Ámeliy háreketler hám sanlı reformalar medicinanı xalıqqa jáne de jaqınlastırmaqta

Sońǵı jıllarda medicina tarawınıń ózine 230 trillion sum qaratıldı. Onıń esabınan orınlarda 187 jańa poliklinika hám emlewxana iske qosıldı, 1 mıń 244 rekonstrukciyalanıp, úskenelendi.

Medicinadaǵı bul ózgerislerdi millionlaǵan adamlarımız óz turmısında sezinbekte, xalıqaralıq shólkemler tárepinen tán alınbaqta.
Sońǵı jılları elimizdiń medicinasında aldıńǵı texnologiyalar engizilip, bilimlendiriw processlerinde de keńnen qollanılmaqta. Atap aytqanda, úsh joqarı bilimlendiriw mákemesi negizinde Tashkent mámleketlik medicina universiteti shólkemlestirildi. Úrgensh mámleketlik medicina institutınıń jumısı jolǵa qoyıldı. Segiz medicinalıq joqarı bilimlendiriw mákemesi xalıqaralıq akkreditaciyadan ótti. Bul tarawda zamanagóy bilim hám kónlikpelerge iye kadrlar tayarlaw imkaniyatları jáne de keńeydi.
Tashkent mámleketlik medicina universitetinde infrastrukturanıń jaqsılanıwı nátiyjesinde bilim alıwshılardıń sanı 29 mıń 864 ke jetti. Oqıw processleri eń zamanagóy talaplar dárejesine kóterildi, sanlastırıw jedel dawam etpekte.

Densawlıqtı saqlaw sistemasın sanlastırıw boyınsha ámelge asırılıp atırǵan jumıslardıń nátiyjeleri haqqında málimleme berildi. Elimiz boylap mámleketlik medicina mákemeleri zamanagóy málimleme-kommunikaciya úskeneleri menen támiyinlendi, birden-bir sanlı infrastruktura qáliplestirildi.

2024-2025-jıllarda 3 mıńnan aslam medicina mákemesi lokal tarmaq penen támiyinlendi. Mıńlaǵan jańa kompyuterler satıp alınıp, texnikalıq baza jańalandı.

Prezidentimizge DMED birden-bir elektron málimleme sistemasınıń imkaniyatları da tanıstırıldı. Bul sistema arqalı 36 millionnan aslam puqaranıń medicinalıq maǵlıwmatları birden-bir bazada jámlendi. Tez medicinalıq járdem xızmetinde elektron basqarıw jolǵa qoyılıp, shaqırıqlarǵa jetip barıw waqtı 25-30 minuttan 10-15 minutqa shekem qısqartıldı. Jaqın keleshekte “Online – shıpaker” xızmeti engizilip, xalıqqa aralıqtan medicinalıq másláhát beriw imkaniyatı jaratıladı.

Sonday-aq, “Elektron recept” sistemasınıń jumısı jolǵa qoyılıwı nátiyjesinde artıqsha dári jazıw jaǵdayları 40 procentke azaydı, dári-dármaqlar aylanısı ashıqlastı. Barlıq medicinalıq maǵlıwmatlar biometrikalıq qorǵaw astında saqlanıp, jeke maǵlıwmatlardıń qáwipsizligi támiyinlenbekte.

– Zamanagóy medicina mákemelerin qurıp atırmız, tarawda jasalma intellektti engizip atırmız, aldınǵı úskenelerdi alıp kelip atırmız. Bul ózgerisler eń tómengi buwınǵa shekem jetip barıwı zárúr. Áhmiyetlisi, hár bir medicina xızmetkeriniń mamanlıǵın arttırıw, zamanagóy bilim hám kónlikpeler menen támiyinlewge itibar qaratıwımız kerek. Sonda ǵana háreketlerimiz nátiyje beredi, – dedi Prezident.

“Sanlı densawlıqtı saqlaw orayı”nıń jumısı haqqında da málimleme berildi. Onda barlıq medicina mákemeleriniń jumısı real waqıt rejiminde baqlanıp, sozılmalı kesellikler hám xalıqtıń salamatlıǵı kórsetkishleri tallanbaqta.

Prezidentimiz medicina sistemasınıń sanlastırılıwı nawqaslar ushın qolaylılıq, shıpakerler ushın nátiyjelilik, mámleket ushın bolsa ashıq-aydınlıq hám únemlilikti támiyinlew ushın áhmiyetli ekenin atap ótip, bul jumıslardı jedel dawam ettiriwdi tapsırdı.

