Jizzax viloyati Forish tumani hokimligi

KORRUPSIYA: JAMIYAT RIVOJIGA TO‘SIQ

Korrupsiya – bugungi kunda jahon hamjamiyati uchun eng dolzarb muammolardan biri bo‘lib, u jamiyatning barqaror rivojlanishiga jiddiy to‘siq bo‘lmoqda. Bu illat davlat boshqaruvi, iqtisodiyot, ta’lim, sog‘liqni saqlash va boshqa muhim sohalarga ta’sir qilib, adolat va ishonch tizimini izdan chiqaradi.

Korrupsiya – bu shaxsiy yoki guruh manfaatlarini ko‘zlab, mansab vakolatlarini suiiste’mol qilishdir. U turli shakllarda namoyon bo‘ladi:

Pora olish va pora berish – noqonuniy ravishda shaxsiy yoki xizmatiy manfaatlarni himoya qilish uchun moddiy yordam berish yoki olish.

Qarindosh-urug‘chilik (nepotizm) – davlat yoki xususiy sektorda lavozimlarga tanlovda meritokratik tamoyillarni chetga surib, tanish-bilishchilik asosida ishga qabul qilish.

G‘ayriqonuniy boylik orttirish – davlat mansabdor shaxslarining shaxsiy manfaat yo‘lida jamiyat mulkidan noqonuniy foydalanishi.

Tender va davlat buyurtmalarida firibgarlik – davlat xaridlarini o‘z manfaati uchun suiiste’mol qilish.

Korrupsiya jamiyatning turli qatlamlariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi:

-    Iqtisodiy tanazzul: Investorlar ishonchini yo‘qotadi, davlat byudjeti noto‘g‘ri sarflanishiga sabab bo‘ladi.

- Ijtimoiy tengsizlik: Adolatsizlik kuchayadi, insonlarning teng imkoniyatlardan foydalanish huquqi cheklanadi.

-   Davlatga ishonch susayishi: Korrupsiya fuqarolarning hokimiyatga va qonun ustuvorligiga bo‘lgan ishonchini kamaytiradi.

-   Ta’lim va sog‘liqni saqlash tizimining zaiflashishi: Korrupsiya sog‘liqni saqlash va ta’lim sohalarida shaffoflikni yo‘q qiladi, sifatini pasaytiradi.

Korrupsiyaga qarshi kurash usullari:

-  Mustahkam qonunchilik – korrupsiyaga oid jinoyatlar uchun qattiq jazo choralarini qo‘llash, huquqiy bazani takomillashtirish.

-    Ochiqlik va shaffoflik – davlat organlari faoliyatini jamoatchilik nazorati ostida shaffof qilish.

-   Texnologiyalarni joriy etish – elektron hukumat tizimini rivojlantirish, raqamli boshqaruvni kuchaytirish.

-   Ommaviy axborot vositalarining roli – jurnalistik surishtiruvlar orqali korrupsiya holatlarini fosh etish.

-  Fuqarolik jamiyatini rivojlantirish – korrupsiyaga qarshi harakatlarda jamoatchilik vakillari va fuqarolarni faol jalb qilish.

-  Mansabdor shaxslar uchun mas’uliyat kuchaytirilishi – korrupsiyaga aralashgan shaxslarga nisbatan keskin choralar ko‘rish.

Xulosa qilib aytganda Korrupsiya – jamiyat taraqqiyotining eng katta dushmanlaridan biri. Unga qarshi samarali kurash olib borish uchun davlat va jamoatchilik birgalikda harakat qilishi kerak. Faqat adolat, shaffoflik va mas’uliyatni ta’minlash orqali korrupsiyani yo‘q qilish mumkin. Barcha fuqarolar bunga o‘z hissasini qo‘shishi shart, chunki faqat umumiy harakat orqali haqiqiy rivojlanishga erishish mumkin.

Nodir SOLIYEV,

O‘zbekiston “Adolat” SDP Forish tumani Kengashi raisi.