Surxondaryo viloyati Denov tumani hokimligi

Ulug‘ ajdodimiz, alloma shoir Yusuf Xos Hojib ta’birlari bo‘lgan bu ikki misraning o‘zidayoq maktabning naqadar mukaddas va mo‘tabar dargox ekani o‘z aksini topgan desak, xaqikatni aytgan bo‘lamiz. 
Darxakikat inson kamoloti va uning kim bo‘lib voyaga yetishida mak-tabning o‘rnini xech bir narsa bosolmaydi. Zero olim xam, fuzalo xam, yirik davlat siyosat arboblari va shoiru-yozuvchilar xam ona vatanga mexr, xalkiga sadokat, milliy kadriyatlarga muxabbat tuyg‘ularini va xatto "Vatan", “Ona" degan mukaddas iboralar mazmunini xam maktab darsliklaridan o‘rganib, kitobga oshnolik, buyuk kelajakka ishonch ko‘nikmalari shakllanadi. 
Muxtaram birinchi Prezidentimiz Islom Abdug‘aniyevich Karimovning mamlakatimiz o‘z mustakilligini ko‘lga kiritgan dastlabki yillaridanok ta’lim mazmuni va kadrlar tayyorlash tizimini tubdan yangilash muamosini xal kilishga e’tibor karatganlari bejiz emas, zero xar qan-day isloxatlar takdirini kadrlar xal kiladi. . 
Insoniyat yaratilgandan buyon ko‘p asrlar o‘tdi,ammo ularning xech birida bizning mamlakatimiz mustaqilligi yillarida bo‘lgani kabi tarixan kiska muddatda bunchalik ko‘p maktab va boshka ta’lim muasssalari, madaniy - mayishiy inshoatlar kurilmagan, bu aniq fakt. Bu fikrimiz isboti muxtaram yurtboshimizning milliy konstitutsiyamiz kabul kilinganining 34 yilligiga bag‘ishlab o‘tkazilgan yigilishda “Davlat budjetimizning kariyb 50 foizi ta’lim va sog‘likni saklash tizimiga yo‘naltirilmokda" degan takidlarda yaqqol kurinib turibdi. Maktab ta’limiga bo‘lgan e’tibor tumanimiz xududida faoliyat ko‘rsatayotgan maktablarda olib borilayotgan ta’mirlash ishlari misolida xam o‘z aksini topayotganining guvoxi bo‘lib turibmiz. 
Xar yili o‘nlab yangi maktab  kurilib ishga tushirilayotgani, yigirmatalab maktab va maktabgacha ta’lim muassasasi kaytadan mukammal va joriy ta’mirlanib, zamonaviy o‘kuv texnik Vositalari bilan jixozlanayotganini o‘sib kelayotgan yosh avlodga ajdodlari “xech kimdan kam bo‘lmagani va xech kimdan kam bo‘lmasligini" yaqqol ko‘rsatish barobarida xalqimizning ertangi kuniga, porloq istikbolga ishonch xislarini yanada mustaxkamlamokda. Buni men tumandagi 27-umumta’lim maktabi pedagogik va ota-onalar jamoasi bilan bo‘lgan muloqotimiz misolida to‘la to‘kis xis qildim. 
Tuman xokimining 2025-yil 25-oktyabr 124 - F sonli famoyishiga asosan 2025-yil  dekabrdar oyida 27- umumta’lim maktabining 100 yillik yubileyini nishonlash rejalashtirildi va shu munosabat bilan maktab jamo-asing olib borayotgan tayyorgarlik ishlarini o‘rganish maqsadida maktabda bo‘lganimizda xaqikatdan yubileyini nishonlash rejalashtirildi va shu munosabat bilan maktab jamoasining olib borayotgan tayyorgarlik ishlarini o‘rganish maqsadida maktabda bo‘lganimizda xakikatdan yubi-peyini nishonlasa arzigulik bilim dargoxiga kelganimizni xis qildik. 
