АОКАда Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан “2025 йилнинг ўтган даврида оила ва хотин-қизлар билан ишлаш соҳасида амалга оширилган ишлар ҳамда истиқболдаги режалар” мавзусида матбуот анжумани ўтказилди.
2025-07-10 12:55:00 / Янгиликлар
Бугунги кунда хотин-қизлар турли соҳа ва тармоқларда самарали фаолият юритиб, Ватанимиз тараққиётига муносиб ҳисса қўшмоқдалар.
Ўзбекистон аёлининг парламент, сиёсий партиялар, бизнес ва жамоатчилик фаолиятидаги нуфузи тобора юксалмоқда.
Хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш йўналишида 100 га яқин ҳужжатлар қабул қилинди.
Биргина жорий йилда соҳага доир 8 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат (1 та Қонун, 1 та Сенат қарори, Президентнинг 1 та Фармони, 2 та Қарори, 3 та Ҳукумат қарори) қабул қилинди.
Жорий йил бошида Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига қўшимча ва ўзгартиришлар киритиш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг 1053-сон Қонуни имзоланди.
Қонун билан айрим қонун ҳужжатларига қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди. Хусусан, Оила кодексига киритилган қўшимчага кўра, никоҳдан ажратиш тўғрисидаги ишлар кўриб чиқилаётганда суд оилавий (маиший) зўравонликдан жабрланган шахснинг талабига кўра ярашиш учун муҳлат тайинламаслиги белгиланди.
Уй-жой кодексига киритилган қўшимчага кўра, турар-жойдан фойдаланиш ҳақидаги низолар кўриб чиқилаётганда суд тарафларнинг келишувига асосан турар-жой мулкдорининг ташаббусига кўра турар-жойга мажбурий тартибда киритилаётган тарафни турар-жой мулкдорига тегишли мутаносиб шароитларга эга бўлган бошқа турар жойга киритиш ёки ижарага олинган турар-жой учун ижара ҳақини тўлаш мажбуриятини мулкдорнинг зиммасига юклатиши мумкинлиги белгиланди.
Бундан ташқари, қизлар истеъдодини рўёбга чиқариш мақсадида 28 нафар қизлар Президент Қарорига кўра Зулфия номидаги Давлат мукофоти билан тақдирланди. Натижада ушбу нуфузли мукофот билан тақдирланган қизлар сони 480 тага етди.
Жамият ва давлат ҳаётида фаоллик ва ташаббускорлик кўрсатган, шунингдек, Ватан ҳимояси йўлида фарзандлари ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг ва Олимпия ҳамда Паралимпия чемпионларининг оналари — 333 нафар аёллар “Мўътабар аёл” кўкрак нишони билан тақдирланди.
Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 9 июндаги 322-сонли қарорига мувофиқ, 3 856 нафар мутахассислиги бўйича 5 йил меҳнат стажига эга, лекин олий маълумоти йўқ талабгор хотин-қизларга тавсиянома берилди.
Ҳукуматнинг 2020 йил 23 июндаги 402-сонли қарорига мувофиқ, 14 099 нафар эҳтиёжманд оилалардан бўлган талабгор хотин-қизларга тавсиянома берилди.
“Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар билан ишлаш борасида
Ҳамкор ташкилотлар билан биргаликда жорий йил бошида 30 ёшдан юқори бўлган 7 638 646 нафар хотин-қизлар билан суҳбатлар ўтказилиб, анкета-сўровномалари тўлдирилди.
Натижада “Аёллар дафтари”нинг 6-босқичига республика бўйича 1 022 476 нафар хотин-қизлар киритилди.
Шу кунга қадар улардан 763 779 нафарига амалий ёрдамлар кўрсатилди. Жумладан,
1-тоифадаги ижтимоий ҳимояга муҳтож ишсиз 518 306 нафарининг бандлиги таъминланди.
2-тоифа – тадбиркорлик қилиш истагида бўлган эҳтиёжманд 21 142 нафар хотин-қизларнинг тадбиркорлик қилишлари учун кўмаклашилди.
3-тоифа – боқувчиси бўлмаган эҳтиёжманд 87 618 нафар хотин-қизларга моддий ёрдам кўрсатилди. Улардан
363 нафарининг уй-жойлари таъмирлаб берилди.
4-тоифага киритилган ижтимоий ёрдамга муҳтож 1 ва 2-гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек, тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд 90 138 нафар хотин-қизларга ҳам бир марталик моддий ёрдам кўрсатилди.
Ушбу тоифадаги уй-жойи таъмирга муҳтож 167 нафар хотин-қизларнинг уй-жойини таъмирлашга кўмаклашилади.
5-тоифа – уй-жойга муҳтож эҳтиёжманд 1 771 нафар хотин-қизларга амалий ёрдам берилди. 99 нафари уй-жой билан таъминланди. 1 672 нафарига ижара компенсацияси тўлаб берилди.
6-тоифага мансуб қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд 44 804 нафар хотин-қизларга бир марталик моддий ёрдам кўрсатилди. 849 нафарига томорқадан унумли фойдаланиши учун ёрдам берилди.
Оилада ҳуқуқий маданиятни ошириш, улар ўртасида ҳуқуқбузарликлар профилактикасини ташкил этиш, тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш йўналишида ҳам қатор ташкилий ва амалий ишлар олиб борилди.
Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Республика маҳаллаларида жиноятчиликнинг барвақт профилактикаси самарадорлигини янада ошириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида” 2025 йил 3 январдаги ПҚ-1-сон қарори ижросини таъминлаш бўйича қатор чора-тадбирлар амалга оширилди.
- Оила-турмуш доирасида ва хотин-қизлар ўртасида ҳуқуқбузарликларни барвақт олдини олиш, аҳоли ўртасида тазйиқ ва зўравонликларга нисбатан муросасизлик муҳитини шакллантириш бўйича Қўмитанинг 2025 йилга мўлжалланган чора-тадбирлар дастури ижрога қаратилди.
- Оилада ва хотин-қизлар ўртасида ҳуқуқий маданиятни ошириш мақсадида маҳаллаларда, таълим муассасаларида ва барча меҳнат жамоаларида профилактик ва ахборот-маърифий командалар шакллантирилиб, тарғибот тадбирлари олиб борилмоқда.
- Криминоген вазияти оғир маҳаллалардаги ижтимоий ҳимояга муҳтож 108 852 нафар (43 %) хотин-қизларнинг муаммолари ўрганилиб, уларни ҳал этиш чоралари кўрилди.
- “Профилактик, ахборот-маърифий командаларнинг 209 342 нафар фаол тарғиботчилари томонидан жами 67 196 та тарғибот тадбирлари ўтказилди ва уларда 368 504 нафар хотин-қизлар ҳамда нотинч оилалар вакилларининг иштироки таъминланди.
- “Хонадонбай” ишлаш орқали хотин-қизларнинг турмуш тарзи ва оилавий шароитини ўрганиш натижасида ҳуқуқбузарлик содир этиш эҳтимоли бўлган 13 759 та муаммоли оилалар ҳамда 3 860 нафар алоҳида тоифадаги хотин-қизлар аниқланди.
- Уларга “Оқила аёллар” ҳаракати аъзолари ва бошқа ижтимоий фаол аёллардан иборат жами 17 716 нафар “тарбиячи-маънавий ҳомий”лар бириктирилди.
Натижада 11 065 та оилалардаги турли ижтимоий маиший муаммолар ҳал этилди, 2 951 нафар хотин-қизларнинг ижтимоийлашуви таъминланди.
Тарбияси оғир ва мунтазам дарс қолдирадиган 3 248 нафар мактаб ўқувчи қизларнинг ота-оналари билан якка тартибдаги суҳбатлар ўтказилиб, 2 053 нафар ўқувчи қизлар мактабларга қайтарилди ва 1 268 нафари турли фан ва ижодий тўгаракларга жалб этилди.
- “Хавфсиз оила” модули орқали Оила-турмуш муносабатлари доирасида ҳуқуқбузарликларни барвақт олдини олиш мақсадида судларда низолашаётган оилаларнинг 29 467 таси ўрганилди ва 13 984 тасида низолар судгача ҳал этилди.
- Ҳудудларда ўтказилаётган тарғибот компанияларида ахборот-маърифий командалар томонидан жами 67 196 та тарғибот тадбирлари ўтказилди. Тадбирларга 209 342 нафар фаол тарғиботчилар жалб этилди. Тадбирларда жами иштирок этганлар 368 504 нафарни ташкил этди.
Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш бўйича амалга оширилаётган ишлар
Ўтган давр мобайнида тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш борасида 2 та Қонун, 1 та Президент Қарори, 2 та Вазирлар Маҳкамаси қарори қабул қилинди.
Мазкур ҳужжатларга асосан, хотин-қизлар ва болаларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатлари ҳимоя қил.
Энг муҳими, 22 527 та оилалар яраштирилди ва 28 193 та низоларнинг асл сабаблари бартараф этилди.
Такрорий зўравонликнинг олдини олиш мақсадида, ҳимоя ордери берилган 9 275 нафар тазйиқ ва зўравонлик содир этган зўравон шахслар тузатиш дастурига йўналтирилди.
Муҳтарам Юртбошимизнинг “Республика маҳаллаларида жиноятчиликнинг барвақт профилактикаси самарадорлигини янада ошириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида” 2025 йил 3 январдаги ПҚ-1-сон қарорлари 2025 йилда амалга оширадиган ишларимиз учун дастури амал бўлди.
Оилаларда ижтимоий-маънавий барқарорликни таъминлаш мақсадида ҳар бир туман (шаҳар)да “Ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш марказлари” фаолиятини “оила-маҳалла-таълим муассасаси” тамойили асосида ташкиллаштиришнинг ҳар ойлик сифат индикаторлари белгиланиши йўлга қўйилиб, фаолияти устидан назорат ўрнатилди.
Натижада содир этилган жиноятларнинг сабаблари ва омилларини ўрганиш орқали низоли оилалар ва ҳуқуқбузарлик содир этиш эҳтимоли бўлган хотин-қизлар билан манзилли ишлаш тизими йўлга қўйилди.
Раис ўринбосари томонидан Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан 2025 йилнинг иккинчи ярмида амалга оширилиши режалаштирилган 10 га яқин устувор вазифалар санаб ўтилди.