Шухрат топган мактабнинг шарафли йўли
2025-12-23 04:10:00 / Янгиликлар

Улуғ аждодимиз, аллома шоир Юсуф Хос Ҳожиб таъбирлари бўлган бу икки мисранинг ўзидаёқ мактабнинг нақадар мукаддас ва мўътабар даргох экани ўз аксини топган десак, хақикатни айтган бўламиз.
Дархакикат инсон камолоти ва унинг ким бўлиб вояга етишида мак-табнинг ўрнини хеч бир нарса босолмайди. Зеро олим хам, фузало хам, йирик давлат сиёсат арбоблари ва шоиру-ёзувчилар хам она ватанга мехр, халкига садокат, миллий кадриятларга мухаббат туйғуларини ва хатто "Ватан", “Она" деган мукаддас иборалар мазмунини хам мактаб дарсликларидан ўрганиб, китобга ошнолик, буюк келажакка ишонч кўникмалари шаклланади.
Мухтарам биринчи Президентимиз Ислом Абдуғаниевич Каримовнинг мамлакатимиз ўз мустакиллигини кўлга киритган дастлабки йиллариданок таълим мазмуни ва кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан янгилаш муамосини хал килишга эътибор каратганлари бежиз эмас, зеро хар қан-дай ислохатлар такдирини кадрлар хал килади. .
Инсоният яратилгандан буён кўп асрлар ўтди,аммо уларнинг хеч бирида бизнинг мамлакатимиз мустақиллиги йилларида бўлгани каби тарихан киска муддатда бунчалик кўп мактаб ва бошка таълим муасссалари, маданий - майиший иншоатлар курилмаган, бу аниқ факт. Бу фикримиз исботи мухтарам юртбошимизнинг миллий конституциямиз кабул килинганининг 34 йиллигига бағишлаб ўтказилган йигилишда “Давлат бюджетимизнинг карийб 50 фоизи таълим ва соғликни саклаш тизимига йўналтирилмокда" деган такидларда яққол куриниб турибди. Мактаб таълимига бўлган эътибор туманимиз худудида фаолият кўрсатаётган мактабларда олиб борилаётган таъмирлаш ишлари мисолида хам ўз аксини топаётганининг гувохи бўлиб турибмиз.
Хар йили ўнлаб янги мактаб курилиб ишга туширилаётгани, йигирматалаб мактаб ва мактабгача таълим муассасаси кайтадан мукаммал ва жорий таъмирланиб, замонавий ўкув техник Воситалари билан жихозланаётганини ўсиб келаётган ёш авлодга аждодлари “хеч кимдан кам бўлмагани ва хеч кимдан кам бўлмаслигини" яққол кўрсатиш баробарида халқимизнинг эртанги кунига, порлоқ истикболга ишонч хисларини янада мустахкамламокда. Буни мен тумандаги 27-умумтаълим мактаби педагогик ва ота-оналар жамоаси билан бўлган мулоқотимиз мисолида тўла тўкис хис қилдим.
Туман хокимининг 2025-йил 25-октябрь 124 - Ф сонли фамойишига асосан 2025-йил декабрдар ойида 27- умумтаълим мактабининг 100 йиллик юбилейини нишонлаш режалаштирилди ва шу муносабат билан мактаб жамо-асинг олиб бораётган тайёргарлик ишларини ўрганиш мақсадида мактабда бўлганимизда хақикатдан юбилейини нишонлаш режалаштирилди ва шу муносабат билан мактаб жамоасининг олиб бораётган тайёргарлик ишларини ўрганиш мақсадида мактабда бўлганимизда хакикатдан юби-пейини нишонласа арзигулик билим даргохига келганимизни хис қилдик.
Борганимизда танаффус пайти экан шекилли, катта- кичик бир гурух ўкувчилар ховлида бир - бирлари билан кизғин сухбатлашишар, яна бир гурухи эса болаларча шўхлик билан қувлашмачок уйнашар эдилар. Биринчи таассурот шу бўлдики “Одобнома" Фани намунали ўкитилади, хатто ўйин билан банд, чопкиллаб юрган ўқувчилар хам мактаб ховлисига кирган хар бир нотаниш одамни назардан кочирмаслиги, салом билан қарши олишиб, одоб билан йўл беришлари гувохи бўлдик.
Мактаб биносининг ичкарисига кириши баланоқ эшик олдида навбатчилик қилаётган ўқувчига дуч келдик, мақсадимизни айтиб ўзимизни таништиргач, навбатчи бизни деворлари Ватан рамзлари, педагогик ўгитлар, ёшлар тарбиясига оид хикматли иборалар, миллий қадриятларимиз ватарихий тараққиёт йўлимиз хамда харбий ватанпарварлик тарбиясига оид турли плакатлар билан безатилган коридор буйлаб мактаб директори хонасига бошлаб борди.