Borganimizda tanaffus payti ekan shekilli, katta- kichik bir gurux o‘kuvchilar xovlida bir - birlari bilan kizg‘in suxbatlashishar, yana bir guruxi esa bolalarcha sho‘xlik bilan quvlashmachok uynashar edilar. Birinchi taassurot shu bo‘ldiki “Odobnoma" Fani namunali o‘kitiladi, xatto o‘yin bilan band, chopkillab yurgan o‘quvchilar xam maktab xovlisiga kirgan xar bir notanish odamni nazardan kochirmasligi, salom bilan qarshi olishib, odob bilan yo‘l berishlari guvoxi bo‘ldik. 
Maktab binosining ichkarisiga kirishi balanoq eshik oldida navbatchilik qilayotgan o‘quvchiga duch keldik, maqsadimizni aytib o‘zimizni tanishtirgach, navbatchi bizni devorlari Vatan ramzlari, pedagogik o‘gitlar, yoshlar tarbiyasiga oid xikmatli iboralar, milliy qadriyatlarimiz vatarixiy taraqqiyot yo‘limiz xamda xarbiy vatanparvarlik tarbiyasiga oid turli plakatlar bilan bezatilgan koridor buylab maktab direktori xonasiga boshlab bordi. 
Maktab direktori Xolimov Voxid xonasida tuman xokimining farmoyishiga asosan tuzilgan tashkiliy komissiyaning maktab yubileyini qay tartibda nishonlash masalasini muxokama kilishayotganining ustidan chikdik
Uzoq yillik mexnat tajribasiga ega bo‘lgan keksa o‘qituvchilarning eslashlaricha, maktab 1925 yili tashkil etilib, 6 xonadan iborat bo‘lgan va o‘kish ikki tilda o‘zbek va rus tillarida olib borilgan. Xazarbog‘ Davlat xo‘jaligi 20-yillar o‘rtalarida tashkil etilgan bo‘lib xo‘jalik axolisining sezilarli kismini mamlakatning turli mintakalaridan ko‘chirib keltirilgan boshqa millat vakillari jumladan Yevropa millatiga oid millat va elatlar vakillari tashkil kilgan, shu sababdan xam tumanda birinchilardan bo‘lib tashkil topgan mazkur maktabda o‘kish ikki tilda olib borilgan 
Maktabning birinchi binosi o‘rni xozirgi kishlok fukarolar yiginini binosining shimoliy kismida bo‘lgan, 60 yillarning o‘rtalarida xo‘jalik raxbari marxum Karim Umarov raxbarligida maktab binosi xozirgi o‘rnida kurilib, ishga tushirilgan. 
Axolining ko‘payishi va zamon talablariga ko‘ra 70-80 yillarda maktab uchun ikki kavatli qo‘shimcha bino kurilib, ishga tushirilgan.
Mazkur maktab bitiruvchilarining aksariyati 70-80 yillarda mamlaktimizning turli viloyatlari va xatto poytaxtimiz Toshkent shaxrida xam katta lavozimlarda ishlab, tanikli davlat va jamoat xamda fan arboblari bo‘lib yetishishgan. 
Maktabning birinchi direktori bo‘lib ishlagan va uning kelajagiga tamal toshini kuygan inson A. Mamatqulov bo‘lgan. Maktab tashkil bo‘lgandan boshlab, savod chikarish bilan shug‘ullangan, maktabga boshlang‘ich sinf o‘kuvchilari bilan bir katorda yoshidan katiy nazar savod o‘rganishga rag‘bati kursi xam tashkil etilgan bo‘lib, unda raxbarlik lavozimlarida ishlayotgan va katta yoshdagi o‘kishga ishtiyoqmand insonlarning o‘qitilishi yo‘lga ko‘yilgan. 
