Qaraqalpaqstan Respublikası Taxtakópir rayonı hákimligi

Korrupciya – rawajlaníwímízǵa tosíq!

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev óziniń iskerligi dáslepki kúnlerinen aq, jámiyetimizde korrupciyanı joǵaltıw boyınsha huqıqıy tiykarlardı jaratıwǵa úlken itibar qarattı. 

Sh.M.Mirziyoevtıń 2016-jılǵı saylaw aldı dástúrinde korrupciya hám shólkemlesken jınayatshılıqqa qarsı gúresiw, sonday-aq, huqıqbuzarlıqlardıń aldın alıw máselelerin nátiyjeli sheshiw tiykarǵı wazıypalardıń biri bolıp qalıwı atap kórsetilgen.

1.Sonday-aq, Sh.Mirziyoevtıń baslaması menen kiritilgen «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında»ǵı Nızam 2016-jılı 24-noyabrde Ózbekistan Respublikası Oliy Majilisi Nızamshılıq palatası tárepinen qabıl etilip, bul nızam 2016-jılı 13-dekabrde Senat tárepinen maqullanǵan hám bul nızam 2017-jılı 3-yanvar kuni Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen imzalandı.

Bul nızamǵa kóre, Korrupciyaǵa tómendegishe táriyp berildi, yaǵnıy, korrupciya - shaxstıń óz lawazımı yamasa xızmet wazıypasınan jeke máplerine yamasa basqa shaxslardıń máplerin gózlep materiallıq yamasa materiallıq bolmaǵan payda alıw maqsetinde nızamǵa qarsı túrde paydalanıwı, sonday-aq, bunday paydanı nızamǵa qarsı túrde basqaǵa usınıw bolıp esaplanadı.

2. 2017-jılı 2-fevralda Prezidenttiń “Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında”ǵı Ózbekstan Respublikası nızamı qaǵıydaların ámelge asırıw is-ilajları haqqında”ǵı qararı járiyalanıp, bul qarar menen

- 2017-2018 jıllarǵa mólsherlengen korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mámleketlik dástúr,

     - baslıǵı Ózbekstan Respublikası Bas prokurorı bolǵan korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mekemeler aralıq komissiya quramı hámde

     - korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mekemeler aralıq komissiyası Rejesi tastıyıqlandı.

2017-2018-jıllarǵa mólsherlengen korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mámleketlik dástúrde kórsetilgen sudlar iskerligine tikkeley baylanıslı is-ilajlardıń biri retinde sudlardın ádil sudlawdı ámelge asırıw iskerliginiń nátiyjeligin hámde ashıqlıǵın támiyinlew, sud qararları bazası hámde bankin shólkemlestiriw, olardı sud uyımlarınıń rásmiy veb-saytlarına jaylastırıw jolı menen támiyinlew belgilengen.

3. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jılı 7-fevraldaǵı PF-4947-sanlı Pármanı menen 2017-2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı jónelisi boyınsha háreketler strategiyası tastıyıqlandı.

Háreketler strategiyasınıń ekinshi jónelisi, yaǵnıy nızam ústemligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalawda jınayatshılıqqa qarsı gúresiw hám huqıqbuzarlıqlardıń aldın alıw sistemasın jedellestiriw júzesinen ámelge asırılıwı lazım bolǵan wazıypalardıń biri sıpatında korrupciyaǵa qarsı gúresiwdiń shólkemlestiriwshi huqıqıy mexanizmlerin jedellestiriw hám korrupciyaǵa qarsı gúresiw is-ilajlarınıń nátiyjeligin asırıw etip belgilendi.

4.Keyinshelik, 2019-jılı 27-may kuni Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasın jánede jedellestiriw is-ilajları haqqında”ǵı PF-5729-sanlı Pármanı qabıl etildi.

Usı Párman menen “2019-2020 jıllarda korrupciyaǵa qarsı gúresiw» mámleketlik dástúr qabıl etildi hámde Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası baslıǵı basshılıq etiwshi korrupciyaǵa qarsı gúresiw tarawındaǵı iskerlik nátiyjeligin asırıwǵa qaratılǵan is-ilajlardı islep shıǵıw boyınsha arnawlı komissiya duzildi.

Bunnan basqa, usı pármanda korrupciyaǵa qarsı gúresiw tarawındaǵı mámleketlik siyasattıń tiykarǵı jónelisleriniń biri retinde

sud hákimiyatınıń ǵárezsizligin jánede bekkemlew, sudyalarǵa hár qanday tárizde nızamǵa qayshı túrde tásir ótkeriwdiń jaǵdayların joq etiw etip belgilendi.