Мактаб директори Холимов Вохид хонасида туман хокимининг фармойишига асосан тузилган ташкилий комиссиянинг мактаб юбилейини қай тартибда нишонлаш масаласини мухокама килишаётганининг устидан чикдик
Узоқ йиллик мехнат тажрибасига эга бўлган кекса ўқитувчиларнинг эслашларича, мактаб 1925 йили ташкил этилиб, 6 хонадан иборат бўлган ва ўкиш икки тилда ўзбек ва рус тилларида олиб борилган. Хазарбоғ Давлат хўжалиги 20-йиллар ўрталарида ташкил этилган бўлиб хўжалик ахолисининг сезиларли кисмини мамлакатнинг турли минтакаларидан кўчириб келтирилган бошқа миллат вакиллари жумладан Европа миллатига оид миллат ва элатлар вакиллари ташкил килган, шу сабабдан хам туманда биринчилардан бўлиб ташкил топган мазкур мактабда ўкиш икки тилда олиб борилган
Мактабнинг биринчи биноси ўрни хозирги кишлок фукаролар йигинини биносининг шимолий кисмида бўлган, 60 йилларнинг ўрталарида хўжалик рахбари мархум Карим Умаров рахбарлигида мактаб биноси хозирги ўрнида курилиб, ишга туширилган.
Ахолининг кўпайиши ва замон талабларига кўра 70-80 йилларда мактаб учун икки каватли қўшимча бино курилиб, ишга туширилган.
Мазкур мактаб битирувчиларининг аксарияти 70-80 йилларда мамлактимизнинг турли вилоятлари ва хатто пойтахтимиз Тошкент шахрида хам катта лавозимларда ишлаб, таникли давлат ва жамоат хамда фан арбоблари бўлиб етишишган.
Мактабнинг биринчи директори бўлиб ишлаган ва унинг келажагига тамал тошини куйган инсон А. Маматқулов бўлган. Мактаб ташкил бўлгандан бошлаб, савод чикариш билан шуғулланган, мактабга бошланғич синф ўкувчилари билан бир каторда ёшидан катий назар савод ўрганишга рағбати курси хам ташкил этилган бўлиб, унда рахбарлик лавозимларида ишлаётган ва катта ёшдаги ўкишга иштиёқманд инсонларнинг ўқитилиши йўлга кўйилган.
1941 йилда бошланган уруш натижасида мазкур мактаб 1943 йили бир муддат зарурат юзасидан касалхонага айлантирилган ва 1945 йили июн ойларидан бошлаб яна мактаб сифатида фаолият кўрсата бошлаган. Мактаб тарихи давомида унга туманнинг энг салохиятли ва ташаббускор, халқ орасида муносиб обрў орттирган инсонлар рахбарлик килишган, жумладан 1947 йилдан бошлаб, ушбу мактабга директорлик килган туманнинг таникли инсонларидан бири мархум Шароф Темиров ишлаган йилларида мактабнинг шону - шухрати собиқ шўролар мамлакатида маълум ва машхур бўлган. Ўша йилларда туман бўйича хозирги 75-24-17-мактаблар фаолият кўрсатган бўлиб, улар орасида кадрлар тайёрлаш ва уларни хаётга йўллашда 27- мактабнинг алохида ўрни бўлган.
Хусусан, 60 йилларда ушбу мактабда ишлаган ўқитувчиларнинг ак-сарияти бутун мамлакатда маълум ва машхур бўлишган. Жумладан, 3екен Зейнелович Кисатаев директорлик килган йилларда мактабнинг шухрати бутун мамлакатга танилган эди.
Ўша йилларда мактабни битирган ўкувчиларнинг асосий кўпчиллиги олий ўқув юртларига киришга муваффақ бўлишган ва олийгохни тугатишгач, мамлакат халқ хужалигининг турли сохаларида муваффакиятли ишлашган. Жумладан, Ўринов Низом Жўраевич Ўзбекистон Республикаси Пахтачилик Вазири даражасига кўтарилган бўлса, Сатторов Бегали Сатторович кишлоқ хўжалиги рахбари илмий даражасига сазовор бўлиб, Душанбе қишлоқ хўжалиги институтида фаолият курсатган.
Тумаңда биринчи бўлиб мактабни “Олтин медал"га битирган Меликулов Абдусаттор Жабборовичнинг химия фанига бўлган кизиқиши уни Москвага етаклаган. Москвада олий тоғ металлургия сохаси бўйича олийгохни тугатиб, ўша олийгох аспирантурасида ўқийди ва фан номзоди унвонига сазвор бўлиб, узок йиллар Тошкент политехника институтида ишлайди. 2005 йилдан бошлаб Навоий тоғ металлургия институтида проректор лавозимида ишлай бошлайди ва хозирда шу вилоятда яшаб мутахассислиги бўйича ёшларга ўз билим ва тажрибаларни ўргатиб келмоқда.