1941 yilda boshlangan urush natijasida mazkur maktab 1943 yili bir muddat zarurat yuzasidan kasalxonaga aylantirilgan va 1945 yili iyun oylaridan boshlab yana maktab sifatida faoliyat ko‘rsata boshlagan. Maktab tarixi davomida unga tumanning eng saloxiyatli va tashabbuskor, xalq orasida munosib obro‘ orttirgan insonlar raxbarlik kilishgan, jumladan 1947 yildan boshlab, ushbu maktabga direktorlik kilgan tumanning tanikli insonlaridan biri marxum Sharof Temirov ishlagan yillarida maktabning shonu - shuxrati sobiq sho‘rolar mamlakatida ma’lum va mashxur bo‘lgan. O‘sha yillarda tuman bo‘yicha xozirgi 75-24-17-maktablar faoliyat ko‘rsatgan bo‘lib, ular orasida kadrlar tayyorlash va ularni xayotga yo‘llashda 27- maktabning aloxida o‘rni bo‘lgan. 
Xususan, 60 yillarda ushbu maktabda ishlagan o‘qituvchilarning ak-sariyati butun mamlakatda ma’lum va mashxur bo‘lishgan. Jumladan, 3eken Zeynelovich Kisatayev direktorlik kilgan yillarda maktabning shuxrati butun mamlakatga tanilgan edi. 
O‘sha yillarda maktabni bitirgan o‘kuvchilarning asosiy ko‘pchilligi oliy o‘quv yurtlariga kirishga muvaffaq bo‘lishgan va oliygoxni tugatishgach, mamlakat xalq xujaligining turli soxalarida muvaffakiyatli ishlashgan. Jumladan, O‘rinov Nizom Jo‘rayevich O‘zbekiston Respublikasi Paxtachilik Vaziri darajasiga ko‘tarilgan bo‘lsa, Sattorov Begali Sattorovich kishloq xo‘jaligi raxbari ilmiy darajasiga sazovor bo‘lib, Dushanbe qishloq xo‘jaligi institutida faoliyat kursatgan.
Tumaңda birinchi bo‘lib maktabni “Oltin medal"ga bitirgan Melikulov Abdusattor Jabborovichning ximiya faniga bo‘lgan kiziqishi uni Moskvaga yetaklagan. Moskvada oliy tog‘ metallurgiya soxasi bo‘yicha oliygoxni tugatib, o‘sha oliygox aspiranturasida o‘qiydi va fan nomzodi unvoniga sazvor bo‘lib, uzok yillar Toshkent politexnika institutida ishlaydi. 2005 yildan boshlab Navoiy tog‘ metallurgiya institutida prorektor lavozimida ishlay boshlaydi va xozirda shu viloyatda yashab mutaxassisligi bo‘yicha yoshlarga o‘z bilim va tajribalarni o‘rgatib kelmoqda. 
Bunday olimlik darajasiga erishgan, davlat muassasalarida raxbarlik lavozimida ishlayotgan sobik bitiruvchilar sanog‘i o‘nlik sonlar bilan sanash darajasida ko‘pchillikni tashkil kilishadi.
Mazkur maktab bitiruvchilarining aksariyati 70-80 yillarda mamlaktimizning turli viloyatlari va xatto poytaxtimiz Toshkent shaxrida xam katta lavozimlarda ishlab, tanikli davlat va jamoat xamda fan arboblari bo‘lib yetishishgan. 
Maktabning birinchi direktori bo‘lib ishlagan va uning kelajagiga tamal toshini ko‘ygan inson A. Mamatqүlov bo‘lgan. Maktab tashkil bo‘lgandan boshlab, savod chikarish bilan shүg‘ullangan, maktabga boshlang‘ich sinf o‘kuvchilari bilan bir katorda yoshidan kat’iy nazar savod o‘rganishga rag‘bati bor odamlar qabul kilinib, savodini chikargan. Maktab koshida kechki savod kursi xam tashkil etilgan bo‘lib, unda raxbarlik lavozimlarida ishlayotgan va katta yoshdagi o‘kishga ishtiyoqmand insonlarning o‘qitilishi yo‘lga ko‘yilgan. 