2019-2020 jıllarǵa mólsherlengen korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mámleketlik dástúrde kórsetilgen sudlar iskerligine tikkeley baylanıslı is-ilajlardıń biri retinde

axborot texnologiyaları hámde kommunikaciyalarınan paydalanıw arqalı sudyalardı ashıq, áshkara tańlaw hám tayınlaw mexanizmlerin jedellestiriw, atap aytqanda tańlaw nátiyjelerin ǵalabalıq xabar qurallarında, Ózbekstan Respublikası Sudyalar joqarǵı keńesiniń veb-saytında járiyalaw, sudyalardıń anıq sáwlelengen áshkara kriteriya hám tártipler tiykarında bahalanıwın támiyinlew belgilengen.

5.Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasın jedellestiriw boyınsha qosımsha is-ilájlar haqqında»ǵı 2020-jılı 29-iyun kungi Pármanı menen korrupciyaǵa qarsı gúresiwge qaratılǵan mámleketlik siyasattıń nátiyjeligin asırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi shólkemlestirildi.

Bul Párman menen agentlik korrupciyanıń aldın alıw hám oǵan qarsı gúresiw tarawında mámleketlik siyasattı sáwlelendiriwi hámde ámelge asırıw ushın juwapker bolǵan arnawlı wákillikli mámleketlik uyım esaplanıwı, óz iskerligin basqa mámleketlik uyımlar, shólkemler olardıń  lawazımlı shaxslarınan ǵárezsiz ámelge asırıwı, Ózbekstan Respublikası Prezidentine boysınıwı, Ózbekstan Respublikası Oliy Majilisi palataları aldında esap beriwi belgilendi.

Bunnan basqa, korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha respublika mekemeler aralıq komissiyasi hám onıń aymaqlıq mekemeler aralıq komissiyaları Ózbekstan Respublikası Oliy Majilisi Senatı baslıǵı basshılıq etiwshi Ózbekstan Respublikası korrupciyaǵa qarsı gúresiw milliy keńesi hám onıń aymaqlıq keńesleri etip qayta shólkemlestirilip, agentlik Milliy keńestiń isshi uyımı etip belgilendi.

6.Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jılı 16-iyundaǵı PF-6247-sanlı «Mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń iskerligi ashıqlıǵın támiyinlew, sonday-aq, jámiyetshilik baqlawın nátiyjeli ámelge asırıwǵa baylanıslı qosımsha is-ilájlar haqqında»ǵı pármanı qabıl etilgen.

Bul Párman menen ashıq maǵlıwmatlar retinde jaylastırılıwı kerek bolǵan sociallıq áhmiyetke iye bolǵan maǵlıwmatlar dizimi, mámleketlik uyımlar hám shólkemler iskerliginde ashıqlıq dárejesin jánede asırıw boyınsha jol kartası tastıyqlanǵan.

7.Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jılı 6-iyuldaǵı PF-6257-sanlı «Korrupciyaǵa qarsı ayawsız qatnasta bolıw ortalıǵın jaratıw, mámleket hám jámiyet basqarıwında korrupciyalıq faktorlardı keskin kemeytiriw hámde bunda jámiyetshilik qatnasın keńeytiriw is-ilajları haqqındaǵǵı pármanı qabıl etilgen.

Usı Párman menen “2021-2022 jıllarda korrupciyaǵa qarsı gúresiw» mámleketlik dástúri qabıl etilgen.

8.Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoev tárepinen 2021-jılı 18-noyabr kúni «Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw sistemasınıń jedellestiriliwine baylanıslı Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgeris hám qosımshalar kiritiw haqqında»ǵı nızam imzalandı hám bul nızamnıń ózinde nızam rásmiy járiyalanǵan kúnnen baslap kúshine kiriwi belgilep qoyıldı.

Bul nızamda orın alǵan tiykarǵı ózgeris hám qosımshalar tómendegilerden ibárat:

- Jınayat orınlaw kodeksinde, «Jınayat isin júritiwde qamaqta saqlaw qaǵıydaları haqqında»ǵı hámde «Hákimshilik qamaqtı ótew tártibi haqqında»ǵı nızamlarda korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi xızmetkerleri korrupciyalıq huqıqbuzarlıqlardıń isleniwin úyreniw hámde analiz etiw ushın jazanı orınlaw shólkemlerine tosqınlıqlarsız kiriw, hújjetler menen tanısıw huqıqına iye ekenligi belgilep qoyıldı.