Sapar dawamında universitettegi zamanagóy bilimlendiriw ortalıǵı hám jasalma intellekt járdeminde jumıs alıp barıp atırǵan oqıw laboratoriyaları menen tanıstı. Reanimaciya, shańaraqlıq poliklinika, qıstawlı járdem, operaciya, pediatriya, akusherlik hám terapiya boyınsha simulyaciyalıq xanalarda studentler ámeliyat arqalı bilim hám kónlikpelerin bekkemlemekte. Onıń ushın jaratılǵan sharayatlar hám keleshektegi rejeler haqqında tolıq málimleme berildi.

Prezident Shavkat Mirziyoev medicinanı xalıqqa jaqınlastırıw, xızmetlerdiń sapasın arttırıw, bul processte aldınǵı usıllar menen texnologiyalardı qollanıwdı bunnan bılay da keńeytiw boyınsha juwapker adamlardıń aldına anıq wazıypalar qoydı.

9-noyabr kúni Prezident Shavkat Mirziyoev Medicina xızmetkerleri kúni múnásibeti menen taraw xızmetkerlerinen bir toparın sıylıqlaw haqqındaǵı pármanǵa qol qoyǵan edi.

Tashkent mámleketlik medicina universitetinde mámleketimizdiń joqarı ataq, orden hám medallarına iye bolǵan taraw wákillerine sıylıqlardı tapsırıw máresimi bolıp ótti.

Olardıń arasında dúnyanıń abıraylı joqarı oqıw orınlarında bilim hám tájiriybe alıp, elimizge qaytıp kelip islep atırǵan, joqarı texnologiyalıq emlewlerdi ámelge asırıp atırǵan jas shıpakerler, xalqımızdıń salamatlıǵın saqlawda jaqınnan járdem berip atırǵan sırt elli sherikler de bar.

Mámleketimiz basshısı elimizde ekonomikanı turaqlı rawajlandırıw, adamlardı jumıslı hám dáramatlı etiw, jaslarǵa zamanagóy bilim hám tárbiya beriw, xalqımızdıń salamatlıǵın bekkemlew boyınsha reformalar jedel alıp barılıp atırǵanın atap ótti.

Nátiyjede baslanǵısh medicina mákemeleriniń quwatlılıǵı 60 procentke artıp, medicinalıq xızmet xalıqqa biraz jaqınlastı. Burın tiykarınan paytaxtta orınlanǵan joqarı texnologiyalıq hám diagnostika-emlew usıllarınıń 400 den aslamı aymaqlarda ámelge asırılmaqta. Júzlegen quramalı operaciyalar wálayat oraylarına, az invazivli operaciyalar bolsa rayon dárejesine túsirildi.

– Birinshi márte 45 rayonda bóteke kóshirip ótkeriw ámeliyatı jolǵa qoyılǵanı insan salamatlıǵı baǵdarındaǵı jumıslarımızdıń anıq ámeliy tastıyıǵı bolıp esaplanadı, – dedi Prezidentimiz. – Elimizde ortasha ómir súriw dawamlılıǵı er adamlar arasında 71 jastan 73 jasqa, hayal-qızlar arasında bolsa 76 jastan 77,5 jasqa uzayǵanı sizler menen erisken úlken jetiskenligimiz, desem durıs boladı. Álbette, mashaqatlı miynet jemisi bolǵan bunday iygilikli jumıslarda 600 mıńnan aslam jankúyer medicina xızmetkerleriniń múnásip úlesin atap ótip, hár qansha raxmet aytsaq, arzıydı.

Prezidentimiz mámleketlik sıylıqlardı saltanatlı túrde tapsırıp, sıylıqlanǵanlardı pútkil xalqımız atınan qutlıqladı.
Bunnan soń, Prezident Shavkat Mirziyoev medicina hám farmacevtika xızmetkerleri menen ushırasıw ótkerdi.

Mámleketimiz basshısı jıynalǵanlardı Medicina xızmetkerleri kúni menen qızǵın qutlıqlap, barlıq shıpaker hám miyirbiykeler, taraw qánigelerine óziniń tereń húrmeti hám jaqsı tileklerin bildirdi.

Farmacevtika tarawınıń zamanagóy medicinadaǵı ornın esapqa alıp, bunnan bılay bul bayramdı “Medicina hám farmacevtika xızmetkerleri kúni” sıpatında belgilew usınıs etildi.

Ushırasıwda óz sheshimin kútip turǵan máseleler tallanıp, jańa wazıypalar hám imkaniyatlar belgilep alındı.

Qánigelesken oraylarǵa sońǵı bes jılda 7,5 trillion sum qarjı berilip, olar mıńlaǵan eń zamanagóy úskeneler menen támiyinlendi. Soǵan qaramastan, úskenelerdiń quwatlılıǵınan tek ǵana 25 procent paydalanılıp atırǵanı kórsetip ótildi.