1941 yilda boshlangan urush natijasida mazkur maktab 1943 yili bir muddat zarurat yuzasidan kasalxonaga aylantirilgan va 1945 yili iyun oylaridan boshlab yana maktab sifatida faoliyat kursata boshlagan. Maktab tarixi davomida unga tumanning eng saloxiyatli va tashabbuskor, xalq orasida munosib obro‘ orttirgan insonlar raxbarlik kilishgan, jumladan 1945-yildan boshlab, ushbu maktabga direktorlik kilgan tumanning tanikli insonlaridan biri marxum Sharof Temirov ishlagan yillarida maktabning shon-u shuxrati sobiq sho‘rolar mamlakatida ma’lum va mashxur bo‘lgan. O‘sha yillarda tuman bo‘yicha xozirgi 75-24-17-maktablar faoliyat ko‘rsatgan bo‘lib, ular orasida kadrlar tayyor-lash va ularni xayotga yo‘llashda  27- maktabning aloxida o‘rni bo‘lgan. 
Xususan, 60 yillarda ushbu maktabda ishlagan o‘kituvchilarning ak-sariyati butun mamlakatda ma’lum va mashxur bo‘lishgan. Jumladan, Zeken Zeynelovich Kisatayev direktorlik qilgan yillarda maktabning shuxrati butun mamlakatga tanilgan edi. 
O‘sha yillarda maktabni bitirgan o‘quvchilarning asosiy ko‘pchilligi oliy o‘quv yurtlariga kirishga muvaffaq bo‘lishgan va oliygoxni tugatishgach, mamlakat xalq xo‘jaligining turli soxalarida muvaffaqiyatli ishlashgan. Jumladan, O‘rinov Nizom Jo‘rayevich O‘zbekiston Respublikasi Paxtachilik Vaziri darajasiga ko‘tarilgan bo‘lsa, Sattorov Begali Sattorovich kishloq xo‘jaligi raxbari ilmiy darajasiga sazovor bo‘lib, Dushanbe kishloq xo‘jaligi institutida faoliyat kursatgan. 
Tumaңda birinchi bo‘lib maktabni "Oltin medal"ga bitirgan Melikulov Abdusattor Jabborovichning ximiya faniga bo‘lgan kiziqishi uni Moskvaga yetaklagan. Moskvada oliy tog‘ metallurgiya soxasi buyicha oliygoxni tugatib, o‘sha oliygox aspiranturasida o‘qiydi va fan nomzodi unvoniga sazovor bo‘lib, uzok yillar Toshken politexnika institutida ishlaydi. 2005 yildan boshlab Navoiy tog‘ metallurgiya institutida prorektor lavozimida ish  boshlaydi va xozirda shu viloyatda yashab mutaxassisligi buyicha yoshlarga o‘z bilim va tajribalarni o‘rgatib kelmokda 
Bunday olimlik darajasiga erishgan, davlat muassasalarida rax-barlik lavozimida ishlayotgan sobik bitiruvchilar sanog‘i o‘nlik sonlar bilan sanash darajasida ko‘pchillikni tashkil kilishadi.
Maktab bitiruvchilari orasida shoirlar, yozuvchilar, o‘z soxasining yetuk mutaxassislari bo‘lgan. Xususan, Muxammadi Boboyev, Xoji Ochil Aslanovlardek Respublikamizda tanikli shoirlar xam shu maktab ostonasidan katta xayotga yo‘llanma olishgan. Bugun nafaqat Denov tumanida; shuningdek butun viloyatimizda tanikli inson sifatida tanilgan Mo‘minov Turum Sherdullayevich xam o‘rta ta’limni shu ilm dar-goxida olgan va bugun u kishi viloyatimizning eng tanikli insonlaridan biri sanaladi. 
Maktabning sobik o‘kuvchilaridan marxum Karim Umarov Xazarbog‘ davlat xo‘jaligiga uzok yillar xizmat kilgan, Shnurchi tumanida birinchi raxbar lavozimida ishlagan. U kishining izdoshlari bo‘lgan marxum Umarov Xudoynazar Allayevich, Musurmonkul Sherkobilovlar Karim akadan keyin xo‘jalikka yetakchilik kilgan yillari xo‘jalikning dovrugi uzok  uzoqlarga taralgan. Maktabning sobik bitiruvchisi Allayev Tursun Allayevich tuman don maxsulotlari idorasiga yetachilik kilgan bo‘lsa, Fayziyev Abduraxmon Maxtumovich mamlakatimiz mustakilligi yillarida Termiz tuman xokimi lavozimida muvaffaqiyatli ishladi. 