Бундай олимлик даражасига эришган, давлат муассасаларида рахбарлик лавозимида ишлаётган собик битирувчилар саноғи ўнлик сонлар билан санаш даражасида кўпчилликни ташкил килишади.
Мазкур мактаб битирувчиларининг аксарияти 70-80 йилларда мамлактимизнинг турли вилоятлари ва хатто пойтахтимиз Тошкент шахрида хам катта лавозимларда ишлаб, таникли давлат ва жамоат хамда фан арбоблари бўлиб етишишган.
Мактабнинг биринчи директори бўлиб ишлаган ва унинг келажагига тамал тошини кўйган инсон А. Маматқүлов бўлган. Мактаб ташкил бўлгандан бошлаб, савод чикариш билан шүғулланган, мактабга бошланғич синф ўкувчилари билан бир каторда ёшидан катъий назар савод ўрганишга рағбати бор одамлар қабул килиниб, саводини чикарган. Мактаб кошида кечки савод курси хам ташкил этилган бўлиб, унда рахбарлик лавозимларида ишлаётган ва катта ёшдаги ўкишга иштиёқманд инсонларнинг ўқитилиши йўлга кўйилган.
1941 йилда бошланган уруш натижасида мазкур мактаб 1943 йили бир муддат зарурат юзасидан касалхонага айлантирилган ва 1945 йили июн ойларидан бошлаб яна мактаб сифатида фаолият курсата бошлаган. Мактаб тарихи давомида унга туманнинг энг салохиятли ва ташаббускор, халқ орасида муносиб обрў орттирган инсонлар рахбарлик килишган, жумладан 1945-йилдан бошлаб, ушбу мактабга директорлик килган туманнинг таникли инсонларидан бири мархум Шароф Темиров ишлаган йилларида мактабнинг шон-у шухрати собиқ шўролар мамлакатида маълум ва машхур бўлган. Ўша йилларда туман бўйича хозирги 75-24-17-мактаблар фаолият кўрсатган бўлиб, улар орасида кадрлар тайёр-лаш ва уларни хаётга йўллашда 27- мактабнинг алохида ўрни бўлган.
Хусусан, 60 йилларда ушбу мактабда ишлаган ўкитувчиларнинг ак-сарияти бутун мамлакатда маълум ва машхур бўлишган. Жумладан, Зекен Зейнелович Кисатаев директорлик қилган йилларда мактабнинг шухрати бутун мамлакатга танилган эди.
Ўша йилларда мактабни битирган ўқувчиларнинг асосий кўпчиллиги олий ўқув юртларига киришга муваффақ бўлишган ва олийгохни тугатишгач, мамлакат халқ хўжалигининг турли сохаларида муваффақиятли ишлашган. Жумладан, Ўринов Низом Жўраевич Ўзбекистон Республикаси Пахтачилик Вазири даражасига кўтарилган бўлса, Сатторов Бегали Сатторович кишлоқ хўжалиги рахбари илмий даражасига сазовор бўлиб, Душанбе кишлоқ хўжалиги институтида фаолият курсатган.
Тумаңда биринчи бўлиб мактабни "Олтин медал"га битирган Меликулов Абдусаттор Жабборовичнинг химия фанига бўлган кизиқиши уни Москвага етаклаган. Москвада олий тоғ металлургия сохаси буйича олийгохни тугатиб, ўша олийгох аспирантурасида ўқийди ва фан номзоди унвонига сазовор бўлиб, узок йиллар Тошкен политехника институтида ишлайди. 2005 йилдан бошлаб Навоий тоғ металлургия институтида проректор лавозимида иш бошлайди ва хозирда шу вилоятда яшаб мутахассислиги буйича ёшларга ўз билим ва тажрибаларни ўргатиб келмокда
Бундай олимлик даражасига эришган, давлат муассасаларида рах-барлик лавозимида ишлаётган собик битирувчилар саноғи ўнлик сонлар билан санаш даражасида кўпчилликни ташкил килишади.
Мактаб битирувчилари орасида шоирлар, ёзувчилар, ўз сохасининг етук мутахассислари бўлган. Хусусан, Мухаммади Бобоев, Хожи Очил Аслановлардек Республикамизда таникли шоирлар хам шу мактаб остонасидан катта хаётга йўлланма олишган. Бугун нафақат Денов туманида; шунингдек бутун вилоятимизда таникли инсон сифатида танилган Мўминов Турум Шердуллаевич хам ўрта таълимни шу илм дар-гохида олган ва бугун у киши вилоятимизнинг энг таникли инсонларидан бири саналади.
