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан Мактабгача таълим вазирлиги билан биргаликда белгиланади.
• Мактабгача таълим ташкилотларида озиқ-овқат сифати устидан назорат Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси, унинг ҳудудий бўлинмалари ва мактабгача таълим органлари томонидан амалга оширилади.
• Мактабгача таълим ташкилотларида мактабгача бўлган ёшдаги болаларнинг овқатланишини ташкил этиш аутсорсинг услуби билан ҳам амалга оширилиши мумкин.

• қўзиқоринлар;
• қайнатилмаган сут;
• термитик ишлов берилмаган творог ва сметана;
• сувда яшовчи қушларнинг тухуми ва гўшти;
• ветеринар кўригидан ўтказилмаган гўшт ва балиқ;
• уйда тайёрланган яшил нўхат, консерва маҳсулотлари;
• қопқоғида герметик бузилиш аломати бўлган банкалардаги консерва маҳсулотлари;
• ифлосланиш ва турли паразитлар билан зарарланиш аломати бўлган ун, крупа, қуруқ мевалар;
• бузилиш аломати бўлган сабзавотлар;
• aччиқ овқатлар, зираворлар, овқатга сунъий қўшимчалар;
• таркибида синтетик ароматизаторлар, сунъий ранг берувчи воситалар қўшилган маҳсулотлар, хусусан газланган ичимликлар, кондитерлик маҳсулотлари, сақич чипс ва бошқалар;
• тузланган сабзавот ва мевалар;
• кулинар ёғлар;
• ёғ массаси 72 фоиздан кам бўлган сариёғ;
• турли хил колбаса, сосиска ва сарделкалар;
• майонез, мурч, горчица, хрен, уксус, табиий кофе.

Қуйидаги овқат маҳсулотларини тайёрлаш ёки болаларга бериш тақиқланади:

• қолиб кетган овқатлар;
• квас;
• гўштли ёки творогли блинчик;
• тухум аралаштирилган макарон;
• флотча макарон;
• қовурилган тухум;
• кремли кондитерлик маҳсулотлари;
• кремлар;
• морс;
• паштет.