Maktabning sobik bitiruvchilaridan yana biri Bakirov Davlat Bakirovich Denov tuman xokimligida tashkiliy nazorat guruxi raxbari, Umarov Ikrom Xudoynazarovich esa tuman xokimiligi bosh muaxassisligi lovozimida ishlab kelmokda. 
Maktabning orttirgan obro‘si xali xamon el og‘zida, shu maktabda o‘kib, xayotga yo‘llanma olgan Mamalatib Umidov xozirgi kunda maktab-ga yetakchilik kilmokda. Aslida maktab o‘kituvchilarining kariyb 90 fo-izi shu maktabda o‘kishib, oliygoxlarga yo‘llanma olishgan kadrlar. 
Maktabda xozirgi kunda 90 nafar oliy ma’lumotli kadrlar bolalarga fundamental fan sirlarini o‘rgatib kelishmoqda. Maktabda besh nafar oliy toifali, 12 nafar birinchi toifali o‘qituvchilar ta’lim - tarbiya berayotgan maktab o‘kuvchilari fanlar olimpiadasi va sport musobaqalarida, turli kurik- tanlovlarida xar yili viloyat va Res-publika boskichlarida sovrinli o‘rinlarni egallab kelishmoqda. 
Maktabda ishlayotgan O‘zbekitonda xizmat ko‘rsatgan “Yoshlar murabbiysi" tarix fani o‘kituvchisi To‘rayev Kurbon Esanovich, matematika fani o‘qituvchisi Muxiddinov Asliddin aka, mexnat fani jonkuyari katta o‘qituvchi Xoshimov Ismoil aka boshlang‘ich sinflar bo‘yicha direktor o‘rinbosari Ergashev Bozor aka, fizika fani o‘kituvchisi Boboyev Korjov aka, ximiya fani o‘kituvchisi To‘rayev Mallaka, JIS Moniy tarbiya o‘kituvchisi Bog‘ov Normurod akalarning xar birining o‘kituvchilik faoliyati solnomasinIng o‘zi bir ibrat maktabi, yosh kadrlar ulardan xozirgi zamon dars berish usullarini o‘rganishmokda desak adolatdan bo‘ladi. 
Maktab katta yo‘l buyida bo‘lgani sababdanmi, yoki shu tartib maktabning shioriga aylanganmi, xar xolda xovli va atroflar, sinfxona va ko‘shimcha binolar did bilan obodonlashtirilib, atrof ko‘kalamzorlashtirilgan. Tashkaridagi xolat sinfxonalarga o‘z ta’sirini o‘tkazgan, sinf xonalar tabiiy gullar bilan chiroyli kilib bezatilgan maktab xovlisiga kirgan odam borki, o‘zini gulzor va bog‘da yurgandek xis etadi. 
Maktab hovlisi uncha katta bo‘lmasada, atrofni qariyb yuz tup mevali va manzarali daraxtlar bezab turibdi. Har bir tup daraxt sinflarga biriktirilgan va yer maydoniga mas’ul sinf ko‘rsatkichlari yozib qo‘yilgan.
Pedagogik jamoa maktab ota-onalar qo‘mitasi bilan hamkorlikda ishlaydi. Bola tarbiyasida maktab, oila va mahalla hamkorligi prinsipiga amal qilgan holda ish olib borishi natijasida, keyingi yillarda maktab o‘quvchilari orasida huquqbuzarlik holatlari qayd etilmagan. Aslida ushbu hamkorlikdan ko‘zda tutilgan maqsad ham shu.
100 yillik yubiley arafasida maktabda bo‘lib, qisqa muddatda ko‘rgan taassurotlarimiz shular. Zero to‘ylar va tantanalar saflarida birdamlik hukm suradigan, ahil jamoalarga xos fazilatlar bu yerda yaqqol ko‘rindi. 27-maktab jamoasi ana shunday — saflari mustahkam, so‘zi bilan ishi bir jamoa sifatida taassurot uyg‘otdi.
Toshtemir TURDIYEV,
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi,
filologiya fanlari nomzodi.