- «Ózbekstan Respublikası Oliy Majilisi Nızamshılıq palatasınıń Reglamenti haqqında»ǵı, Ózbekstan Respublikası Oliy Majilisi Senatınıń Reglamenti haqqındaǵı hámde «Parlament baqlawı haqqında»ǵı nızamlarda Nızamshılıq palatası hámde Senattıń Korrupciyaǵa qarsı  gúresiw agentligi tárepinen tayarlanatuǵın Ózbekstan Respublikasında korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqındaǵı milliy bayanattı kórip shıǵıw tártibi belgilendi.

Oǵan kóre:

Nızamshılıq palatası hámde Senat Milliy bayanattı dáslepki tárizde kórip shıǵıp, pikir hám usınıslar islep shıǵadı, sonday-aq, Palata májilislerinde májbúriy dodalaydı, Parlament palatalarınıń Milliy bayanattı kórip shıǵıw boyınsha qabıl etken qararların Agentlikke jiberedi.

-BMShniń Korrupciyaǵa qarsı konvenciyasına Ózbekstan Respublikasınıń qosılıwı haqqındaǵı 2008-jılı 7-iyulda qabıl etilgen nızamında korrupciyanıń aldın alıw boyınsha anıq is-ilájlar islep shıǵıw hám olardı ámelge asırıwdı basqa mámleketlerge járdem kórsetetuǵın uyımlar qatarına Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi hám kiritildi.

-Ózbekstan Respublikasınıń «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında»ǵı nızamǵa qosımsha hám ózgerisler kiritildi, atap aytqanda;

-Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha iskerlikti ámelge asırıwshı mámleketlik uyımlar qatarına kiritilmekte hámde onıń wákilllikleri názerde tutılmaqta.

Korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha respublika mekemeler aralıq komissiyası Ózbekstan Respublikası korrupciyaǵa gúresiw milliy keńesi etip qayta shólkemlestiriliwine baylanıslı tiyisli normalar kiritildi.

- «Huqıqbuzarlıqlar profilaktikası haqqında»ǵı nızamda korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi huqıqbuzarlıqlar profilaktikasın tikkeley ámelge asırıwshı uyımlar dizimine kiritildi hámde onıń sol tarawdaǵı wákillikleri belgilendi.

- aldaǵı waqıtta korrupciyaǵa baylanıslı huqıqbuzarlıqlar haqqında xabar berip atırǵan shaxslar hám olardıń tuwısqanları mámleket qorǵawında boladı.

Ózbekstan Respublikasınıń Prezidenti Shavkat Mirziyoev lawazımǵa kirisiw saltanatlı máresimine arnalǵan Oliy Majilis palataları qospa májlisindegi bayanatında kelesi bes jıl ushın tiykarǵı wazıypalardı belgilew, «Háreketler strategiyasınan - Rawajlanıw strategiyasına qaray» degen tiykarǵı ideyanı ámelge asırıwda korrupciya máselesine toqtalar eken, sońǵı bes jılda korrupciyaǵa qarsı gúresiw mámleketlik siyasatı dárejesine alıp shıǵılǵanın atap kórsetip, Prezident «Bunnan keyinda rawajlanıwǵa tosqınlıq etiwshi  bul illetke shek qoyıwǵa mámleket hám jámiyettiń barlıq kúsh hám quralların jumsaymız, bul orında ayıpkerlerdi huqıqıy juwapkershilikke tartıw menen sheklenip qalmastan, sistemalı preventiv is-ilajlardı kóriw zárúr. Sol tiykarda korrupciyanıń tek ǵana aqıbetlerin, sebeplerin aldınnan saplastırıw boyınsha tásirli sharalar ámelge asırıladı» dep atap kórsetti.

Prezidenttiń bul pikirleri, yaǵnıy korrupciyanıń aldın alıwda ayıpkerlerdi huqıqıy juwapkershilikke tartıw menen sheklenip qalmastan, sistemalı preventiv is-ilajlardı kóriw, yaǵnıy korrupciyanıń sebeplerin aldınnan erte saplastırıw boyınsha tásirli sharalar ámelge asırıw kelesi bes jılda ámelge asıratuǵın mámleketlik siyasattıń baǵdarın belgilep berdi dep esaplayman.

Qaraqalpaqstan Respublikası hákimshilik sudı sudyası
G.Baynazarova