Qaraqalpaqstan Respublikası Shımbay rayonı hákimligi

Assalawma áleykum, húrmetli rayon turǵınları!

Húrmetli Prezidentimizdiń baslamaları hám tikkeley basshılıǵında barlıq tarawlarda keń kólemli reformalar ámelge asırılmaqta.

Prezidentimiz mine usı jańalanıw, ózgerislerdiń nátiyjeli bolıwınıń kepili sıpatında mámlekette tınıshlıq hám tatıwlıqtı támiyinlew, onıń ushın jınayatshılıqqa qarsı gúresiw sistemasın túp-tiykarınan jaqsılawdı mámleketlik siyasattıń eń tiykarǵı baǵdarlarınan biri dárejesine kóterdi hám ámeliy jumıslarǵa kirisildi.

"Jańa Ózbekstan"da huqıqbuzarlıq hám jınayatshılıqqa qarsı gúresiw mine usınday ulıwma milliy áhmiyetli wazıypaǵa aylandırıldı.

Áziz puqaralar, Sizlerge huqıqbuzarlıqlar hám jınayatlardıń aldın alıw boyınsha dáslepki, orınlanǵan jumıslar hám tallawlardıń nátiyjeleri boyınsha málimleme bermekshimen.

Rayonımızda tınıshlıq-tatıwlıqtı támiyinlew jınayatlardıń sebeplerin "máhálle kesiminde" hám "tarmaq kesiminde" dodalaw tártibi, máhállelerdi kriminogen dárejesin baxalaw sisteması, "máhálle jetiligi" institutı, "sociallıq profilaktika" principi tiykarında huqıqbuzarlıqlar profilaktikasın ámelge asırıw ámeliyatı sheńberinde xalıqta qáwipsizlik sezimin qáliplestiriw baǵdarında bir qatar nátiyjeli ilajlar ámelge asırılmaqta.

Hár bir máhállede huqıqbuzarlıqtıń erte aldın alıw, kriminogen jaǵdaydı turaqlastırıw boyınsha jańa mexanizm engizilip, meniń basshılıǵımda uyımlararalıq muwapıqlastırıwshı shtab jumısı jolǵa qoyıldı.

Rayondaǵı 22 máhállege juwapker basshılar atpa-at biriktirilip, barlıq máhállelerdiń "jol kartaları" islep shıǵılıp, orınlawǵa qaratıldı. Natiyjede usı jıldın 8 ay dawamında wlıwma jınayatshılıq 43 den 40 qa yaǵnıy 7
payızǵa kemewine erisildi. 

Máhállelerde "úlgili qáwipsiz kóshe" hám "úlgili qáwipsiz jollar" shólkemlestirilmekte. Máhállelerge ornatılǵan 200 ge jaqın kameralar járdeminde  jınayatlar "ıssı izi" benen ashılmaqta. Aymaqlarda júz bergen jınayatlardıń ózgesheligin esapqa alǵan halda, 3-sherek ushın "jol karta" islep shıǵıldı. Prezidentimizdin tiyisli Qararı menen basshılarǵa  aymaqlar biriktirilgen bolıp, sol aymaqta jınayat boldırmawǵa qaratılǵan is-ilájlar kóriliwi nátijesinde "qızıl" kategoriyadaǵı 1 máhállede kriminogen jaǵday turaqlastırıldı.

Mámleket basshısınıń Qararına tiykar aymaqlardaǵı kriminogen jaǵday hám jınayatshılıqtıń aldın alıw boyınsha kunlik soraw hám úyreniwlerdi jolǵa qoydıq. Onda, kriminogen jaǵdayı awır máhállelerdiń jınayat oshaqları ornında úyrenilmekte, jınayatlardıń sebepleri analiz qılınıp, prokuror tásir ilajları qollanılmaqta.

Nátiyjede rayon aymaǵında basqınshılıq, tonawshılıq, biyzarılıq, transport quralın alıp qashıw jáne adam sawdası jınayatları júz beriwine jol qoyılmadı. Keyingi waqıtlarda Ózbekstan huqıq uyımları aldın dus kelmegen kiber jınayatlar salmaǵınıń artıwı ádewir shólkemlestiriwshilik is-ilajların kóriwdi talap etpekte.

Maǵlıwmat ushın, rayondaǵı ulıwma jınayatlardıń25 procentin málimleme texnologiyaları tarawındaǵı jınayatlar quraydı.  Sońǵı waqıtlarda bul kategoriyadaǵı jınayatlar, bir neshe esege kóbeydi. 

Jıl basınan rayon turǵınlarınıń ózlerine tiyisli bolǵan plastik kartalardan jámi  280 mln swm sheshilip alınǵan hámde bul xalatlar boyınsha rayon ishki isler bolimi tergew toparı tárepinen jınayatlı isler qozǵatıldı.

Bunnan tısqarı, rayon aymaǵında sońǵı waqıtlarda rayon turǵınlarımızdın tınıshlıǵın buzıp kiyatırǵan bul urlıq jınayatı bolıp turıptı. 
 

- aldawshılıq penen shuǵıllanıwshı shaxslardıń internet sociallıq tarmaqları arqalı pullarıńızdı onlayn tárizde kóbeytip beriw hámde jer alıp beriw, atıńızǵa kredit rásmiylestirip beriw, arzan bahada úy yaki avtomashina alıp beriwdi wáde etiwshi, sonday-aq basqa aymaqlardan kelip hár túrli buyımlardı satıp júrgen shaxslardıń aldawına isenbeń;

- úyińizdiń esik hám aynaları bekkemligine itibar beriń, kóshelerde, úyińiz átirapında velosiped-lerińizdi, kerekli buyımlarıńızdı qaldırıp ketpeń.

- sharwa mallarıńızdı ashıq jaylawlarda hám jol boylarında qarawsız qaldırmań.

- avtomashina esiklerin, aynaların ashıq halda taslap ketpeń, avtomashina ishinde pul hám basqa qımbat bahalı buyımlarıńızdı, sonday-aq, avtomashina giltlerin qaldırıp transport quralın alıp qashıw jınayatınıń kelip shıǵıwına jol qoymań;

Usı jerde, kriminogen jaǵdayǵa tásir etiwshi jınayatlardıń ayırım túrleri haqqında da sóz etpekshimen.

Atap aytqanda, shańaraq hám turmısta júz bergen huqıqbuzarlıqlar da tallanǵanda, huqıqbuzarlıq júz beriwine shańaraq-turmıslıq mashqalalar tiykarǵı sebep bolǵanlıǵı anıqlandı.

Sol sebepli tınısh emes, ajırasıw jaǵasındaǵı shańaraqlardıń bar mashqalaların saplastırıw boyınsha basqa da uyımlar hám keń jámiyetshilikti tarttıq.
 

Jınayatlarǵa qarsı gúresiwde xuqıq qorǵaw uyımları járdem beriwge, birge islesiwge, hám jınayatlardıń hár qanday kórinisine shek qoyıwǵa kepillik beredi. Sebebi, júz berip atırǵan jınayatlardıń ashılıwı hám aldı alınıwında xalqımızdan juwapkershilik, umtılıushılık hám talapshanlıq sezimi menen qatnas jasawdı sorayman. Sonı jáne bir márte ayrıqsha atap ótemen, jınayattıń hár qanday kórinisine tezlik penen múnásibet bildiriwge, jınayatqa qol urǵanlarǵa jazanıń sózsizligi támiyinleniwine jeke kepillik beremen.