Sanlastırıw, sırt elden birge islesiwshiler tabıw, klinikalıq protokollardı jańalaw, aldınǵı diagnostika, profilaktika hám emlewdi epleytuǵın zamanagóy jámáátti qáliplestiriw barlıq medicina orayları, wálayatlıq, rayonlıq densawlıqtı saqlaw basqarmaları hám bólimleriniń birinshi gezektegi wazıypası bolıwı zárúr ekenligi atap ótildi.

Qaysı máhállede, rayonda qanday kesellik kóbeygen yamasa azayǵanın tallap, olardıń aldın alıw hám nátiyjeli emlew boyınsha anıq reje menen islew, respublikalıq oraylar bunday tallaw hám qatnas penen tómende jumıstı shólkemlestiriw, úlken qarjı esabınan alıp berilgen eń zamanagóy úskenelerden nátiyjeli paydalanıw hár qashanǵıdan da áhmiyetli ekeni atap ótildi.

– Búgin adamlardıń turmısqa múnásibeti de, talap hám mútájlikleri, dúnyaqarası da túp-tiykarınan ózgerdi. Bul basqa tarawlar qatarında medicinada da sapanı arttırıw, zamanagóy kózqaraslardı alıp kiriw boyınsha aldımızǵa jańa wazıypalardı qoymaqta. Sonıń ushın, medicinada xalıqtıń bahasın esitetuǵın sistemanı engizemiz, – dedi mámleketimiz basshısı.

Endi 26 oraydıń direktorları, wálayatlıq, rayonlıq densawlıqtı saqlaw basshıları, shańaraqlıq poliklinika baslıqları bir aylıq anıq reje tiykarında islewge ótedi.

Oray basshıları óz tarawında eń awır rayon hám máhállege baradı. Bir ay qalıp, keselliklerdiń sebeplerin úyrenip, olarǵa sheshim beredi, shańaraqlıq poliklinika hám rayonlıq emlewxanalardıń shıpakerlerin kesellikti emlewge úyretedi.

Bunnan bılay wálayatlıq hám rayonlıq densawlıqtı saqlaw basshılarınıń kúnlik qabıllawı máhállede boladı.

Hár bir wálayatlıq, rayonlıq medicina basshısı, bas shıpaker hám poliklinika baslıǵı nawqasqa itibarlı bolıp, dártine shıpa izlep kelgen hár bir adamnıń jumısı tez pitkeriliwi ushın barlıq sharayatlardı jaratıwı shárt ekenligi atap ótildi.

Jańa jıldan 26 oray direktorları, wálayatlıq hám rayonlıq densawlıqtı saqlaw basshıları, shańaraqlıq poliklinika baslıqların lawazımǵa qoyıwda jańa tártip engiziledi.

Onda barlıq medicina mákemelerinde basshı hám bas shıpaker lawazımları bir-birinen ajıratıladı. Olarǵa basshılar menedjerlikke oqıǵan, jaqsı nátiyjeler kórsetken isbilermenler arasınan tayınlanadı.

Basshılardı xoshametlew sisteması da ózgertiledi.

Eń úlgili wálayatlıq, rayonlıq densawlıqtı saqlaw bólimleriniń basshıları hám shańaraqlıq poliklinikanıń baslıqlarına “Ózbekstanda xızmet kórsetken medicina xızmetkeri” ataǵı, orden hám medallar, 30 million sumnan aqshalay sıylıq beriledi. Olar basshılıq etip atırǵan emlewxana hám poliklinikanıń infrastrukturasın jaqsılawǵa 500 million sumnan ajıratıladı.

Hár bir wálayatta eń jaqsı 2 rayonnıń densawlıqtı saqlaw bóliminiń baslıǵı hám shańaraqlıq poliklinika baslıǵı AQSh, Germaniya, Ullı Britaniya, Koreya, Túrkiya sıyaqlı medicinası rawajlanǵan mámleketlerge basqarıwshılıqqa oqıtıw ushın jiberiledi.

– Medicinalıq bilimlendiriwdegi reformalarımızdı dawam ettirip, shańaraqtıń barlıq jastaǵı aǵzalarına maman medicinalıq xızmet kórsete alatuǵın shańaraqlıq shıpakerlik institutın rawajlandırıwımız zárúr, – dedi Prezident.

Kelesi oqıw jılınan medicina joqarı oqıw orınlarınıń bakalavriat basqıshında pediatriya hám emlew baǵdarların óz ishine alǵan ulıwma medicina fakulteti ashılatuǵını járiyalandı. Olarda shańaraqlıq shıpakerlik qánigeligi boyınsha rezidentura hám magistratura da jolǵa qoyıladı.

Rezidenturada bilim alıp atırǵan studentler biypul oqıw menen birge shańaraqlıq shıpaker sıpatında islep, aylıq aladı. Rezidentura pitkeriwshisi shańaraqlıq shıpakerlik boyınsha tar taraw diplomı hám 150 procentlik ústeme aladı.

