Чўлланиш - бу инсон омиллари ва иқлим ўзгариши билан боғлиқ бўлган дунёнинг барча минтақаларида давом этаётган ерларнинг таназзулга учраши жараёни.

Ўзбекистон Осиё минтақасида биринчилардан бўлиб БМТнинг чўлланишга қарши курашиш тўғрисидаги конвенциясига аъзо бўлди. Ушбу конвенция Ўзбекистон парламенти томонидан 1995 йил 31 августда ратификация қилинган ва 1996 йилда кучга кирган.

Ерни тиклаш ва соғлом ҳаёт имкониятларини кенгайтириш

Унумдор ер гуллаб-яшнаётган иқтисодиётнинг асосини ташкил этади, жаҳон ялпи ички маҳсулотининг ярмидан кўпи табиатга боғлиқ. Ваҳоланки, биз бу табиий капитални даҳшатли суръатларда тугатмоқдамиз: ҳар дақиқада ер деградацияси туфайли тўртта футбол майдонига тенг ҳудуднинг эквиваленти йўқотилмоқда.

Бу биологик хилма-хилликнинг йўқолишига олиб келади, қурғоқчилик хавфини оширади. Тўлқинларнинг таъсири глобал миқёсда - озиқ-овқат нархларининг ошишидан тортиб беқарорлик ва миграция муаммолари пайдо бўлишига олиб келади.

Чўлланиш, ерларнинг деградацияси ва қурғоқчилик ҳозирги замоннинг энг долзарб экологик муаммоларидан бири бўлиб, дунёдаги жами ер майдонининг 40 фоизи деградацияга учраганлиги ташвишли ҳолат.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 2021-2030 йилларга мўлжалланган Экотизимларни тиклаш бўйича ўн йиллик Дастури доирасида олиб борилаётган ишлар бугун ер деградацияси тўлқинини кенг кўламли тиклаш бўйича саъй-ҳаракатларни янада кенг кўламда жадаллаштириш лозимлигини тақозо этмоқда. Агар ҳозирги тенденциялар давом этса, 2030 йилгача 1,5 млрд гектар ерлар тикланишига эришилади.

Сўнгги йилларда мамлакатимизда ҳам чўлланишга қарши курашиш бўйича изчил чора-тадбирлар олиб борилмоқда.

Жумладан, 2018-2024 йиллар давомида 1 млн 865 минг гектар майдонда чўл ўсимликларининг уруғи ва кўчатидан “яшил қопламалар” барпо этилди. Мазкур ҳимоя ўрмонзорларининг 1 млн 783 минг гектари чўл ўсимликларининг уруғидан, 82 минг 397 гектари чўл ўсимликларининг кўчатидан барпо этилган. Бу тадбирлар учун қарийб 7 ярим минг тонна саксовул ва бошқа чўл ўсимликларининг уруғлари жамғарилди. Йилига 100 гектардан кам бўлмаган майдонда саксовул ниҳолхоналари ташкил этилди.

Ўрмон ва яшил ҳудудларни кенгайтириш, чўлланишга қарши курашиш агентлиги томонидан 2025 йил давомида Ўзбекистон Республикаси Президентининг жорий йил 7 февралдаги “Ўзбекистон – 2030” стратегиясини “Атроф- асраш ва “яшил иқтисодиёт” йилида амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисидаги Фармонида белгиланган мақсад ва вазифалардан келиб чиқиб, мамлакатимизда ўрмонлар ҳудудини кенгайтириш, яшиллик даражасини ошириш ва чўлланишнинг олдини олиш бўйича тизимли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.