Мактабнинг собик ўкувчиларидан мархум Карим Умаров Хазарбоғ давлат хўжалигига узок йиллар хизмат килган, Шнурчи туманида биринчи рахбар лавозимида ишлаган. У кишининг издошлари бўлган мархум Умаров Худойназар Аллаевич, Мусурмонкул Шеркобиловлар Карим акадан кейин хўжаликка етакчилик килган йиллари хўжаликнинг довруги узок узоқларга таралган. Мактабнинг собик битирувчиси Аллаев Турсун Аллаевич туман дон махсулотлари идорасига етачилик килган бўлса, Файзиев Абдурахмон Махтумович мамлакатимиз мустакиллиги йилларида Термиз туман хокими лавозимида муваффақиятли ишлади.
Мактабнинг собик битирувчиларидан яна бири Бакиров Давлат Бакирович Денов туман хокимлигида ташкилий назорат гурухи рахбари, Умаров Икром Худойназарович эса туман хокимилиги бош муахассислиги ловозимида ишлаб келмокда.
Мактабнинг орттирган обрўси хали хамон эл оғзида, шу мактабда ўкиб, хаётга йўлланма олган Мамалатиб Умидов хозирги кунда мактаб-га етакчилик килмокда. Аслида мактаб ўкитувчиларининг карийб 90 фо-изи шу мактабда ўкишиб, олийгохларга йўлланма олишган кадрлар.
Мактабда хозирги кунда 90 нафар олий маълумотли кадрлар болаларга фундаментал фан сирларини ўргатиб келишмоқда. Мактабда беш нафар олий тоифали, 12 нафар биринчи тоифали ўқитувчилар таълим - тарбия бераётган мактаб ўкувчилари фанлар олимпиадаси ва спорт мусобақаларида, турли курик- танловларида хар йили вилоят ва Рес-публика боскичларида совринли ўринларни эгаллаб келишмоқда.
Мактабда ишлаётган Ўзбекитонда хизмат кўрсатган “Ёшлар мураббийси" тарих фани ўкитувчиси Тўраев Курбон Эсанович, математика фани ўқитувчиси Мухиддинов Аслиддин ака, мехнат фани жонкуяри катта ўқитувчи Хошимов Исмоил ака бошланғич синфлар бўйича директор ўринбосари Эргашев Бозор ака, физика фани ўкитувчиси Бобоев Коржов ака, химия фани ўкитувчиси Тўраев Маллака, ЖИС Моний тарбия ўкитувчиси Боғов Нормурод акаларнинг хар бирининг ўкитувчилик фаолияти солномасинИнг ўзи бир ибрат мактаби, ёш кадрлар улардан хозирги замон дарс бериш усулларини ўрганишмокда десак адолатдан бўлади.
Мактаб катта йўл буйида бўлгани сабабданми, ёки шу тартиб мактабнинг шиорига айланганми, хар холда ховли ва атрофлар, синфхона ва кўшимча бинолар дид билан ободонлаштирилиб, атроф кўкаламзорлаштирилган. Ташкаридаги холат синфхоналарга ўз таъсирини ўтказган, синф хоналар табиий гуллар билан чиройли килиб безатилган мактаб ховлисига кирган одам борки, ўзини гулзор ва боғда юргандек хис этади.
Мактаб ҳовлиси унча катта бўлмасада, атрофни қарийб юз туп мевали ва манзарали дарахтлар безаб турибди. Ҳар бир туп дарахт синфларга бириктирилган ва ер майдонига масъул синф кўрсаткичлари ёзиб қўйилган.
Педагогик жамоа мактаб ота-оналар қўмитаси билан ҳамкорликда ишлайди. Бола тарбиясида мактаб, оила ва маҳалла ҳамкорлиги принципига амал қилган ҳолда иш олиб бориши натижасида, кейинги йилларда мактаб ўқувчилари орасида ҳуқуқбузарлик ҳолатлари қайд этилмаган. Аслида ушбу ҳамкорликдан кўзда тутилган мақсад ҳам шу.
100 йиллик юбилей арафасида мактабда бўлиб, қисқа муддатда кўрган таассуротларимиз шулар. Зеро тўйлар ва тантаналар сафларида бирдамлик ҳукм сурадиган, аҳил жамоаларга хос фазилатлар бу ерда яққол кўринди. 27-мактаб жамоаси ана шундай — сафлари мустаҳкам, сўзи билан иши бир жамоа сифатида таассурот уйғотди.
Тоштемир ТУРДИЕВ,
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси,
филология фанлари номзоди.