Medicina joqarı oqıw orınlarınıń bakalavriat basqıshında studentlerdiń fundamental hám klinikalıq pánler boyınsha bilimi bahalanadı. Rezidenturanı tamamlaǵan shıpakerler bolsa qánigeligi boyınsha imtixannan ótkeriledi. Bunnan keyin qánige mámleketlik dizimnen ótedi hám oǵan medicinalıq jumıs alıp barıwǵa ruqsat beriledi.

Endi ápiwayı emlewdi isleytuǵın emes, diagnoz, emlew hám profilaktikada shıpakerge járdemshi bolatuǵın miyirbiykelerdi tayarlawǵa ótiw zárúr ekenligi kórsetip ótildi. Bunıń ushın Miyirbiykeler akademiyası Tashkent mámleketlik medicina universitetiniń qaramaǵına ótkerilip, onıń negizinde Joqarı kásiplik medicina akademiyası shólkemlestiriledi.

Kelesi jıldan barlıq medicina joqarı oqıw orınlarında joqarı miyirbiykeshilik isi baǵdarı ashıladı hám kvota 2 esege, 2027-jıldan bolsa keminde 20 procentke arttırıp barıladı.

Joqarı maǵlıwmatqa iye, shıpaker menen birge turatuǵın bunday miyirbiykelerdiń miyneti múnásip xoshametlenedi. Kelesi jıldan joqarı maǵlıwmatlı miyirbiykelerdiń miynet haqısına 100 procent ústeme beriledi.

Sonıń menen birge, orta maǵlıwmatlı miyirbiykelerdi tayarlaw sisteması da ózgertiledi.

Búgingi dáwir shıpakeri zamanagóy texnologiya, emlew hám diagnostika usıllarınan xabardar bolıwı, óz ústinde turaqlı islewi shárt ekenligi atap ótildi.

Sol sebepli, medicina xızmetkerleriniń mamanlıǵın úzliksiz arttırıp baratuǵın jańa sistema boladı. Kelesi jıldan qánigelik arttırıwdıń aralıqtan, robot-simulyator, ámeliy, jumıs ornında erkin tayarlıq sıyaqlı túrleri jolǵa qoyıladı. Qánigelik arttırıw talapların hám bahalaw normaların islep shıǵıw menen shuǵıllanatuǵın Úzliksiz kásiplik medicinalıq bilimlendiriw orayı shólkemlestiriledi.
Prezidentimiz házirgi waqıtta medicinalıq xızmetlerdiń 30 procenti jeke menshik sektor tárepinen kórsetilip atırǵanı, aldıńǵı baslamalar da olardan shıǵıp atırǵanı quwanıshlı jaǵday ekenin atap ótip, olardıń jeke menshik sheriklikti keńeytiw boyınsha barlıq usınısların kórip shıǵıwǵa tayar ekenin bildirdi.

Keleshekte de medicinada jeke menshik sektordı qollap-quwatlaw hám olarǵa qosımsha sharayatlar jaratıw dawam ettiriletuǵını atap ótildi.

Atap aytqanda, kelesi jıldan medicinalıq úskene, inventar hám tez járdem mashinaların alıp keliw boyınsha jeńillik 3 jılǵa sozıladı.

Ulıwma awqatlanıw kárxanalarına QQStıń bir bólegin qaytarıw boyınsha berilgen jeńillik jeke menshik medicina shólkemlerine de qollanıladı. Zamanagóy kóp tarmaqlı klinikalardı shólkemlestiriw hám olardı úskenelew ushın isbilermenlerge 200 million dollarlıq jeńilletilgen resurs ajıratıladı.

Prezidentimiz kúni keshe qol qoyılǵan “Medicina hám farmacevtika xızmetkerlerin qollap-quwatlaw ilajları haqqında”ǵı qararında sáwlelengen qosımsha jeńilliklerdi járiyaladı.

Ushırasıwda taraw wákilleri menen pikirlesiw bolıp ótti, olardıń usınısları, pikir-usınısları tıńlandı.

– Men shıpaker iynindegi aq lipastı tek ǵana kásip belgisi emes, al Watanǵa sheksiz sadıqlıq tımsalı dep bilemen. Bunnan bılay da shıpakerdiń, hár bir medicina xızmetkeriniń abırayın qorǵaw, oǵan hár tárepleme múnásip sharayat jaratıw itibarımız orayında boladı. Biz birgelikte Jańa Ózbekstandı basqa da tarawlar qatarında medicinası da rawajlanǵan mámleketke aylandıratuǵınımızǵa isenemen, – dedi Prezidentimiz ushırasıw juwmaǵında.